Η θεολογική γνωσιολογία στον πατέρα Σωφρόνιο Σαχάρωφ

Abstract

In this study, the significance of knowledge is described in itself, in which Elder So-phronios Sakharoph distinguishes two levels, from one side the scientific knowledge, which is intellectually theoretical work and deals with the theoretical knowledge of God and from the other side, the intellectual knowledge, which is experiential, empirical, and God gives it to the faithful through the communion with God. Father Sophronios’ teaching of the Ortho-dox Church doctrines is analyzed, in which each person who wishes to meet God will be supposed to believe. The teaching of the Elderly father about the anthropologic conditions of theological gnoseology is presented, according to which Man is a creation at God’s picture and at God’s same substance. He stresses that the purpose of creating the human being is without fail the theosis. The situation of God’s knowledge after the fall of man is explained. The importance of the purgation of mind is stressed, which is achieved with the subscription of hard fight. The three intellectual stages, by which the faithful will be supposed to go through in his course to the theosis are clarified. God contracts a testament with us, and we feel His love, but this gift of God is not constant. Since it does not become one with our na-ture, God lifts the grace, in which the lifting becomes in an aesthetical and not in an onto-logical way, and as a result it has to educate Man. Thus, by judging his action under the Light of commands of the Lord, he understands the sordid situation. Then, the return way is described, the penitence which is the way of Golgotha. Upon following the Lord, the faith-ful is crucified with Him, and goes down to the Hades, where he passes two rungs. In the first, he passes from the Hades of penitence, guided by his obedience to the Church and to his spiritual father, he is humiliated also, thus his mouth overflows by the prayer of peni-tence, he lives in a situation of fear due to the vivid presence of Living God, and having at the same time the sense of his sinful life, he descends in the second rung, to the Hades of love. There, keeping his mind in the Hades of his bitter situation, and without being de-spaired as in the prompt of Saint Silouanos, he compares God’s love to his sinful and sordid personality to his own null love, thus he struggles to make both the first commandment of love, and a second, which is similar to the first. He then he passes to the last stage, where he is visited again by the grace of God, but this time he remains with him in order to transfer him from death to life. It is stressed that the incarnation of Reason constitutes our theosis foundation. Still the assimilation of belief of Christ constitutes a condition for Man’s theosis. Then the possibility of Man’s theosis and his completion through grace is proved. It is ana-lyzed how the divine person, while still living in this world, is transferred to the eternal life and sees the glory of God.

Στην μελέτη αυτή, περιγράφεται η έννοια της γνώσεως καθεαυτήν, στην οποία ο Γέροντας Σωφρόνιος Σαχαρώφ διακρίνει δυο επίπεδα, από την μια μεριά την επιστημονική γνώση, η οποία είναι νοητική θεωρητική εργασία και ασχολείται με την θεωρητική γνώση του Θεού και από την άλλη μεριά, την πνευματική γνώση, η οποία είναι βιωματική, εμπειρική, και την χαρίζει ο Θεός στον πιστό διά μέσου της κοινωνίας με τον Θεό. αναλύεται η διδασκαλία του πατρός Σωφρονίου περί των δογμάτων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, στα οποία θα πρέπει να πιστεύει κάθε άνθρωπος που επιθυμεί να γνωρίσει τον Θεό. Παρουσιάζεται η διδασκαλία του Γέροντος περί των ανθρωπολογικών προϋποθέσεων της θεολογικής γνωσιολογίας, σύμφωνα με τις οποίες ο άνθρωπος είναι δημιούργημα κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του Θεού. Τονίζει ότι, ο σκοπός της δημιουργίας του ανθρώπου είναι εξάπαντος η θέωσή του. Εξηγείται η κατάσταση της γνώσεως του Θεού από τον άνθρωπο μετά την πτώση. Τονίζεται, η σημασία της καθάρσεως του νου, που επιτυγχάνεται με την συνδρομή σκληρού αγώνα. Διευκρινίζονται τα τρία πνευματικά στάδια, από τα οποία θα πρέπει να διέλθει ο πιστός στην πορεία του προς την θέωση. Ο Θεός συνάπτει διαθήκη μαζί μας, και νιώθουμε την αγάπη του, αλλά αυτή η δωρεά του Θεού δεν είναι σταθερή. Επειδή δεν γίνεται μία με την φύση μας, ο Θεός αίρει την χάρη, η οποία άρση γίνεται αισθητικά και όχι οντολογικά, και έχει ως αποτέλεσμα να παιδαγωγείται ο άνθρωπος. Έτσι, κρίνοντας τις πράξεις του κάτω από το Φως των εντολών του Κυρίου, καταλαβαίνει την άθλια κατάστασή. Στην συνέχεια, περιγράφεται ο δρόμος της επιστροφής, της μετανοίας που είναι ο δρόμος του Γολγοθά. Ακολουθώντας τον Κύριο, ο πιστός σταυρώνεται μαζί Του, και κατεβαίνει στον Άδη, όπου περνά δυο βαθμίδες. Στην πρώτη, περνά από τον άδη της μετανοίας, καθοδηγούμενος από την υπακοή του στην Εκκλησία και στον πνευματικό, ταπεινώνεται και έτσι ξεχειλίζει το στόμα του από την προσευχή της μετανοίας, ζει σε μια κατάσταση φόβου εξαιτίας της ζώσης παρουσίας του Ζώντος Θεού, και έχοντας παράλληλα την αίσθηση της αμαρτωλής ζωής του, κατέρχεται στην δεύτερη βαθμίδα, στον άδη της αγάπης. Εκεί, κρατώντας τον νου του στον άδη της πικρής κατάστασής του, και χωρίς να απελπίζεται κατά την προτροπή του Αγίου Σιλουανού, συγκρίνει την αγάπη του Θεού προς το αμαρτωλό και άθλιο πρόσωπό του με την δική του μηδαμινότατη αγάπη. Έτσι, αγωνίζεται να πραγματοποιήσει τόσο την πρώτη εντολή της αγάπης προς τον Θεό, όσο και την δεύτερη η οποία είναι όμοια με την πρώτη. Περνά τότε στο τελευταίο στάδιο, όπου τον επισκέπτεται πάλι η χάρις του Θεού, αλλά αυτή την φορά παραμένει μαζί του για να τον μεταφέρει εκ του θανάτου εις την ζωή. τονίζεται ότι η ενσάρκωση του Λόγου αποτελεί το θεμέλιο της θέωσής μας. Ακόμα ότι η αφομοίωση του φρονήματος του Χριστού αποτελεί προϋπόθεση για την θέωση του ανθρώπου. Έπειτα αποδεικνύεται η δυνατότητα του ανθρώπου να θεωθεί και να τελειωθεί κατά χάριν. Αναλύεται πώς ο θεωμένος άνθρωπος, ενώ ακόμα ζει σ' αυτόν τον κόσμο, μεταφέρεται στην αιώνια ζωή και βλέπει την δόξα του Θεού.