Μορφές οικονομικών σχέσεων στην Κύπρο (1817-1839): ο Γεωργάκης Μαρκαντωνίδης και τα τσιφλίκια Μόρφου και Dervis Efendi

Abstract

This dissertation examines the forms of economic relations that developed in cyprus during the first half of the 19th century. the activities of a cypriot merchant and official administrator, georgakis markantonidis, are examined through the evidence of the surviving register [katasticho] of his economic transactions. the examination of the register required detailed calculations due to the difficult combinations of thematic classifications for the proportional, quantitative and percentage cross-correlation of actions taken. this has allowed us to bring to the fore the complex relationships that were recorded in the register. various tools of analysis were used: cash flow, economic ratios, profit and loss and balance-sheet for the treatment of quantitative data and yearly results. the study shows that cyprus as well as the greek and east mediterranean economic realities are clarified in the following results of the research: the origin and the disposal of merchandise, the role of church and of the “community of the cypriots” in the administration and management of tax revenues and also in the organisation of society under ottoman rule. markantonidis’ personal strategies for the trade transactions between the domestic and foreign merchants (regarding the import of industrial and colonial goods and the export of industrial raw material) and practices regarding the purchase and prepayment of merchandise, the mechanisms and procedures of tax collection from the purchaser of taxes aiming at higher profits and last but not least the mechanisms of renting and the financial exploitation of big farms (ciftliks).

Η διατριβή πραγματεύεται τις μορφές των οικονομικών σχέσεων που αναπτυχθήκαν στην Κύπρο το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Σε αυτήν εξετάζονται οι δραστηριότητες του εμπόρου και διοικητικού παράγοντα της Κύπρου Γιωργάκη Μαρκαντωνίδη που μας άφησε ως κατάλοιπο το κατάστιχο των δοσοληψιών του. Η αποδέσμευση του πλέγματος των σχέσεων που καταγραφήκαν στο κατάστιχο απαίτησαν δύσκολους συνδυασμούς θεματικών ταξινομήσεων και για την αναλογική, ποσοτική και ποσοστιαία συσχέτιση των δράσεων, λεπτούς υπολογισμούς. για την επεξεργασία των ποσοτικών δεδομένων και την εξαγωγή των αποτελεσμάτων χρησιμοποιηθήκαν διάφορα εργαλεία ανάλυσης όπως ταμειακή ροή, οικονομικοί δείκτες, κερδοζημιες, ισολογισμός. οι κυπριακές, ελλαδικές και ανατολικομεσογειακες οικονομικές πραγματικότητες διασαφηνιστήκαν στα ακολουθά αποτελέσματα της ερευνάς: η προέλευση και η διάθεση του εμπορεύματος, ο ρόλος της εκκλησίας και του κοινού των Κυπρίων στη διοίκηση και διαχείριση των φορολογικών προσόδων καθώς και στην οργάνωση της υπόδουλης κοινωνίας, οι προσωπικές στρατηγικές (τροφοδοσία των εξαγωγών και των ξένων εμπόρων με βιομηχανικές πρώτες ύλες, εισαγωγή βιομηχανικών και αποικιακών ειδών) και πρακτικές ως προς την αγορά και την πληρωμή του εμπορεύματος (προαγορά, αποπληρωμή), οι μηχανισμοί και οι τρόποι φοροεισπραξης απο τον αγοραστή των φόρων με σκοπό την αύξηση του κέρδους, οι μηχανισμοί ενοικίασης και εκμετάλλευσης τσιφλικιών.