Σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών-υποπνοιών ύπνου, φλεγμονή και οξειδωτικό στρες σε χρονίως αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς

Abstract

Sleep apnea syndrome (SAS) is a sleep disorder very common among hemodialysis patients. In the general population the syndrome is related to cardiovascular risk augmentation through inflammation and oxidative stress. The aim of the present study was to investigate the role of SAS in the promotion of inflammation and oxidative stress in hemodialysis patients.Thirty-seven hemodialysis patients (23 males) participated in the study. All the participants went through an overnight polysomnography with a “SOMNOscreenTM” device (SOMNOmedics & co GmbH, Germany) and their sleep parameters were recorded (AHI-Apnea/Hypopnea Index, RDI-Respiratory Disturbance Index, DI-Desaturation Index, mean and minimum SpO2, percentage of sleep time with SpO2<90% and total sleep time). The following morning blood samples were obtained and serum levels of ICAM-1, VCAM-1, L-selectin, TNF-α, IL-6, MPO, oxLDL and hs-CRP were measured.The patients’ mean age was 57.8±12.4 years, their mean BMI 26.8±5.6 kg/m2 and their median duration of hemodialysis 21.5 months (range: 3.1 to 218). ICAM-1 and VCAM-1 correlated with duration of hemodialysis (r=0.421, p=0.009 and r=0.525, p=0.001, respectively) and L-selectin with RDI (r=0.363, p=0.027). TNF-α correlated with BMI (r=0.510, p<0.0001) and total sleep time (r=0.370, p=0.027), while IL-6 with age (r=0.363, p= 0.027), AHI (r=0.385, p=0.018), DI (r=0.336, p=0.042), percentage of sleep time with SpO2<90% (r=0.415, p=0.012) and mean SpO2 (r=-0.364, p=0.027). MPO correlated with AHI (r=0.385, p=0.018), DI (r=0.380, p=0.02) and percentage of sleep time with SpO2<90% (r=0.388, p=0.019) and oxLDL with BMI (r=0.443, p=0.007), AHI (r=0.395, p=0.015), RDI (r=0.328, p=0.048) and the total sleep time with SpO2<90% (r=0.389, p=0.019). Finally, hs-CRP showed no significant correlation. Based on the polysomnography study, 11 patients had mild SAS, 12 patients moderate and 14 patients severe. Age, sex, BMI and duration of hemodialysis showed no statistically significant differences among the three groups of SAS severity. Α statistically significant difference of MPO was found among the three groups of SAS severity. Comparison of each pair of groups showed that MPO was significantly lower among ESRD patients with mild and moderate SAS, compared to the ones with severe SAS (p=0.018 and p=0.011, respectively). A statistically significant difference of oxLDL levels (p<0.0001) was found among the three groups of SAS severity, as well. Hemodialysis patients with mild SAS had statistically significant lower oxLDL levels than the ones with moderate (p<0.0001) and severe SAS (p<0.0001). The findings of the present study indicate that, in hemodialysis patients, SAS promotes the adhesion of monocytes to the vascular endothelial cells, the production of cytokines related to inflammation and of oxidative stress and the oxidation of LDL. Thus, this study enforces the theory that SAS in hemodialysis patients promotes inflammation and oxidative stress and is related to the augmented cardiovascular risk.

