Η αδιόρατη πόλη του Ηρακλείου: λογοτεχνικές αναπαραστάσεις της πόλης σε περιόδους ανασυγκρότησης: η ποιητική της μετάβαση, το Ηράκλειο στο κατώφλι της νεωτερικής περιόδου: η πόλη των συγγραφέων: Έλλης Αλεξίου, Ρέας Γαλανάκη, Λιλής Ζωγράφου, Γαλατείας Καζαντζάκη, Κλαίρης Μητσοτάκη, Νίκου Καζαντζάκη

Abstract

Πώς μπορεί ο αρχιτέκτονας να χρησιμοποιήσει τις «εκδοχές πραγματικότητας» των λογοτεχνικών κειμένων για να κατανοήσει την πολυσημία του αστικού τοπίου, ιδιαίτερα μάλιστα σε περιόδους του παρελθόντος, όπου η αλλαγή των ιστορικών, κοινωνικών και πολιτισμικών δεδομένων διασταυρώνεται με την διάρκεια της φυσικής δομής, αναδεικνύοντας αιτήματα μεταστοιχείωσης και επαναπροσδιορισμού της αστικής χωρικής ταυτότητας; Και πώς συνδέεται ο ψυχισμός μιας πόλης, η συλλογική μνήμη και οι μύθοι, που την ορίζουν στην συνείδηση των κατοίκων της, αυτός ο πολυεπίπεδος κόσμος, με τη φυσική και χωρική της υπόσταση; Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται αυτά τα ερωτήματα με πεδίο μελέτης την πόλη του Ηρακλείου και χρονικό ορίζοντα τα τέλη του 19ου αιώνα-αρχές του 20ου. Στόχος είναι να καταγραφεί μια κριτική ανάγνωση των προσφάτων καταβολών της πόλης του Ηρακλείου που να μπορεί να εμπνεύσει τον μελλοντικό της αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, με παρεμβάσεις σημειακές, μικρής ή μεγάλης κλίμακας. Στόχος είναι παράλληλα, χάρη στα θεωρητικά εργαλεία της αρχιτεκτονικής και της ευρύτερης επιστημονικής κοινότητας, να διευκρινιστούν τα γενικότερα μεθοδολογικά ζητήματα που συνδέονται με αυτά τα ερωτήματα. Η συστηματική διερεύνηση της «λογοτεχνικής» πόλης και του αστικού πανοράματος, που συγκροτούν οι συγγραφείς μέσα από τα διάφορα ατομοκεντρικά, εθνοκεντρικά και ιδεολογικά φίλτρα της μυθοπλασίας, αποσκοπεί στο να αναλυθεί το παρελθόν της πόλης, όχι ως συντελεσμένη πραγματικότητα, αλλά ως πεδίο διερεύνησης δυνητικών ανασημασιοδοτήσεων. Ως ένα σύνολο δυνατοτήτων και προσδοκιών που ανιχνεύονται στο παρελθόν της πόλης και μπορούν να ενεργοποιηθούν στο παρόν, διαμορφώνοντας τα αιτήματα του μέλλοντος. […]