Θεωρητικές αναζητήσεις του Ν. Γ. Πεντζίκη στην πορεία από την Καλύβα του Αντρέα Δημακούδη έως τη Θηλυκή Πολυκατοικία του Κοχλία

Abstract

N. G. Pentzikis’ literary work during the years 1935-1950 is studied in a text-centered and intertextual approach. In Part I the study of the texts elevates as Pentzikis’ basic motive of artistic creation, the existential quest of the true form, which is defined as the unity of all in One. Pentzikis concludes that the source of knowledge of truth derives from language and that the work of art is the ideal environment for the quest, the discovery, the expression and the communication of the true reality, provided that within its contents coexist ‘Logos’, that reveals the truth, and the silence of ‘ego’, which is ‘homologous’ to ‘Logos’. The need to reevaluate the distinctive elements of Pentzikis’ poetics is indicated, given that to all intents they do not constitute the writer’s choices with the intention to create a personalized narrative technique, but they are patterns of co identity to ‘Logos’ aiming at the obtainment of the experience of wholeness. In the second part of the dissertation the study of Pentzikis’ participation in the literary magazines To 3o mati (the 3rd eye) and Kohlias (Snail) elevates the contribution of the literary magazines in the formation and development of the writer’s quests. In addition, it confirms Pentzikis’ intention to influence not only in an artistic but also in a cultural and social level focusing at the necessity of the rebirth of man’s mythical thought and the restoration of the common unifying myth, which according to Pentzikis has to be the Christian myth.

Το λογοτεχνικό έργο του Ν. Γ. Πεντζίκη την περίοδο 1935-1950 μελετάται κειμενοκεντρικά και διακειμενικά. Στο πρώτο μέρος η μελέτη των κειμένων αναδεικνύει ως βασικό κίνητρο της ενασχόλησης του συγγραφέα με την τέχνη την υπαρξιακή αναζήτηση του αληθινού σχήματος, που ορίζεται ως ενότητα όλων στο Ένα. Ο Πεντζίκης καταλήγει στην πεποίθηση, πως πηγή γνώσης της αλήθειας είναι η γλώσσα και πως το περιβάλλον του έργου τέχνης μπορεί να είναι ο ιδανικός χώρος αναζήτησης, ανακάλυψης, έκφρασης και μετάδοσης της αληθινής πραγματικότητας, όταν στα πλαίσιά του συνυπάρχουν ο Λόγος, που αποκαλύπτει ενορατικά την αλήθεια, και η σιωπή του ‘εγώ’, που είναι ‘ομολογία’ προς το Λόγο. Επισημαίνεται η ανάγκη να επανεκτιμηθούν τα στοιχεία που θεωρούνται ιδιαιτερότητες της πεντζικικής ποιητικής, καθώς στην ουσία δε συνιστούν επιλογές του ποιητή στη διαμόρφωση μιας προσωπικής αφηγηματικής τεχνικής, αλλά πρακτικές ‘ομολογίας’ προς το Λόγο με στόχο την απόκτηση βιώματος ολότητας. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής η μελέτη της συνεργασίας του Πεντζίκη με τα περιοδικά το 3ο μάτι (1935-1937) και Κοχλίας (1945-1948) αναδεικνύει τη συμβολή των λογοτεχνικών περιοδικών στη διαμόρφωση και εξέλιξη των αναζητήσεων του συγγραφέα. Επιπλέον επιβεβαιώνεται η επιρροή που ο Πεντζίκης επιδιώκει να ασκήσει μέσω και των περιοδικών όχι μόνο σε καλλιτεχνικό, αλλά και ευρύτερα σε πνευματικό και κοινωνικό επίπεδο με επίκεντρο το αίτημα για αναζωογόνηση της μυθικής σκέψης του ανθρώπου και για αποκατάσταση του κοινού ενοποιού μύθου, που κατά τον Πεντζίκη πρέπει να είναι ο μύθος του χριστιανισμού.