Το Σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών-υποπνοιών ύπνου (ΣΑΑΥ-Υ) θεωρείται παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου στο γενικό πληθυσμό και σχετίζεται με τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες. Ο επιπολασμός του στους αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς είναι ιδιαίτερα υψηλός. Σκοπός της μελέτης ήταν η αναζήτηση μιας ενδεχόμενης συμμετοχής του στην επίταση της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες που παρατηρείται σε σημαντικό ποσοστό των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών. Τριάντα επτά αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς (23 άνδρες) την επόμενη ημέρα μιας μεσοβδομαδιαίας συνεδρίας αιμοκάθαρσης υποβλήθηκαν σε πολυ-υπνογραφία με τη συσκευή SOMNOscreenTM (SOMNOmedics & co GmbH, Germany) και καταγράφηκαν οι αναπνευστικές τους παράμετροι κατά τη διάρκεια του ύπνου: η συνολική διάρκεια ύπνου, οι δείκτες ΑΗΙ (Apnea-Hypopnea Index), RDI (Respiratory Disturbance Index) και DI (Desaturation Index), o μέσος και ελάχιστος SpO2 και το ποσοστό χρόνου ύπνου με SpO2<90%. Το ακόλουθο πρωινό υποβλήθηκαν σε αιμοληψία για τη μέτρηση των δεικτών φλεγμονής και οξειδωτικού στρες: ICAM-1, VCAM-1, L-σελεκτίνη, TNF-α, IL-6, MPO, oxLDL και hs-CRP. Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν τα 57,8±12,4 έτη, ο μέσος ΒΜΙ τα 26,8±5,6 kg/m2 και το διάμεσο χρονικό διάστημα που υποβάλλονταν σε αιμοκάθαρση οι 21,5 μήνες (εύρος: 3,1 έως 218 μήνες). Τα ICAM-1 και VCAM-1 συσχετίστηκαν με το χρονικό διάστημα που οι ασθενείς υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση (r=0,421, p=0,009 και r=0,525, p=0,001, αντιστοίχως) και η L-σελεκτίνη με τον RDI (r=0,363, p=0,027). Ο ΤΝF-α συσχετίστηκε με το BMI (r=0,510, p<0,0001) και το συνολικό χρονικό διάστημα ύπνου (r=0,370, p=0,027) και η IL-6 με τον ΑΗΙ (r=0,385, p=0,018), τον DI (r=0,336, p=0,042), το ποσοστό χρόνου ύπνου με SpO2 <90% (r=0,415, p=0,012) και το μέσο SpO2 (r=-0,364, p=0,027). Η ΜΡΟ συσχετίστηκε με τον ΑΗΙ (r=0,385, p=0,018), τον DI (r=0,380, p=0,020) και το ποσοστό χρόνο ύπνου με SpO2<90% (r=0,388, p=0,019) και η oxLDL με τον ΑΗΙ (r=0,395, p=0,015), τον RDI (r=0,328, p=0,048) και το ποσοστό χρόνου ύπνου με κορεσμό αιμοσφαιρίνης κάτω από 90% (r=0,389, p=0,019). Η hs-CRP δεν συσχετίστηκε με κάποιο από τα χαρακτηριστικά των ασθενών ή τις αναπνευστικές τους παραμέτρους.Με βάση τη βαρύτητα του ΣΑΑΥ-Υ οι ασθενείς χωρίστηκαν σε 3 ομάδες (ήπιο, μέτριο και σοβαρό σύνδρομο), οι οποίες δεν διέφεραν μεταξύ τους ως προς την ηλικία, το συνολικό χρονικό διάστημα υπό αιμοκάθαρση, το ΒΜΙ και την αναλογία ανδρών/γυναικών. Όσον αφορά στους δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικού στρες διαπιστώθηκε ότι: 1) τα επίπεδα της ΜΡΟ ήταν υψηλότερα στους ασθενείς με σοβαρό σύνδρομο σε σχέση με αυτούς με ήπιο και μέτριο (p<0,05 και p<0,05, αντιστοίχως) και 2) τα επίπεδα της oxLDL ήταν χαμηλότερα στους ασθενείς με ήπιο σε σχέση με αυτούς με μέτριο και σοβαρό (p<0,0001 και p<0,001, αντιστοίχως). Συνοψίζοντας, διαπιστώνουμε ότι η βαρύτητα του ΣΑΑΥ-Υ και η νυκτερινή υποξία συμμετέχουν στην προσέλκυση των μονοκυττάρων από το ενδοθηλιακό τοίχωμα των αγγείων, την έκλυση παραγόντων σημαντικών για την προαγωγή της φλεγμονής και οξειδωτικών παραγόντων και στην οξείδωση της LDL. Φαίνεται δηλαδή ότι το ΣΑΑΥ-Υ παίζει ρόλο στην επίταση της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες που χαρακτηρίζει τους ασθενείς με ΧΝΝ τελικού σταδίου υπό αιμοκάθαρση και ίσως τελικά να συμβάλλει με τον τρόπο αυτό στην αύξηση του καρδιαγγειακού τους κινδύνου.