Άτυπες μορφές κοινωνικής διοίκησης των χριστιανών στην ύστερη τουρκοκρατία στην Κρήτη: (1858-1898)

Abstract

From the period of Egyptian occupation to Crete and further on (1840), in implementation of the Ottoman Tanzimat reforms, met the Ecumenical Patriarchate elected General Assembly of the Christian Community, which drew seven General Regulations, during the period 1858-60. Regulatory text, which constituted the structural principles of the informal privileged status, developed and privileged law (law of aman) that arose. With these the Christian Church was surrounded by extra secular power and the Patriarchate was recognized, national center for the Christians of the empire, which handled issues mainly informal Social Administration, including worship, education, health, inheritance law and local government. As an extension to the region, General or National regulations, as they were named, then drafted specific regulations, each one regulating informally, individual issues. Such was the organization and operation of associations and departments of elders, or interpretation of the spirit of the General Regulations with the approval of the Patriarch always or local Metropolitans, eg Monasterial Diorganismos Crete (1871). Shortcomings, misunderstandings, compliance violations or denials in the content of regulations, leading to social deregulation, emerging social problems and revolutions. In Crete, especially the slow implementation caused numerous issues. Apart from the more "privileged" issue, and the movement of Blackbeard 1858, caused the : Monastery of Crete, credit and existing debt, Foundations, Episcopal, Metropolitan, Gymnasium. Additional issue created the movement “Aderfosynon”, internal crisis relations of members of the Christian Community, which led to blood-shed and civil war. Trying to resolve these issues formed a special status on the island with a parallel interference and vigilant monitoring of the Ottoman power. It caused no interpretation, corrective or additional provisions to the sultan as the Organic Act 1868, the Convention of 1878 Halepa and the new Organization of Crete 1896. Stirred the Muslim community on the island, undermined the implementation of reforms, because of being equated with the Christian Community. Social climate of deregulation prevailed, so per decade, from the violence of the Ottomans and the revolutionary actions of Christians. The Christian community encouraged by the military occupation presence of the island by the Greek army in 1897. Organized the standing Committees of the Board (guardianship) abolished then finally, the status of regulations and the institution of elders, with the revolutionary law. The parallel dynamic operation of the “Great Powers”, with the installation of military occupation zone of the island's major cities : - Expelled the Turkish troops from Crete - Endowed the island with autonomy - Disarmed the Cretans - Assigned temporarily, the political administration of the island, to the Executive Committee of the Christian rebels, who commanded the transitional period, under regulations drawn up jointly by the Executive of the Christians with the admirals of the “Great Powers”. - Finally surrendered power to Prince George of Greece as High Commissioner in Crete and on 01/12/1898 was opened and functioned in the autonomous status now Cretan State.

Στόχος : Η μελέτη και έρευνα, καταγραφή και ανάδειξη των άτυπων μορφών Κοινωνικής Διοίκη- σης των Χριστιανών, που αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο της ύστερης τουρκοκρατίας (1858-1898) στο νησί της Κρήτης. Μέθοδος : Αρχειακή έρευνα πρωτογενών πηγών, ανάλυση περιεχομένου. Συμπεράσματα : Στα πλαίσια των οθωμανικών μεταρρυθμίσεων του Τανζιμάτ, με διάταξη του Χάττ-ι Χουμαγιούν, συνήλθε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο κληρικο-λαϊκή Γενική Συνέλευση αιρετών αντιπροσώπων των Χριστιανών, την περίοδο 1858-60, που συνέταξε επτά Γενικούς Κανονισμούς. Βασικά κανονιστικά κείμενα του άτυπου προνομιακού καθεστώτος, που αναπτύχθηκε και του προνομιακού δι- καίου (δίκαιο του αμάν) που προέκυψε στη συνέχεια. Η Χριστιανική Εκκλησία απόκτησε έτσι επιπλέον κοσμική εξουσία. Το Πατριαρχείο αναγνωρί- στηκε ως εθνικό κέντρο των Χριστιανών της αυτοκρατορίας, (Ελλήνων και μη) και διαχειρίστηκε θέματα άτυπης Κοινωνικής Διοίκησής τους, κυρίως στους τομείς : λατρείας, παιδείας, υγείας, κληρονομικού δι- καίου και τοπικής αυτοδιοίκησης. Ως προέκταση των Γενικών ή Εθνικών Κανονισμών, συντάχτηκαν στην περιφέρεια έπειτα οι Ει- δικοί Κανονισμοί. Ανάλογα κείμενα, που ρύθμιζαν επιμέρους τοπικά θέματα, όπως την οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών του σωματείου της Δημογεροντίας, Σχολείων, Νοσοκομείων, Νεκροταφείων ή ερμήνευαν τους Γενικούς Κανονισμούς, όπως ο Μοναστηριακός Διοργανισμός Κρήτης. Παρανοήσεις, παραβιάσεις ή αρνήσεις συμμόρφωσης στο περιεχόμενο των Κανονισμών, οδή- γησαν σε κοινωνική απορρύθμιση, ανάδυση κοινωνικών προβλημάτων αλλά και επαναστάσεων. Στην Κρήτη αναδύθηκαν έτσι κινήματα και «ζητήματα». Το κίνημα του Μαυρογένη, (1858) με θετικά αποτελέσματα για τη Χριστιανική Κοινότητα της Κρήτης, αλλά και το κίνημα των «Αδερφοσυ- νών» (1878), που σημαδεύτηκε από εμφύλια αιματοχυσία. Κυριότερα από τα «ζητήματα» που αναδύ- θηκαν ήταν τα : Προνομιακό (1860), Μοναστηριακό (1865), Παλαιών χρεών (Πιστωτικό-1879), Βακουφι- κό (1880), Επισκοπικό (1880), Γυμνασιακό Λασιθίου (1886), και το Μητροπολιτικό (1897). Στην κατεύθυνση επίλυσης των «ζητημάτων» αυτών προκλήθηκαν, οι ανά δεκαετία περίπου επίσημες συμπληρωματικές διατάξεις του σουλτάνου όπως αυτές : του Οργανικού Νόμου 1868, της Σύμβασης της Χαλέπας 1878 και του νέου Οργανισμού Κρήτης 1896. Υποκινούμενη η μουσουλμανική Κοινότητα, υπονόμευε την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στο νησί, με αποτέλεσμα τις ταραχές και την κοινωνική απορρύθμιση. Η παρουσία ελληνικού στρατού στο νησί 1897, ενεθάρρυνε τη Χριστιανική κοινότητα να ορ- γανωθεί με το καθεστώς των Επιτροπειών. Έτσι καταργήθηκε το καθεστώς των Κανονισμών τότε καθώς και ο θεσμός των Δημογεροντιών. Η παράλληλη, δυναμική, επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, με την στρατιωτική κατοχή των πιο μεγάλων πόλεων του νησιού, ήταν καταλυτική στις εξελίξεις. Ύστερα από τις σφαγές και βιαιότητες των Οθωμανών στο Ηράκλειο και στις άλλες πόλεις : - Απέλασαν τον τουρκικό στρατό. - Ανάθεσαν προ- σωρινά, και την πολιτική διοίκηση, στην Εκτελεστική Επιτροπή των Χριστιανών επαναστατών. – Προίκι- σαν το νησί με το καθεστώς της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας. - Εγκατέστησαν Ύπατο Αρμοστή τους, τον πρίγκιπα της Ελλάδος Γεώργιο 1898.