Θεραπευτική αντιμετώπιση της νυκτερινής ενούρησης

Abstract

Nocturnal enuresis is a common disorder in both childhood and adolescence. Tricyclic antidepressants have been used for enuresis management the well accepted pharmacological treatment for this disorder. The present study was performed to evaluate and compare the effect a short treatment model consisted of one tricyclic antidepressant agent, imipramine or nortriptiline combined with urinary tract exercises versus monotherapy with either antidepressant agent or exercise. One hundred and twenty children and adolescents 5 to 17 years with primary and secondary nocturnal enuresis were separated in five groups and received a treatment of the above combinations. After a control period of 1 month, each patient was treated for 30 days and then observed for 30 more days. A dose of 25 mg imipramine or nortriptiline were given to patients 1h before night sleep and/or urinary tract exercise. Efficacy was determined in relation to the number of enuretic incidents during a 30 days period, compared with the control period. Also the results of laboratory exams (urine examination and culture, x-ray of urinary tract) were compared between five groups and related with the urine flow rate pattern. The mean enuretic incidents decreased from 20 to 9 (P<0.01), while patients had both laboratory and urine pattern improvement in groups that antidepressants were administered in combination with urinary excercises. Nortriptiline had better laboratory and clinical effects combined with imipramine and exercise alone. No significant side effects were observed. The efficacy of the combined therapy in both primary and secondary nocturnal enuresis appears to be greater than for either drug alone, and therefore can be a choice of treatment in order to motivate children with nocturnal enuresis.

Η νυχτερινή ενούρηση αποτελεί συχνό πρόβλημα που επηρεάζει μεγάλο αριθμό παιδιών και εφήβων, με πολλαπλές αιτίες και σύνθετη παθοφυσιολογία. Η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της ενούρησης και της εφαρμογής ασκήσεων κύστεως καθώς και ο συνδυασμός αυτών αποτελεί αντικείμενο πολλών μελετών. Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά αποτελούν την κύρια κατηγορία φαρμάκων που έχουν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της ενούρησης. Η παρούσα έρευνα εστιάζει στη διερεύνηση της συνδυασμένης θεραπείας με φάρμακα και ασκήσεις κύστεως όσον αφορά τόσο στην κλινική όσο και την εργαστηριακή βελτίωση των παιδιών με ενούρηση. Στην έρευνα εντάχθηκαν 120 παιδιά, 98 με πρωτοπαθή ενούρηση και 22 με δευτεροπαθή. Οι ασθενείς χωρίσθηκαν σε 5 ομάδες των 24 ατόμων, την ομάδα Α που χορηγήθηκε ιμιπραμίνη, την ομάδα Β που χορηγήθηκε νορτρυπτιλίνης, την ομάδα Γ που πραγματοποιήθηκε παράταση των μεσοδιαστημάτων ούρησης σε συνδυασμό με διακεκομμένη ούρηση, την ομάδα Δ που χορηγήθηκε ιμιπραμίνη ταυτοχρόνως έγιναν ασκήσεις κύστεως και την ομάδα Ε όπου χορηγήθηκε νορτριπτιλίνη σε συνδυασμό με ασκήσεις κύστεως. Οι ασθενείς υποβάλλονταν σε εργαστηριακό και ουροδυναμικό επανέλεγχο πριν και 60 ημέρες μετά τη χορήγηση της θεραπείας. Τα αποτελέσματα συνδυάζονταν με τον έλεγχο και των συμβαμάτων ενούρησης στο διάστημα των 30 ημερών, βάσει ημερολογίου που κατέγραφαν οι ασθενείς και το οικογενειακό τους περιβάλλον και συγκρίθηκαν με τα επεισόδια ενούρησης που είχαν πριν τη θεραπεία. Μετά τη θεραπεία τόσο με τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όσο και με ασκήσεις κύστεως οι ασθενείς εμφάνισαν εργαστηριακή βελτίωση αλλά και μείωση του ποσοστού παθολογικού προφίλ ούρησης. Το προφίλ ούρησης των ασθενών μετά τη θεραπεία βελτιώθηκε σε όλες τις ομάδες. Οι ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε νορτρυπτιλίνη και συνδυάστηκε με ασκήσεις κύστεως βελτιώθηκαν περισσότερο, ενώ η μικρότερη βελτίωση εμφανίστηκε στους ασθενείς που δεν έλαβαν φαρμακευτική θεραπεία. Η νορτρυπτιλίνη φαίνεται να υπερέχει της ιμιπραμίνης. Οι ασκήσεις δείχνουν να έχουν το ίδιο ποσοστό περίπου επιτυχίας με τη φαρμακευτική αγωγή.