Κοινωνικό Φύλο και Δημόσιος/Πολιτικός λόγος: Ανάλυση λόγου σε πρακτικά κοινοβουλευτικών συνεδριάσεων στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του '80

Abstract

Στόχος της διατριβής είναι η ανάλυση του τρόπου κατασκευής των εννοιολογικών κατηγοριών «φύλο» και «έμφυλη υποκειμενικότητα», όπως αυτές κατασκευάζονται και παράγονται από το λόγο που αρθρώνεται στο πλαίσιο των κοινοβουλευτικών συνεδριάσεων στην Ελλάδα, στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Οι κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις των οποίων τα πρακτικά μελετούμε, περιλαμβάνουν τις συζητήσεις που προηγήθηκαν της ψήφισης νόμων (Ν.1250/82, Ν.1342/83, Ν.1329/83, Ν.1414/84) που ως στόχο έχουν την ανατροπή του καθεστώτος ανισότητας που ισχύει για τις γυναίκες, μέσα από την παροχή δικαιωμάτων που μέχρι τότε στερούνταν. Η ανάλυση του πολιτικού λόγου που εκφέρεται στο πλαίσιο του ελληνικού κοινοβουλίου, πραγματοποιείται μέσω της ποιοτικής μεθοδολογικής προσέγγισης «ανάλυση λόγου», η οποία δίνει τη δυνατότητα εστίασης και ανάδειξης των συνδηλώσεων που συνιστούν τις κεντρικές εννοιολογικές κατηγορίες της διατριβής. Η εφαρμογή της ανάλυσης βασίστηκε σε τέσσερεις θεματικές κατηγορίες ανάλυσης («οικογένεια», «γάμος», «αίτια καταπίεσης των γυναικών», «ισότητα») και σε μία γενικότερη κατηγορία ανάλυσης («έμφυλη υποκειμενικότητα»). Οι θεματικές αυτές κατηγορίες ανάλυσης, διαμορφώθηκαν μέσα από την αλληλεπίδραση των θεωρητικών εργαλείων και την εις βάθος ανάγνωση του εμπειρικού υλικού, προκειμένου να μελετήσουμε τους σχηματισμούς του πολιτικού λόγου που ενεργοποιούνται στο πλαίσιο κατασκευής κάθε μίας από τις κατηγορίες ανάλυσης. Η ανάλυση του εμπειρικού υλικού βασίζεται, κυρίως, στην αναλυτική που έχει αναπτύξει ο Μ. Foucault για το λόγο και για τα συστήματα εξουσίας/γνώσης και στην έννοια επιτελεστικότητα, όπως έχει θεωρητικοποιηθεί από τη J. Butler. Επιπρόσθετα, χρησιμοποιούμε την έννοια πατριαρχία δίνοντας έμφαση στον τρόπο που εισχωρεί στους πολιτισμικούς θεσμούς και στην εκδήλωση της σεξουαλικής συμπεριφοράς, εστιάζουμε στην αναγκαιότητα ανασήμανσης του περιεχομένου της κανονιστικής διάκρισης δημόσια-ιδιωτική σφαίρα, ενώ, παράλληλα, διαχειριζόμαστε την έννοια οικογένεια ως μια πολιτισμική κατασκευή, στο πλαίσιο της οποίας παράγονται και θεμελιώνονται νοηματοδοτήσεις σχετικά με το «φύλο» και την «έμφυλη υποκειμενικότητα».