Έκφραση μορίων προσκόλλησης στην Β-χρόνια λεμφογενή λευχαιμία και τα Β-χαμηλής κακοήθειας μη οζώδη λευχαιμικά λεμφώματα

Abstract

Adhesion molecules (AM) are cell surface antigens that mediate cell-cell and cell-extracellular matrix interactions. They are involved in normal and malignant lymphocyte tissue homing. These observations led us to the hypothesis, that the AM expression might explain the dissemination pattern, tissue tropism and biologic behavior of B-chronic lymphoproliférative disorders (BCLD), as they present in clinical practice. The aim of the present study was the determination of certain AM expression on the cell surface of patients with BCLD. The questions that we addressed were the following: 1)whether, there is any correlation between AM expression and disease localization or other biologic parameters.2) whether AM expression is disease specific and 3) whether AM can be used as additional markers for the differential diagnosis of BCLD. We studied 69 patients: 32 with B-chronic lymphocytic leukemia (B-CLL), 5 with small lymphocytic lymphoma (SLL), 9 with lymphoplasmacytic lymphoma (LPL), 10 with mantle cell lymphoma (MCL), 6 with splenic lymphoma with villous lymphocytes (SLVL), 3 with hairy cell leukemia (HCL), 3 with monocytoid B cell lymphoma (MBCL) and 1 with B-prolymphocytic leukemia (B-PLL). Blood lymphocytes were studied in all patients, splenic cells were studied in 35 of them, tonsillar cells in 8 of them and bone marrow cells in one patient. The AM that were studied were: L- selectin, CD54, CD44, CD11a, CD18 and CD11c. The method used for the determination of AM expression was flow cytometry in mononuclear cell preparations. Cases were considered positive for an AM, if >25% of the cells expressed the corresponding AM-and- the mean fluorescence intensity of the positive population was >1 sompared with the isotypic control. We found, that MCL, SLVL and HCL have a disease specific AM expression, whereas B- CLL, SLL and LPL have a more heterogeneous AM phenoptype (table 1). We were able to demonstrate the following correlations: a) B-CLL patients with Rai stage 0 were characterized by a significantly higher L-selectin expression, compared with patients, who had tissue localization (splenomegaly and/or lymphadenopatrhy). b) Patients with splenic form of B-CLL expressed CD11a andCD18 in a significantly higher proportion and L-selectin in a sifnificantly lower proportion, than the remaining B-CLL patients, c) B-CLL patients with bulky lymphadenopathy, without splenomegaly were characterized by absence or very weak expression of all AM studied, except CD44. d) CD11a and CD18 were expressed with a significantly higher intensity and L-selectin with a significantly lower intensity in tonsillar lymphocytes of B-CLL patients with tonsillar enlargement, compared with blood lymphocytes of the same patients, e) Patients with the splenic form of LPL presented a significantly higher positivity of CD54 as compared to the non-splenic LPL pateints. f) All patients with splenic localization, independently of specific diagnosis expressed L-selectin in a significantly lower proportion of cases, compared to the remaining patients. Finally, we observed that AM expression is a powerful tool in the differential diagnosis of BCLD, as a whole (table 1), as well as in the cases that present with leukemic picture and splenomegaly (table 2). In conclusion, AM expression in BCLD correlates with disease localization and the biologic heterogeneity of BCLD. In addition AM expression is a helpful tool in the differential diagnosis of these disorders.

