Αξιολόγηση των τεκμηρίων που κατοχυρώνουν κατευθυντήριες γραμμές (guidelines) στη διεθνή ιατρική βιβλιογραφία

Abstract

Guideline statements may be supported by evidence obtained from various study designs, but randomized trials are usually considered most important for making recommendations about therapeutic and preventive interventions. This study evaluated the extent to which randomized trials are cited in guidelines published in major journals. The references of 191 guidelines of therapeutic and/or preventive interventions published in Annals of Internal Medicine, British Medical Journal (BMJ), Journal of American Medical Association, (JAMA), New England Journal of Medicine (NEJM) and Pediatrics in 1979, 1984, 1989, 1994, and 1999, were analyzed. The percentage of guidelines not citing any randomized controlled trials (RCTs) decreased gradually from 95% in 1979 to 53% in 1999. Among 4,853 references of the guidelines, there were 393 RCTs (8.1% of total), 19 systematic reviews (0.4%), and 23 meta-analyses of RCTs (0.5%). Among 19 guidelines published in 1999 or 1994 with <2 RCTs cited, in eight cases additional pertinent RCTs were identified that had not been cited by the guideline. There is a modest but clear increase in the use of randomized evidence by guidelines over time. However, several guidelines in major journals still cite few or no RCTs.

Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στο να εκτιμήσει ποιος είναι ο βαθμός βιβλιογραφικής στήριξης με τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές (ΤΚΔ) των άρθρων με κατευθυντήριες γραμμές που δημοσιεύονται σε διεθνή ιατρικά περιοδικά υψηλού δείκτη επιρροής. Η επιλογή των περιοδικών με το παραπάνω κριτήριο διασφαλίζει όσο το δυνατό περισσότερο την πιθανότητα περισσότεροι κλινικοί ιατροί διεθνώς να υιοθετούν και να εφαρμόζουν στην καθημερινή πρακτική τις συστάσεις από τα άρθρα κατευθυντήριων γραμμών των συγκεκριμένων περιοδικών. Στην ανάλυση συμπεριλήφθηκαν 191 άρθρα κατευθυντήριων γραμμών για θεραπευτικές ή/και προληπτικές παρεμβάσεις που δημοσιεύθηκαν στα έτη 1979, 1984, 1989, 1994 και 1999 στα Annals of Internal Medicine, British Medical Journal (BMJ), Journal of American Medical Association, (JAMA), New England Journal of Medicine (NEJM), και Pediatrics. Το ποσοστό των κατευθυντήριων γραμμών που δεν παρέπεμπαν βιβλιογραφικά σε ΤΚΔ μειώθηκε βαθμιαία από 95% το 1979 σε 53% το 1999. Ανάμεσα σε 4.853 παραπομπές, υπήρξαν 393 ΤΚΔ (8.1% του συνόλου), 19 συστηματικές ανασκοπήσεις (0.4%) και 23 μετα-αναλύσεις τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών (0.5%). Μεταξύ των 19 άρθρων κατευθυντήριων γραμμών που δημοσιεύτηκαν το 1999 και 1994 έχοντας λιγότερες από 2 ΤΚΔ στη βιβλιογραφία τους, σε οκτώ περιπτώσεις βρέθηκαν επιπλέον συναφείς ΤΚΔ που δεν αναφέρθησαν βιβλιογραφικά. Τελικά αναδεικνύεται μια μέτρια αλλά σαφής αύξηση στη χρήσης της τυχαιοποιημένης κλινικής έρευνας από τις κατευθυντήριες γραμμές με την εξέλιξη του χρόνου. Ωστόσο, αρκετές κατευθυντήριες γραμμές δημοσιευμένες σε μεγάλα περιοδικά παραθέτουν λίγες ή και καθόλου ΤΚΔ μέχρι και το 1999.