Βιοτεχνολογικές προκλήσεις στο χώρο της φιλοσοφίας και της εκπαίδευσης και ο ρόλος της βιοηθικής

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή χωρίζεται σε τρία διακριτά μέρη. Στο πρώτο μέροςπαρουσιάζονται οι απαρχές του κλάδου της βιοηθικής και η πορεία που ακολούθησε ως τοσχηματισμό του ανεξάρτητου επιστημονικού κλάδου. Επίσης, παρουσιάζουμε αναλυτικά ταμείζονα προβλήματα που αντιμετωπίζει σε θεωρητικό επίπεδο η βιοηθική, τις έννοιες, τις αρχέςκαι τις αξίες που χρησιμοποιεί για την ορθή λειτουργία της, αλλά και την κοινωνικοπολιτικήδιάσταση που αναγκαστικά στιγματίζει κάθε θεωρητική κίνηση του κλάδου. Τέλος,παρουσιάζουμε και εξετάζουμε τις διάφορες κριτικές προσεγγίσεις της βιοηθικής πουεπικρατούν.Στο δεύτερο μέρος της διατριβής ασχολούμαστε με ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα πουαπασχολούν τη βιοηθική και που ελάχιστα έχει μελετηθεί στη χώρα μας. Πρόκειται για τοζήτημα της εκπαίδευσης, με εντοπισμένο θέμα ανάλυσης το σύνδρομο ελλειμματικήςπροσοχής (ΣΕΠ) και τη φαρμακευτική αντιμετώπιση που παρεισφρέει στις ζωές των παιδιών.Το ζήτημα της εκπαίδευσης αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό θέμα της παρούσας διδακτορικήςδιατριβής. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, θεωρούμε ότι ο ρόλος της βιοηθικής δεν περιορίζεταιστην αποσαφήνιση της ίδιας της έννοιας της ψυχικής διαταραχής αλλά ότι η αξία της βιοηθικήςπροσέγγισης, σε συνδυασμό με τα φιλοσοφικά εργαλεία που ενσωματώνει, αναδεικνύεται στηνπαρούσα ανάλυση με απτό τρόπο.Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της διατριβής εφαρμόζουμε σε τρία διαφορετικά, καίρια θέματατης βιοηθικής, το συνδυασμό θεωρητικής και πρακτικής προσέγγισης που θεωρούμε ότιαρμόζει σε αυτό τον διεπιστημονικό κλάδο. Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζουμε το μείζον θέμα τωνγονιδίων και των γονιδιακών ερευνών που αποτελούν κεντρική εστία των σύγχρονωνεπιστημονικών μελετών. Το ζήτημα των γονιδίων μας οδηγεί στο κεφαλαιώδες ζήτημα τηςταυτότητας, σε προβλήματα υποχρεώσεων, δικαιωμάτων και καθηκόντων, κεντρικά θέματατων κοινωνικών επιστημών και της φιλοσοφίας. Υποστηρίζουμε ότι τα βιοηθικά ζητήματαανακύπτουν σε μεγάλο βαθμό επειδή θίγεται αυτό που για πολλούς θεωρητικούς και μελετητέςαποτελεί το θεμελιώδες επίπεδο της ανθρώπινης φύσης.______________________________________________________________________ΕΚΤ|www.didaktorika.gr| 4Στο δεύτερο κεφάλαιο ασχολούμαστε με το πρόβλημα του θανάτου, ουσιαστικό θέμα τηςιατρικής επιστήμης και πρακτικής, κεντρικό σημείο συζήτησης των επιστημονικών ερευνών καιτων τεχνολογικών εξελίξεων. Το κύριο πρακτικό πρόβλημα που τίθεται στο σημείο αυτό θίγειτα όρια της βιοηθικής και μελετά τους πιθανούς φραγμούς και τα αδιέξοδα που προκύπτουναπό τη συνάντηση με αυτά τα όρια. Το ερώτημα αφορά στην ηθική ενώ υποστηρίζουμε πως τηβιοηθική μπορεί με τις κατάλληλες διεργασίες να αποτελέσει μια νέα διάσταση και μια πιθανήεπανόρθωση εκεί που η φιλοσοφία μοιάζει σήμερα να κάνει πίσω.Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο του τρίτου μέρους, συζητάμε το θέμα του ντόπινγκ, της χρήσηςαναβολικών για την ένταξη σε ένα ήδη διαμορφωμένο θεσμικό κοινωνικό πλαίσιο. Η ευρείαχρήση των ουσιών που βελτιώνουν την απόδοση των αθλητών μας εισάγει ουσιαστικά σε αυτόπου αποκαλούμε νέο δυϊσμό, την προσπάθεια δηλαδή αναγωγής των νοητικών φαινομένων σεδιαδικασίες που μπορούν να περιγραφούν πλήρως από την επιστήμη. Πρόκειται, με άλλαλόγια, για την προσπάθεια εξάλειψης του πρώτου προσώπου ή της αίσθησης εαυτότηταςυποκειμενικών πτυχών όπως είναι η συνείδηση.Σε όλη την έκταση της παρούσας έρευνας γίνεται σαφές πως τόσο η διαμόρφωση όσο και ορόλος της βιοηθικής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές, οικονομικές και κοινωνικέςεπιλογές των δυτικών κοινωνιών