Η ερωτική επιθυμία σε νεοελληνικά πεζογραφικά κείμενα του 19ου αιώνα: ζητήματα γραφής και αναπαράστασης

Abstract

This thesis examines the role and functions of desire in Greek prose texts of the 19th century through the analysis of certain thematic presuppositions related to desire, as well as by focusing on firm stereotypical representations that form the ‘erotic’. In the first section we focus on three thematic presuppositions; the role of Obstacle, the tainted love (unfulfilled desire) and the Triangular structure of love affairs. In the second section we describe ideologically formulated presuppositions which mainly connect desire to notions socially and morally degraded; the relation of desire with the themes of Sin, Violence and Pleasure conduces to the empowerment of stereotypical representations and relates to discriminations connected to the problematics of gender. The last part unveils the typology of desire. The constructed and basically factitious nature of desire is highlighted through the colligation of the gender and the identity of desire. These approaches show the ‘female’ character of desire and elevate a diversity of ideological, political and social denotations; they also, however, reveal important ruptures that signal reassessments as to the acceptance of desire in the 19th century.

Η εργασία διερευνά το ρόλο και τις λειτουργίες της ερωτικής επιθυμίας σε νεοελληνικά πεζογραφικά κείμενα του 19ου αιώνα μέσω της επικέντρωσης στις βασικές θεματικές-ιδεολογικές προϋποθέσεις και αναπαραστάσεις που συνθέτουν το ‘ερωτικό’. Στο πρώτο μέρος επικεντρωνόμαστε σε τρεις βασικές θεματικές προϋποθέσεις: Στο ρόλο του Εμποδίου, στο θέμα του ατελέσφορου έρωτα και στην τριγωνική δομή του ερωτικού. Στο δεύτερο μέρος αναλύονται βασικές ιδεολογικές προϋποθέσεις της επιθυμίας. Η σύνδεσή της ερωτικής επιθυμίας με τις κοινωνικά και ηθικά επιβαρυμένες έννοιες της αμαρτίας, της βίας και της ηδονής συντελεί στην ενίσχυση στερεοτυπικών προσεγγίσεων της επιθυμίας και κατοχυρώνει έμφυλους διαχωρισμούς. Στο τρίτο μέρος αναπτύσσεται η τυπολογία του ερωτικού. Η κατασκευασιμότητα, και γι’ αυτό πλασματικότητα της επιθυμίας αναδεικνύεται μέσα από τον συσχετισμό φύλου και ταυτότητας της επιθυμίας. Οι προσεγγίσεις οριοθετούν μία έμφυλη προσέγγιση της επιθυμίας και αναδεικνύουν μία ποικιλία ιδεολογικών, πολιτικών, κοινωνικών παρασημάνσεων που φέρνουν στο φως συντηρητικές πρακτικές αλλά και σημαντικές ρήξεις που σηματοδοτούν επανεκτιμήσεις ως προς το ρόλο της ερωτικής επιθυμίας.