Προσδιορισμός φαρμάκων με πρωτοταγή ή δευτεροταγή αμινομάδα με φασματοφωτομετρικές και χρωματογραφικές μεθόδους σε σκευάσματα και βιολογικά υγρά με ταυτόχρονη συγκριτική μελέτη

Abstract

In this Thesis, we studied the interaction of eleven substances with HPLC-reverse phase, specifically: naphazoline, xylometazoline, fenoxazoline, tramazoline, clonidine, oxymetazoline, antazoline, tymazoline, tolazoline, cloboutinol and butamyrate. Also we developed spectrophotometric techniques using derivatives to determine drugs, such as butamyrate citrate and clobutinol hydrochloride. Both drugs were determined in cough syrups with the presence of absorbing excipients. Moreover, we observed naphazoline and antazoline, with or without benzethonium chloride in eye drops solutions. At the same time, antazoline and xylometazoline were studied with different techniques without any other preparation of the samples. The results were compared with those of the HPLC-reverse phase, for the accuracy and precision for both methods. The effect of polarity on the retention time of the solvent was studied according the Snyder’s triangle. The selected mobile phase was methanol that was prepared in aqueous solutions of various concentrations. Improvement in the time required for analysis of these drugs and symmetry of chromatographic peaks was accomplished after exploring the effect of various salts which affect the mobile phase. Trials of various types of aqueous solutions of base salts CH3COONH4, CH3COONa, CH3COOK and CH3COOMg, from which CH3COONH4 was selected as being the most suitable. The effect of changes in pH on mobile phase retention time capability was studied. In the second half we developed the method of “Derivative Ratio”. The aim of this was to determine antazoline with the presence of naphazoline.Afterwards, the method ˝Derivative Ratio and Zero-crossing” was developed, for the simultaneous quantitative determination of antazoline that coexists with naphazoline and conservative benzethonium chloride in preparations that circulates in the trade as Zincfrin®. The most suitable wavelengths for antazoline were 243.2, 257.0 and 295.5nm and 222.7, 275.7 and 299.8nm for naphazoline. Also, an alternative method of determination of benzethonium chloride was ˝Derivative Ratio Double Divisor˝(DRDD). The best results were: 278.9 and 288.0nm. A derivative spectrophotometric method, for the determination of clobutinol hydrochloride in syrups has been developed. Spectrophotometrically clobutinol hydrochloride was determined by the measurement of its first and second derivative amplitudes at 277 and 275nm. Derivative isocratic spectrophotometric procedures for the determination of butamyrate citrate in cough both syrups have also been developed. Direct measurement of the drug at its absorption maxima is impossible because coextracted of interference from different absorbing excipients. Extraction of butamyrate citrate was performed with n-pentane/isopropyl alcohol. Quantification was carried out through fortifying the use of 1D derivative at a trough depth of 253.6nm where interferences from other coextracted compounds are negligible. Furthermore, with the aid of a t-test, a comparative statistical study of the mixture of antazoline–xylometazoline and naphazoline–benzethonium with an HPLC-reverse phase and a derivative procedure was carried out. The two methods of determination considered equivalent. An extraction method was developed to determinate the amount of butamyrate and clobutinol in biological fluids, in order to remove the undesirable components from their extracts. For the extraction of clobutinol from maternal milk, the recuperation was found to be satisfactory for chloroform and toluene, while for butamyrate and clobutinol from urine, toluene.

