Χλωρίδα και βλάστηση των λιβαδικών οικοσυστημάτων του όρους Βαρνούντα και εποχική μεταβολή της θρεπτικής αξίας της βοσκήσιμης ύλης

Abstract

This study was conducted to determine the flora and the vegetation of mount Varnouda pasturelands, Prefecture of Florina and to evaluate the seasonal variations in the production and nutritive value of grazable material, during the years 2004 and 2005. There were collected 758 different TAXA that belong to 84 families and 341 different genera. In order to study the effect of the harvest month, the altitudinal zone and the sampling year on the production and nutritive value of the grazable material, 24 permanent experimental cages sized 4m x 5m, were placed in three altitudinal zones (lower zone 900-1300m middle zone 1301-1700m upper zone 1701- 2334m). Sample collection was accomplished by cutting herbage biomass at 2 cm above the soils surface. The production of grazable material was affected significantly (p<0.001) by the harvest month and altitudinal zone as well as (p<0.01) the sampling year. Pasture productivity was higher in the upper zone than in the lower ones. The peak production of grazable material was observed during the summer. Crude protein content of the grazable material decreased as the growing season progressed. On the contrary crude fibre NDF and ADF contents were increased as plants matured, showing their peak values at the end of the grazing period. Crude fibre NDF and ADF contents were affected significantly (p<0.01) by the harvest month as well as (p<0.01) the altitudinal zone. The pastures of the middle altitudinal zone showed higher values of IVDMD, because of the higher proportion of broadleaf plants. The GE content of grazable did not differ significantly between sampling years. The DE was adequate to meet beef cattle and sheep requirements during the first three months of the grazing period in the middle and upper altitudinal zones in both sampling years while in the lower zone only in the first month. The Κ, Ca and Mg contents of grazable material were adequate to meet both beef cattle and sheep requirements, while Na content was inadequate. Phosphorus content was lower than the requirements only for beef cattle but not for sheep. The trace mineral contents of grazable material did not meet beef cattle requirements, except for Cu, while it was adequate to meet sheep requirements. The movement of both sheep and cattle from the lower to the higher altitude pasturelands during summer seems to be a proper administrative practice for better utilization of pastures because of the availability of higher quantity and better quality of grazable material. However, protein and Na supplements to both beef cattle and sheep and Ρ, Fe, Zn and Mn supplements to beef cattle must be provided during the grazing period in the studied grazing land areas.

Κατά τα έτη 2004 και 2005 πραγματοποιήθηκε στα λιβάδια του όρους Βαρνούντα του νομού Φλώρινας η καταγραφή της χλωρίδας και της βλάστησης καθώς και ο προσδιορισμός των εποχικών μεταβολών στην παραγωγή, στη χημική σύσταση και στη θρεπτική αξία της βοσκήσιμης ύλης. Συλλέχθηκαν και ταξινομήθηκαν 758 ΤΑΧΑ που ανήκουν σε 84 οικογένειες και 341 γένη. Για τη διερεύνηση της επίδρασης του μήνα κοπής, της υψομετρικής ζώνης και του έτους δειγματοληψίας στην παραγωγή και στη θρεπτική άξια της βοσκήσιμης ύλης τοποθετήθηκαν 24 σταθεροί πειραματικοί κλωβοί διαστάσεων 4 Χ 5 μ σε τρεις διαφορετικές υψομετρικές ζώνες (χαμηλότερη 900-1300μ ενδιάμεση 1301-1700μ και υψηλότερη 1701-2334μ). Η συλλογή των δειγμάτων βοσκήσιμης ύλης, πραγματοποιήθηκε με αποκοπή της υπέργειας βιομάζας σε υψος 2 εκ απο την επιφάνεια του εδάφους Η παράγωγη της βοσκήσιμης ύλης επηρεάστηκε σημαντικά (p<0.001) από το μήνα κοπής και την υψομετρική ζώνη όπως επίσης (p<0.01) και από το έτος δειγματοληψίας. Υψηλότερη παραγωγή εμφανίστηκε στα λιβάδια της υψηλότερης ζώνης. Το μέγιστο της παράγωγης εμφανίστηκε κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Το περιεχόμενο της βοσκήσιμης ύλης σε αζωτούχες ουσίες μειώθηκε με την πάροδο της αυξητικής περιόδου των φυτών. Αντιθέτως το περιεχόμενο της βοσκήσιμης ύλης σε ινώδεις ουσίες NDF και ADF αυξάνονταν όσο τα φυτά ωρίμαζαν με τις μέγιστες τιμές να εμφανίζονται στο τέλος κάθε περιόδου βόσκησης. Το περιεχόμενο της βοσκήσιμης ύλης σε ινώδεις ουσίες, NDF και ADF επηρεάστηκε σημαντικά (p<0.01) από την υψομετρική ζώνη. Η in vitro πεπτικότητα της βοσκήσιμης ύλης ήταν μεγαλύτερη στα λιβάδια της ενδιάμεσης ζώνης, γεγονός που αποδίδεται στην παρουσία περισσοτέρων πλατύφυλλων ειδών ενώ μειωνόταν με την πάροδο της αυξητικής περιόδου. Η μεταβολή της περιεκτικότητας της βοσκήσιμης ύλης σε ολική ενέργεια δεν εμφάνισε σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των ετών δειγματοληψίας. Η ΠΕ της βοσκήσιμης ύλης ήταν επαρκής για να καλύψει τις ανάγκες βοοειδών και προβάτων κατά τους τρεις πρώτους μήνες κάθε έτους δειγματοληψίας στη ενδιάμεση και υψηλότερη υψομετρική ζώνη και μόνο κατά το πρώτο μήνα στη χαμηλότερη ζώνη. Η περιεκτικότητα της βοσκήσιμης ύλης σε Κ, Ca, Mg βρέθηκε, ότι καλύπτει τις ανάγκες των προβάτων και των βοοειδών ενώ δεν ισχύει το ίδιο για το Na. Η περιεκτικότητα σε Ρ ήταν χαμηλότερη από τις θρεπτικές ανάγκες των βοοειδών αλλά όχι των προβάτων. Η περιεκτικότητα της βοσκήσιμης ύλης σε ιχνοστοιχεία βρέθηκε, ότι δεν καλύπτει τις ανάγκες των βοοειδών εκτός από το Cu ενώ ήταν επαρκής για τις απαιτήσεις των προβάτων. Η μετακίνηση των βοσκόντων ζώων από τα λιβάδια της χαμηλότερης ζώνης προς αυτά με μεγαλύτερο υψόμετρο κατά τη διάρκεια του θέρους αποτελεί ορθή διαχειριστική πρακτική τόσο για την καλύτερη αξιοποίηση των βοσκοτόπων όσο και για τη διαθεσιμότητα μεγαλύτερης ποσότητας και καλύτερης ποιότητας βοσκήσιμης ύλης. Ωστόσο κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση στα βοσκόντα ζώα τόσο πρωτεϊνικών συμπληρωμάτων όσο και συμπληρωμάτων Na σε πρόβατα και βοοειδή και συμπληρωμάτων Ρ, Fe, Zn και Μη στα βοοειδή καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου βόσκησης.