Ο οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος Ζ' και το έργο του: α' πατριαρχία 1789-1794, β' πατριαρχία 1798-1801

Abstract

The PhD thesis entitled “Ecumenical Patriarch Neophytos VII (first time 1789-1794, Second time 1798-1801) and his work” is a small contribution to the history of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople, since it is a monograph about the personality of Neophytos VII, who reigned the Patriarchate throne for the last three decades of the 18th century, a preparation period for the salvation effort. The main sources of the PhD thesis apart from the published sources referred to in the Bibliography are the unpublished (in total) codes of incoming and out-coming documents of the documents of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople. The Patriarch’s work has not been preserved in the sources (published and unpublished), however, through the texts of the patriarchate sigillia, acts and ecumenical councils’ volumes we are informed about his actions at church-social level and his concerns about the education of Greek people. The innovative element and the contribution of this work is the research and study of the unpublished mainly sources as well as the development and presentation of these sources, since the research, study and presentation of these unpublished sources enhance the understanding of the Patriarch’s era. The problems and the difficulties encountered by the Orthodox Church during the 18th century are also presented, the developments during the European Enlightenment era coming into place and the role of the Church in the organizational structure of education is also uncovered. In the Appendix of this PhD thesis, which is attached at the end of this work, we contribute to the least degree possible to the research of the archbishops catalogues of the Hellenic Revolution’s efforts period, in order to help researchers to fill in the gaps of the archbishops’ catalogues of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople on the basis of the sources.

Η διδακτορική διατριβή με τίτλο “Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος Ζ΄(Α΄Πατρ. 1789-1794, Β΄Πατριαρχία 1798-1801) και το έργο του” αποτελεί μια μικρή συμβολή στην ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αφού πρόκειται για μονογραφία για την προσωπικότητα του Νεόφυτου Ζ΄, που κόσμησε τον Πατριαρχικό θρόνο κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες του ΙΗ΄αι., περίοδος προπαρασκευής του απελευθερωτικού αγώνα. Η κύρια πηγή στην οποία στηρίχθηκε εκτός από τις εκδιδόμενες πηγές της βιβλιογραφίας είναι οι ανέκδοτοι (στο σύνολο τους) κώδικες εισερχομένων και εξερχομένων εγγράφων του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Συγγραφικό έργο του Πατριάρχη δεν διασώζεται στις πηγές (εκδιδόμενες και ανέκδοτες), ωστόσο μέσα από τα κείμενα των πατριαρχικών σιγιλλίων, πράξεων και των συνοδικών τόμων, διαπιστώνεται ο τρόπος με τον οποίο έδρασε σε εκκλησιαστικό-κοινωνικό επίπεδο και η μέριμνά του για την παιδεία του γένους. Η πρωτοτυπία και η συμβολή της παρούσας εργασίας έγκειται στην αναζήτηση και μελέτη του κατεξοχήν ανέκδοτου υλικού, αλλά και στον τρόπο διαπραγμάτευσής του, γιατί συμβάλλει, στην κατανόηση της εποχής της εκκλησιαστικής του δράσης, παρουσιάζονται τα προβλήματα και οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η ορθόδοξη εκκλησία κατά τον ΙΗ΄αι. και αναδεικνύονται οι πνευματικές ζυμώσεις της εποχής του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, και ο ρόλος της εκκλησίας στη θεσμική οργάνωση της παιδείας. Επιπλέον, με το παράρτημα που παρατίθεται στο τέλος της εργασίας συμβάλλουμε, έστω και ελάχιστα, στην έρευνα τον επισκοπικών καταλόγων της προ της ελληνικής επαναστάσεως περιόδου, ώστε να καταστεί δυνατόν στους ερευνητές να συμπληρώσουν κενά στους καταλόγους των επισκόπων του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου επί τη βάσει των πηγών.