Μετανάστευση και στρατηγικές κοινωνικής ένταξης στον αστικό χώρο: η περίπτωση της πόλης του Ηρακλείου

Abstract

The purpose of this thesis is the study of the presence of immigrants in the city of Heraklion as well as the study of the issues involved in their integration in the financial and social web of the city as well as the strategies they use to become accepted by the local community, familiarize themselves with the new social environment they have settled in and to materialize their immigration plan.The collection of the data for this study was based on a complex investigatory approach. The combination of quantitative and qualitative methods of analysis was considered as most appropriate for this study. The first study which is quantitative aspires to depict the conditions under which immigrants are assimilated in the labour market of Heraklion and the socio-economic relations immigrants form in the place they settle in. The qualitative study focuses on understanding of the way in which immigrants comprehend the assimilation conditions in the local labour market as well as the social network of the city.The immigrants who reside in the city of Heraklion do not come from the same social strata. Elements of differentiation of the social stratum of the country of descent are recorded. Men as well as women immigrants do not find professional upgrading in the labour market of Heraklion. They belong to the working force which remains in the lowest strata of the city. The difficulty of professional development depicted in the professional courses the immigrants follow from their country of origin to the reception country shows the difficulties they face in assimilating in the local labour market. As for the beliefs they form about their social integration in the city, these depend on their experiences, their immigration plan along with the level of their integration in the labour market. Not all immigrants experience the same rate of social integration nor accept the new social and cultural standards of their reception country the same way. Various ways of adjustment as well as strategies concerning their cultural identity are observed depending on the conditions of the reception country, their social experiences or their needs and plans.

Στόχος της διατριβής είναι η μελέτη της μεταναστευτικής παρουσίας στην πόλη του Ηρακλείου και ειδικότερα η εξέταση των ζητημάτων της ένταξης των μεταναστών στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της πόλης, καθώς και των στρατηγικών που εφαρμόζουν αποσκοπώντας στην αποδοχή τους από τον ντόπιο πληθυσμό, στην εξοικείωση τους στο νέο κοινωνικό περιβάλλον εγκατάστασης και στην υλοποίηση του μεταναστευτικού τους σχεδίου. Η συλλογή των δεδομένων της έρευνας βασίστηκε σε μία σύνθετη ερευνητική προσέγγιση. Ο συνδυασμός ποσοτικών και ποιοτικών μεθόδων θεωρήθηκε ως ο πλέον ενδεδειγμένος για τη διερεύνηση του θέματος. Η πρώτη έρευνα, ποσοτικού χαρακτήρα, επιχειρεί να αποτυπώσει τις συνθήκες ένταξης των μεταναστών στην αγορά εργασίας της πόλης του Ηρακλείου και τις διαμορφούμενες κοινωνικο-οικονομικές σχέσεις στο νέο τόπο εγκατάστασής τους. Στην ποιοτική έρευνα που ακολούθησε αναδείχτηκαν νέοι προβληματισμοί, οι οποίοι δίνουν τη δυνατότητα να κατανοηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι μετανάστες νοηματοδοτούν τις συνθήκες ένταξής τους τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στον κοινωνικό ιστό της πόλης.Οι μετανάστες που διαμένουν στην πόλη του Ηρακλείου δεν προέρχονται όλοι από το ίδιο κοινωνικό στρώμα. Καταγράφονται στοιχεία διαφοροποίησης ως προς την κοινωνική τους διαστρωμάτωση στη χώρα καταγωγής. Στην αγορά εργασίας του Ηρακλείου τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες δεν γνωρίζουν μια επαγγελματική αναβάθμιση μέσω της εργασίας τους. Πρόκειται για εργατικό δυναμικό που έχει ένα κατώτερο επάγγελμα κατά βάση χειρωνακτικό και που παραμένει στα χαμηλά στρώματα της πόλης. Η αδυναμία επαγγελματικής ανέλιξης που αποτυπώνεται στις εργασιακές διαδρομές των μεταναστών από τη χώρα καταγωγής στη χώρα υποδοχής, μαρτυρά τις δυσκολίες που συναντούν στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας της πόλης. Ως προς τις αντιλήψεις που διαμορφώνουν για την κοινωνική τους ένταξη στην πόλη καθοριστικοί παράγοντες αποτελούν οι βιωματικές καταστάσεις, το μεταναστευτικό σχέδιο παράλληλα με το βαθμό ένταξης τους στην αγορά εργασίας. Οι μετανάστες δεν ακολουθούν όλοι τους ίδιους ρυθμούς κοινωνικής ένταξης ούτε αποδέχονται στον ίδιο βαθμό τα νέα κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα της χώρας υποδοχής. Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα υποδοχής, τις κοινωνικές τους εμπειρίες, τις ανάγκες και τα σχέδιά τους παρατηρούνται διαφορετικοί τρόποι προσαρμογής, καθώς και διαφορετικές «ταυτοτικές στρατηγικές».