Τα μαρμάρινα τέμπλα στη βόρεια Ελλάδα και στη Θεσσαλία κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο: κατασκευή - μορφή - διάκοσμος

Abstract

This thesis aims at the close study of the mιddle - byzantine marble templa (chancel screens) that were created for churches which today belong to the geographic regions of Thrace, Macedonia and Thessaly. Published templa are, mainly, studied and they are examined not only as architectural members but also as a part of byzantine sculpture. In other words the typological and formal architectural characteristics of the templa are treated, while the approach of their initial form is attempted. Also, each member of a templon is examined separately as an architectural form and the decorative motifs that are presented in the templa are analyzed and grouped. The templa are dated per century, and, if any resemplance is detected among them, groups are distinguished. Finally, it is hoped that the survey may provide some clues about the material and its origin, the way of construction, assembly and fixing, as well as the action and the characteristics of the various workshops.

Αντικείμενο της διατριβής είναι τα μαρμάρινα τέμπλα της μέσης βυζαντινής περιόδου που δημιουργήθηκαν για ναούς οι οποίοι σήμερα εντάσσονται στα γεωγραφικά διαμερίσματα της Θράκης, της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Περιλαμβάνονται δημοσιευμένα, κυρίως, τέμπλα υπό το πρίσμα της αρχιτεκτονικής τους υπόστασης αλλά και στα πλαίσια της βυζαντινής γλυπτικής. Έτσι, ερευνώνται τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των τέμπλων ως συνόλων, τυπολογικά και μορφολογικά, ενώ επιχειρείται η προσέγγιση της αρχικής μορφής Ακόμη, εξετάζεται το κάθε μέλος του τέμπλου χωριστά ως αρχιτεκτονική μορφή και αναλύονται και ομαδοποιούνται τα διακοσμητικά θέματα που εμφανίζονται στα υπό εξέταση γλυπτά. Η χρονολόγηση των τέμπλων γίνεται κατά αιώνα, και, όπου ανιχνεύονται συγγένειες, διακρίνονται ομάδες. Τέλος, ερευνώνται τα ζητήματα που αφορούν στο υλικό κατασκευής των τέμπλων, στην προέλευσή του, στον τρόπο κατασκευής, συναρμολόγησης και στερέωσης, καθώς και στη δράση των διαφόρων εργαστηρίων.