Τα μόρια προσκόλλησης (ΜΠ) είναι αντιγονικοί υποδοχείς στην επιφάνεια των κυττάρων που ενέχονται στις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις, καθώς και στην επαφή τους με την εξωκυττάρια ουσία. Τα ΜΠ καθορίζουν με τρόπο ειδικό τον ιστικό τροπισμό των λεμφοκυττάρων στα διάφορα λεμφικά όργανα. Οι παρατηρήσεις αυτές οδήγησαν στην υπόθεση ότι η έκφραση των ΜΠ μπορεί να εξηγήσει τον τρόπο διασποράς, τον ιστικό τροπισμό και την βιολογική συμπεριφορά των κακοήθων λεμφοϋπερπλαστικών νόσων, όπως αυτές εκφράζονται στην κλινική πράξη. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη της έκφρασης κάποιων ΜΠ στα κύτταρα ασθενών με λευχαιμικά χρόνια λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα, έτσι ώστε να διαπιστώσουμε, 1) εάν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της έκφρασης των ΜΠ με την ιστική εντόπιση και βιολογία της νόσου, 2) κατά πόσο η έκφραση των ΜΠ είναι χαρακτηριστική για κάθε νοσολογική οντότητα και 3) εάν τα ΜΠ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν επιπρόσθετοι διαφοροδιαγνωστικοί δείκτες για τα νοσήματα αυτά. Μελετήσαμε 69 ασθενείς: 32 με Β-χρονία λεμφογενή λευχαιμία (Β-ΧΛΑ), 5 με λέμφωμα από μικρά λεμφοκύτταρα (ΛμΛ), 9 με λεμφοπλασματοκυτταρικό λέμφωμα (ΛΠΛ), 10 με λέμφωμα από κύτταρα του μανδύα (ΛΚΜ), 6 με λέμφωμα σπληνός από λαχνωτά λεμφοκύτταρα (ΛΣΛΛ), 3 με λευχαιμία από τριχωτά κύτταρα (ΛΤΚ), 3 με Β-μονοκυτταροειδές λέμφωμα (Β-ΜονοΛ) και 1 με Β-προλεμφοκυτταρική λευχαιμία (Β-ΠΛΛ). Σε όλους μελετήθηκαν κύτταρα αίματος, σε έναν κύτταρα μυελού, σε 8 κύτταρα αμυγδαλών και σε 35 κύτταρα σπληνός. Τα ΜΠ που εξετάσαμε ήταν τα ακόλουθα: L-σελεκτίνη, CD54, CD44, CD11a, CD18 και CD11c. Για τον προσδιορισμό της έκφρασης των ΜΠ από τα κύτταρα της νόσου χρησιμοποιήθηκε κυτταρομετρία ροής, μετά από διαχωρισμό των μονοπυρήνων κυττάρων. Ως θετικές χαρακτηρίστηκαν εκείνες οι περιπτώσεις, στις οποίες όχι μόνο >25% των λεμφοκυττάρων ήταν θετικά στο εξεταζόμενο ΜΠ, αλλά και η μέση ένταση φθορισμού του θετικού πληθυσμού ήταν >1. Διαπιστώσαμε ότι το ΛΚΜ, το ΛΣΛΛ και η ΛΤΚ έχουν χαρακτηριστική του νοσήματος έκφραση ΜΠ, ενώ μεγαλύτερη ετερογένεια στα αποτελέσματα παρατηρήθηκε στην Β-ΧΛΛ, ΛμΛ και ΛΠΛ (πίνακας 1). Δαπιστώσαμε επίσης τις εξής συσχετίσεις: α) Ασθενείς με Β-ΧΛΛ σταδίου Rai 0 χαρακτηρίζονταν από στατιστικά σημαντικά υψηλότερη έκφραση της L-σελεκτίνης σε σχέση με ασθενείς που είχαν ιστική νόσο, β) Ασθενείς με σπληνική μορφή της Β-ΧΛΛ εξέφραζαν σε στατιστικά σημαντικά υψηλότερο βαθμό τα CD11a, CD18 και CD11c, από τους υπόλοιπους ασθενείς και σε χαμηλότερο βαθμό την L- σελεκτίνη. γ) Ασθενείς με Β-ΧΛΛ και ογκώδη λεμφαδενοπάθεια χωρίς σπληνομεγαλία παρουσίαζαν απουσία ή χαμηλή έκφραση όλων των μελετηθέντων ΜΠ, εκτός του CD44. δ) Τα λεμφοκύτταρα των αμυγδαλών ασθενών με Β-ΧΛΛ και διόγκωση των αμυγδαλών είχαν σημαντικά υψηλότερη έκφραση του CD11a και του CD18, ενώ είχαν σημαντικά μικρότερη έκφραση της L-σελεκτίνης συγκρινόμενα με τα λεμφοκύτταρα του αίματος των ιδίων ασθενών, ε) Ασθενείς με σπληνική μορφή ΛΠΛ παρουσίαζαν σημαντικά υψηλότερη έκφραση του CD54 σε σχέση με εκείνους με μη σπληνική μορφή, στ) Οι ασθενείς με σπληνική εντόπιση νόσου στο σύνολό τους, ανεξαρτήτως διάγνωσης, εξέφραζαν σε σημαντικά χαμηλότερο βαθμό την L-σελεκτίνη συγκρινόμενοι με τους υπόλοιπους ασθενείς. Τέλος διαπιστώσαμε ότι ο συνδυασμός της έκφρασης των Μ ΠΔιδακτορική Διατριβή Ιατρού Μαρίας Κ. Αγγελοπούλου 226αποτελεί χρήσιμο βοήθημα στην διαφορική διάγνωση των χρονιών λεμφοϋπερπλαστικών νόσων, τόσο στο σύνολο των ασθενών (πίνακας 1), όσο και στους ασθενείς που εμφανίζονται με λευχαιμική εικόνα και σπληνομεγαλία (πίνακας 2). Συμπερασματικά η έκφραση των ΜΠ στα λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα συσχετίζεται με τις διαφορετικές ιστικές εντοπίσεις και την βιολογική ετερογένεια των νοσημάτων σε σημαντικό βαθμό. Επίσης αποτελεί πολύτιμο εργαλείο στην διαφορική τους διάγνωση.