Η πλοειδικότητα του DNA ως προγνωστικός παράγοντας στον πρωτοπαθή καρκίνο του ήπατος με τεχνικές κυτταρομετρίας ροής με ανάλυση εικόνας

Abstract

Hepatocellular carcinoma (HCC) is the commonest primary cancer of the liver. Incidence is increasing and HCC is currently the fifth commonest malignancy worldwide and the third leading cause of cancer-related death following lung and gastric cancer. The burden from HCC is likely to increase in the foreseeable future with increasing rates of alcoholism, hepatitis B and C prevalence, and obesity-related fatty liver disease; a concurrent shift in incidence towards younger persons is eminent. Resection, ablation, and orthotopic liver transplantation (OLT) have all been proposed for treating HCC however the subsets of patients who benefit most from each modality remain controversial. Hepatic resection remains the main curative option for this malignancy, especially for patients with small tumors; however the incidence of disease recurrence in the remaining hepatic parenchyma is high, accounting for the leading cause of death after surgical resection of HCC. Advances in intraoperative techniques and postoperative care have led to a marked decline in perioperative rates of death and complications after hepatic resection for HCC. Nevertheless and in view of the emerging availability of alternative treatment modalities, the need to identify prognostic factors which may determine treatment response and survival on an individual basis becomes compelling. In this study we focused on cell morphometry and we sought to identify whether DNA image cytometry and Edmondson-Steiner grading could be used as prognostic factors in a cohort of patients with HCC undergoing radical hepatic resection. Forty four patients who underwent curative resection in a single center for hepatocellular carcinoma (HCC) were retrospectively analyzed to determine whether DNA image cytometry and histological grading according to the Edmondson-Steiner criteria were of prognostic significance. In univariate Cox regression analysis, adverse survival outcome was strongly associated with high DNA score and advanced histological grading. Patients with ploidy score >2.2 had 3.95 times higher probability of death, as compared to those with ploidy score ≤2.2. Edmondson-Steiner grades III and IV were also associated with 20.49 and 34.47 higher probability of death respectively as compared to grade I. In conclusion DNA ploidy and histological grading according to the Edmondson-Steiner criteria may provide a reliable, objective indicator of tumour biology that may identify patients with HCC who are more likely to benefit from surgical resection. The study is limited by its retrospective design and the small patient cohort, however its results highlight the importance of considering DNA ploidy and Edmondson-Steiner grading in the selection of appropriate management strategies for HCC patients and the design of future clinical trials.

Ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος (HKK) αποτελεί την συνηθέστερη μορφή πρωτοπαθούς κακοήθους όγκου του ήπατος. Η επίπτωση της νόσου ανά την υφήλιο διαρκώς αυξάνεται και έτσι στις μέρες μας αποτελεί την πέμπτη σε συχνότητα κακοήθεια και την τρίτη σε ποσοστιαία αναλογία αιτία θανάτου. Ως αίτιο θνητότητας παγκοσμίως έπεται μόνον του καρκίνου του πνεύμονα και του στομάχου, οι οποίοι αποτελούν τις δύο κύριες αιτίες. Η επίπτωση νοσηρότητας του ΗΚΚ αναμένεται να αυξηθεί στο εγγύς μέλλον και αυτό εύκολα μπορεί να αποδοθεί στα διαρκώς αυξανόμενα ποσοστά ασθενών που πάσχουν από αλκοολισμό, και που αποτελούν χρόνιους φορείς του ιού της ηπατίτιδας B και C. Επιπλέον σε αυτούς τους προάγοντες θα πρέπει να προστεθεί η σχετιζόμενη με την παχυσαρκία (νόσος των σύγχρονων κοινωνιών) λιπώδη εκφύλιση του ήπατος, την στιγμή μάλιστα που είναι αποδεδειγμένη η στροφή εμφάνισης/επίπτωσης της νόσου σε ολοένα και νεότερες ηλικιακές ομάδες ασθενών. Η ηπατεκτομή, η τεχνικές θερμικής καταστροφής του όγκου (Ablative Techniques), και η ορθοτοπική μεταμόσχευση ήπατος από πτωματικό ή συγγενικό δότη (OLT, LRLT), αποτελούν τις ενδεικνυόμενες ανά περίπτωση μορφές ριζικής θεραπείας, χωρίς όμως να έχει πλήρως ξεκαθαρίσει ως σήμερα ποια υποομάδα ασθενών οφείλεται περισσότερο και σε ποιο βαθμό. Η χειρουργική θεραπεία-ηπατεκτομή, παραμένει για τους περισσότερους ερευνητές, την προεξέχουσα θεραπευτική επιλογή, ιδιαίτερα για ασθενείς με μικρούς όγκους. Παρόλα αυτά, η συχνότητα υποτροπής της νόσου στο εναπομείναν ηπατικό παρέγχυμα παραμένει υψηλή, αποτελώντας την κύρια αίτια θανάτου μετά από ηπατεκτομή για ΗΚΚ. Πέραν τούτου όμως, σημαντική θεωρείται η πρόοδος που έχει σημειωθεί στις διεγχειρητικές τεχνικές (χειρουργικές-αναισθησιολογικές τεχνικές, απεικονιστικές τεχνικές, και τεχνολογικός εξοπλισμός), και στην μετεγχειρητική διαχείριση των ασθενών, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε σημαντική ύφεση των ποσοστών περιεγχειρητικής θνητότητας και επιπλοκών, μετά από ηπατεκτομή για ΗΚΚ. Ανεξάρτητα από αυτό και εστιάζοντας στην σημασία ανεύρεσης εναλλακτικών μορφών θεραπείας, επιτακτική θεωρείται η ανάγκη προσδιορισμού νέων προγνωστικών παραγόντων οι οποίοι πιθανά να είναι ικανοί να υπολογίσουν την ανταπόκριση στην θεραπευτική αγωγή και να προσεγγίσουν με πιστότητα την πρόγνωση. Στην παρούσα μελέτη επικεντρωθήκαμε μορφολογική κυτταρομετρία και προσπαθήσαμε να προσδιορίσουμε κατά πόσο η κυτταρομετρία του DNA με ανάλυση εικόνας και κατά δεύτερο σκοπό η βαθμονόμηση κατά Edmondson – Steiner, μπορούν να χρησιμεύσουν ως προγνωστικοί παράγοντες σε μια ομάδα ασθενών με ιστολογικά τεκμηριωμένη, θεραπευτική ηπατεκτομή. Ποιο συγκεκριμένα, 44 ασθενείς που υπεβλήθησαν σε θεραπευτική εκτομή για ΗΚΚ στο ίδιο χειρουργικό κέντρο, και αναλύθηκαν αναδρομικά με κύριο σκοπό να υπολογισθεί η προγνωστική αξία της προαναφερθείσας κυτταρομετρίας του DNA με ανάλυση εικόνας, και σε δεύτερο σκοπό η αξία συναξιολόγησης της ιστολογικής βαθμονόμησης του ΗΚΚ κατά Edmondson – Steiner. Ασθενείς με ploidy score >2.2 είχαν 3.95 φορές υψηλότερη πιθανότητα θανάτου, σε σύγκριση με την υποομάδα με ploidy score <2.2. Επιπλέον οι ασθενείς που σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση κατά Edmondson – Steiner, ανήκουν στα στάδια III & IV, εμφανίζονται να έχουν 20.49 και 34.47 αντιστοίχως, υψηλότερη πιθανότητα θανάτου σε σύγκριση με τους ασθενείς σταδίου I. Συμπερασματικά, η πλοειδικότητα του DNA και η ιστολογική κατηγοριοποίηση σύμφωνα με τα κριτήρια του Edmondson – Steiner συστήματος, μπορούν να αποτελέσουν ένα αντικειμενικό και ανεξάρτητο δείκτη βιολογικής συμπεριφορά του ΗΚΚ, και μπορούν να αποτελέσουν προγνωστικούς παράγοντες προσδιορισμού των ασθενών που έχουν αυξημένες πιθανότητες να ωφεληθούν από τη χειρουργική θεραπεία. Η μελέτη μας βασιζόμενη στα ευκρινή στατιστικά της αποτελέσματα, υπογραμμίζει την σημαντικότητα θεώρησης των δύο προαναφερθέντων παραμέτρων, ως σημαντικών στην κατάρτιση θεραπευτικών στρατηγικών στο ΗΚΚ, και ενθαρρύνει την διενέργεια περεταίρω ερευνών με το ίδιο επιστημονικό αντικείμενο.