Ο μοναχικός βίος στην Παλαιστίνη κατά τους 8ο και 9ο αι. με βάση τα αγιολογικά κείμενα

Abstract

In this thesis we tried to illuminate the monastic life in Palestine during the 8th and 9th century, based on the hagiographical texts. For this we focused on the historical events themselves, which report the monastic life, and we did not mention the several common literary problems of the hagiographical texts. In the Introduction we talk about personalities and types of monachism that prevailed in Palestine until the 8th century. In the first chapter we present the political situation in Palestine in the 8th and 9th century, showing that Muslims did not initially fight the Christians. Recognizing the christian religion as one of the sacred religions, they did not oblige Christians convert to Islam. On the other side the Christians were forced to pay taxes. This theory was established as a Muslim law that provided religious freedom. These relationships, however, altered and shaped according to the political situation, the interests of the Islamic State and the personality of each caliph. Then we refer to the ecclesiastical state. The Church of Jerusalem was under new religious, political and social situation. But, despite its internal problems, it played an important role in the treatment of Iconoclasm. The monks were invited to give fierce competition. The second chapter looks at the lives of great saints in Palestine, patriarchs, bishops, hermits, hymnographers, writers and less-known saints. Particularly, important part of this chapter covers the description of life in the great monastic centres. Also, there is a record of monastic centres of the 8th and 9th century in Palestine as it is presented through the lives of the saints. In the third chapter, we refer to the monks themselves of Palestine, which was the centre where monks flocked from every corner of the earth. Monasteries, with their intellectual property as workshops for theology, have always been schools for study of ecclesiastical and secular culture, where monks were recognized for their high level of education. The chapter concludes with extensive reference to the social contribution of Palestinian monasticism. The monks came to the point that prayer and livable, their death as martyrs, were nonverbal preaching to Christians and non-Christians. In the penultimate chapter we explores the spiritual aspects of life of the monks. In doing so, the monks use some practical ways such as: vigils, chanting, prayer, fasting and hand-work with other diakonimata (services). Occupations and work are considered as a means for spiritual elevation. The last chapter is a reference to hardships, the monks endured from non-Christians to preserve their Orthodox faith. In this issue we distinguish three cases tests: the war of the Muslims, the war of the iconoclasts and raids against the monasteries.

Στην παρούσα διατριβή προσπαθήσαμε να φωτίσουμε τον μοναχικό βίο στην Παλαιστίνη κατά τους 8ο και 9ο αι. με βάση τα αγιολογικά κείμενα. Για αυτό εστιάσαμε στα ίδια τα ιστορικά γεγονότα των κειμένων που αφορούν το μοναχισμό και δεν αναφερθήκαμε στα διάφορα συνηθισμένα φιλολογικά προβλήματα των αγιολογικών κειμένων.Στην Εισαγωγή αναφερόμαστε στις προσωπικότητες και στους τύπους του μοναχισμού που επικράτησαν στην Παλαιστίνη μέχρι τον 8ο αι..Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Παλαιστίνη τον 8ο και 9ο αι.. όπου φαίνεται ότι οι μουσουλμάνοι στην αρχή δεν πολεμούσαν τους χριστιανούς, και αναγνωρίζοντας την χριστιανική θρησκεία ως μία από τις ιερές θρησκείες, δεν υποχρέωναν τους χριστιανούς να εξισλαμιστούν. Τούς ανάγκαζαν, όμως, να καταβάλουν φόρους. Η θεωρία αυτή κατοχυρώθηκε ως μουσουλμανικός νόμος που προέβλεπε ανεξιθρησκία. Οι σχέσεις αυτές, όμως, μεταβάλλονταν και διαμορφώθηκαν ανάλογα με την πολιτική κατάσταση, το συμφέρον του Ισλαμικού Κράτους και την προσωπικότητα του κάθε χαλίφη.Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στην εκκλησιαστική κατάσταση. Η Εκκλησία των Ιεροσολύμων βρισκόταν κάτω από καινούργια θρησκευτικά, πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα. Όμως, παρά τα εσωτερικά της προβλήματα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της Εικονομαχίας. Οι μοναχοί καλούνταν να δώσουν σφοδρούς αγώνες.Στο δεύτερο κεφάλαιο σχολιάζονται οι βίοι μεγάλων αγίων στην Παλαιστίνη, πατριαρχών, επισκόπων, ασκητών, υμνογράφων, συγγραφέων, καθώς και αγίων λιγότερο γνωστών. Ιδιαιτέρως σημαντικό τμήμα του κεφαλαίου αυτού καταλαμβάνει η περιγραφή της ζωής στα μεγάλα μοναστικά κέντρα. Επίσης, γίνεται μια καταγραφή των μοναστικών κέντρων του 8ου και 9ου αι. στην Παλαιστίνη όπως παρουσιάζονται μέσα στους βίους των αγίων.Στο τρίτο κεφάλαιο, αναφερόμαστε στους καθ’ αυτό μοναχούς της Παλαιστίνης, η οποία αποτέλεσε κέντρο όπου συνέρεαν μοναχοί από κάθε γωνιά της γης. Και τα μοναστήρια, παράλληλα με την πνευματική τους ιδιότητα ως εργαστήρια της ζώσης θεολογίας, αποτελούσαν ανέκαθεν σχολές για την σπουδή της εκκλησιαστικής αλλά και της θύραθεν παιδείας, όπου οι μοναχοί αναγνωρίζονταν για το υψηλό τους μορφωτικό επίπεδο. Το κεφάλαιο κλείνει με εκτενή αναφορά στην κοινωνική προσφορά του παλαιστινιακού μοναχισμού. Οι μοναχοί έφτασαν σε σημείο που η προσευχή και η βιωτή τους, καθώς και ο μαρτυρικός τους θάνατος, αποτελούσαν μη λεκτικό κήρυγμα για χριστιανούς και αλλόθρησκους.Στο προτελευταίο κεφάλαιο διερευνούμε τις πνευματικές πτυχές του βίου των μοναχών. Στην προσπάθειά τους αυτή, οι μοναχοί χρησιμοποιούν κάποιους πρακτικούς τρόπους όπως: την αγρυπνία, την ψαλμωδία, την προσευχή, την νηστεία και το εργόχειρο μαζί με τα άλλα διακονήματα. Οι ασχολίες και εργασίες αυτές θεωρούνται ως μέσον για την πνευματική ανύψωση.Στο τελευταίο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις δοκιμασίες που υπέστησαν από τους αλλοθρήσκους οι μοναχοί, προκειμένου να διαφυλάξουν την ορθόδοξη πίστη τους. Σ’ αυτό το θέμα διακρίνουμε τρεις περιπτώσεις δοκιμασιών: την πολεμική των μουσουλμάνων, την πολεμική των εικονομάχων και τις ληστρικές επιδρομές εναντίον των μοναστηριών.