Στην παρούσα Διατριβή, μελετήθηκε η χρωματογραφική συμπεριφορά έντεκα δραστικών ουσιών με Υγρή Χρωματογραφία Υψηλής Απόδοσης–αντίστροφης φάσης(ΥΧΥΑ) και ειδικότερα των: ναφαζολίνη, ξυλομεταζολίνη, φενοξαζολίνη, τραμαζολίνη, κλονιδίνη, οξυμεταζολίνη, ανταζολίνη, τυμαζολίνη, τολαζολίνη, κλοβουτινόλη, βουταμυράτη. Παράλληλα, αναπτύχθηκαν συγκεκριμένες φασματοφωτομετρικές τεχνικές με χρησιμοποίηση μαθηματικών παραγώγων με σκοπό να μελετηθούν και να προσδιοριστούν ορισμένες από τις ουσίες-φάρμακα που παρουσιάζουν αναλυτικό ενδιαφέρον σε σκευάσματα ή συνυπάρχουν παρουσία του συντηρητικού χλωριούχου βενζεθονίου. Προσδιορίστηκαν η κλοβουτινόλη και η βουταμυράτη σε σιρόπια, επειδή στα συγκεκριμένα σκευάσματα υπάρχει μεγάλος αριθμός εκδόχων, βελτιωτικών ουσιών, συντηρητικών. Επίσης, προσδιορίστηκαν οι δραστικές ναφαζολίνη και ανταζολίνη, ενώ στη συνέχεια προσδιορίστηκαν ταυτόχρονα παρουσία του συντηρητικού χλωριούχου βενζεθονίου σε κολλύριο. Ακολούθησε ποσοτικός προσδιορισμός των δραστικών ανταζολίνης και ξυλομεταζολίνης με διάφορες τεχνικές χωρίς προκατεργασία των δειγμάτων. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε και ταυτόχρονη συγκριτική μελέτη των αποτελεσμάτων που λήφθηκαν από την ΥΧΥΑ και τις φασματοφωτομετρικές τεχνικές, ώστε να επιβεβαιωθούν τα πειραματικά αποτελέσματα της μιας μεθόδου σε συνάρτηση με τα αποτελέσματα της άλλης και να επαληθευτούν η ακρίβεια και η επαναληψιμότητα των παραπάνω τεχνικών. Εξετάστηκε η επίδραση της πολικότητας του διαλύτη έκλουσης με γνώμονα το τρίγωνο του Snyder. Για την παρασκευή της κινητής φάσης επιλέχθηκε ως διαλύτης η μεθανόλη, η οποία αναμείχθηκε σε διάφορες αναλογίες με το νερό. Επιπλέον, μελετήθηκε η επίδραση διαφόρων ειδών ρυθμιστικών διαλυμάτων, με βάση τα άλατα CH3COONH4, CH3COONa, CH3COOK, (CH3COO)2Mg, από τα οποία ως καταλληλότερο επιλέχθηκε το οξικό αμμώνιο(CH3COONH4). Επίσης, μελετήθηκε η επίδραση των μεταβολών του pH στην εκλουστική ικανότητα της κινητής φάσης. Στο δεύτερο μέρος της Διδακτορικής Διατριβής αναπτύχθηκε η μέθοδος Παραγώγισης Φασματικών Λόγων(Derivative Ratio) με σκοπό τον ταυτόχρονο ποσοτικό προσδιορισμό της ανταζολίνης παρουσία της ναφαζολίνης. Έπειτα, αναπτύχθηκε η συνδυαστική τεχνική των μεθόδων Παραγώγισης Φασματικών Λόγων(Derivative Ratio) και Διόδου από το Μηδέν(Zero-crossing), με σκοπό τον ταυτόχρονο ποσοτικό προσδιορισμό της ανταζολίνης που συνυπάρχει με τη ναφαζολίνη και το συντηρητικό χλωριούχο βενζεθόνιο σε σκεύασμα. Βάση της τεχνικής Derivative Ratio-Zero Crossing, καταλληλότερα μήκη κύματος επιλέχθηκαν τα 243,2, 257,0 και 295,5nm για την ανταζολίνη και τα 222,7, 275,7 και 299,8nm για τη ναφαζολίνη. Μέθοδος προσδιορισμού του χλωριούχου βενζεθονίου ήταν η τεχνική Παραγώγισης Φασματικών Λόγων με Διπλό Διαιρέτη (Derivative Ratio Double Divisor). Καταλληλότερα μήκη κύματος, βρέθηκε ότι ήταν τα: 278,9 και 288,0nm. Παράλληλα, προσδιορίστηκε η υδροχλωρική κλοβουτινόλη σε σιρόπι με φασματοφωτομετρία παραγώγων. Η τιμή της πρώτης παραγώγου στα 277nm(1D277) για το υδατικό διάλυμα του 0,1N HCL και η τιμή των 275nm(2D275) της δεύτερης παραγώγου για τη μεθανόλη, ήταν οι πιο κατάλληλες για τους ποσοτικούς προσδιορισμούς. Η ίδια ακριβώς διαδικασία ακολουθήθηκε και για τον προσδιορισμό της υδροχλωρικής βουταμυράτης σε σιρόπι, ενώ ταυτόχρονα έγινε συγκριτική μελέτη των αποτελεσμάτων της φασματοφωτομετρικής μεθόδου με τα αποτελέσματα που ελήφθησαν από ΥΧΥΑ-αντίστροφης φάσης. Η τιμή της πρώτης παραγώγου στα 253,6nm (1D253,6) ήταν η πλέον κατάλληλη για τις μετρήσεις προσδιορισμού. Ακόμη, πραγματοποιήθηκε συγκριτική μελέτη των μιγμάτων ανταζολίνης–ξυλομεταζολίνης και ναφαζολίνης–βενζεθονίου με ΥΧΥΑ και φασματοφωτομετρία παραγώγων, με τη βοήθεια της δοκιμασίας t. Οι δύο μέθοδοι προσδιορισμού, για τα δύο ζεύγη δραστικών, θεωρούνται ισοδύναμοι. Τέλος, αναπτύχθηκε μέθοδος υγρής-υγρής εκχύλισης για τον προσδιορισμό της βουταμυράτης και της κλοβουτινόλης, που θα επέτρεπε την ποσοτική παραλαβή τους από τα βιολογικά υγρά, καθώς και την απομάκρυνση των ανεπιθύμητων συστατικών από τα εκχυλίσματά τους. Στην περίπτωση παραλαβής της κλοβουτινόλης από το μητρικό γάλα η ανάκτηση ήταν ικανοποιητική για το χλωροφόρμιο και το τολουόλιο, ενώ στην περίπτωση της βουταμυράτης και της κλοβουτινόλης από τα ούρα ικανοποιητικές ανακτήσεις είχαμε με το τολουόλιο.