Ηπατίτιδα C και η συμβολή του γενικού ιατρού στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της σε ένα γεωγραφικά προσδιορισμένο πληθυσμό

Abstract

Hepatitis C is a serious matter of public health worldwide because of its chronicity that leads to cirrhosis and hepatic cancer. Thirteen years after the cloning of the HCV’s genome, the necessity of the doctor’s participation in coping with Hepatitis C in Primary Health Care has just been understood. The main purpose of this PhD is to study Hepatitis C in a district region and define the General Practitioner’s role in the epidemiological analysis and treatment. In this direction, four individual studies were conducted to determine: a. The prevalence of Hepatitis C among patients of regional Health Centres or other Primary Health Care physicians. b. Possible ways of transmission and high risk factors in Greece. c. The ability of General Practitioners to cope with Hepatitis C in rural regions. Results show that Hepatitis C is an existing problem in Primary Health Care in Greece. In our study, the prevalence of anti-HCV is 3.5% varying between 0 and 12.7%. Hepatitis C is related to hospital admission for more than four days, dentical acts, blood transfusion, intravenous drug use and more than 5 deliveries. The prevalence of anti-HCV between individuals with high blood ALT levels is 6.5% (7/107) and therefore, the use of blood transaminase levels as a method to diagnose patients is limited. Furthermore, the study in Kurdish population does not reveal any anti-HCV positive individual, which makes the construction of conclusions very difficult. The results of our study demonstrate that Primary Care physicians deal with and treat Hepatitis C patients. In addition to that, they are capable of coping with Hepatitis C in rural regions. Finally, multidisciplinary working between General Practitioners and Gastrenterologists appears to be extremely necessary and at the same time very successful when patients have already been treated in their region. In conclusion, taking and evaluating a complete history during the physical examination is essential to determine all the possible risk factors. The diagnosis in Primary Health Care is based on revealing these factors. Finally, a second important conclusion is that primary health care physicians can participate in treating Hepatitis C in collaboration with secondary health care practitioners or units.

Η ηπατίτιδα C αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας διεθνώς, λόγω του υψηλού ποσοστού της μετάπτωσης σε χρονιότητα, που οδηγεί σε κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Μετά από 13 χρόνια από την κλωνοποίηση του γονιδιώµατος του HCV και παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια, έγινε πλέον αντιληπτή η αναγκαιότητα συμμετοχής των ιατρών της Π.Φ.Υ. στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Βασικός σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η μελέτη της ηπατίτιδας C σε μια γεωγραφικά προσδιορισμένη περιοχή και ο προσδιορισμός του ρόλου του Γενικού Ιατρού στην επιδημιολογική διερεύνηση και στην θεραπευτική της διαχείριση. Για την πραγματοποίηση του σκοπού της διατριβής σχεδιάστηκαν και ολοκληρώθηκαν 4 επιμέρους μελέτες που καθόρισαν: α) τον επιπολασµό της ηπατίτιδας C σε πληθυσμούς ευθύνης των Κέντρων Υγείας, καθώς και σε άτομα που επισκέπτονταν ιατρεία γενικής ιατρικής ή άλλων ιατρών της πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας στην Ελλάδα, β) τους τρόπους μετάδοσης και τους παράγοντες υψηλού κινδύνου για την ηπατίτιδα C στην Ελλάδα. και γ) την ύπαρξη δυνατότητας και ικανότητας των γενικών ιατρών να διαχειρίζονται και να αντιμετωπίζουν ασθενείς µε ηπατίτιδα C σε αγροτικές περιοχές. Τα αποτελέσματα µας δείχνουν ότι η ηπατίτιδα C αποτελεί έναν υπαρκτό και αναγνωρίσιμο πρόβλημα υγείας σε ιατρεία γενικής ιατρικής στην Ελλάδα. Ο επιπολασµός των anti-HCV στη μελέτη µας ήταν 3,5% και κυμαινόταν από 0-12,7%. Παράγοντες που ανευρέθηκαν να σχετίζονται µε την ηπατίτιδα C ήταν η νοσηλεία ≥ 4 ημερών, οι οδοντιατρικές πράξεις, η μετάγγιση αίματος, η χρήση ενδοφλέβιων τοξικών ουσιών και ο αριθμός τοκετών ≥ 5. Στη μελέτη στα άτομα µε αυξημένη τιμή της ALT ο επιπολασµός των anti-HCV ήταν 6,5% (7/107) γεγονός που περιορίζει τη χρησιμοποίηση των τιμών των τρανσαµινασών ως «εργαλείο» διαλογής – ανίχνευσης ασθενών µε ηπατίτιδα C. Επίσης στην μελέτη µας σε Κούρδους πρόσφυγες δεν ανευρέθηκε κανένα άτομο anti - HCV οροθετικό και η διεξαγωγή συμπερασμάτων για την διασπορά του HCV σε τέτοιους πληθυσμούς είναι δύσκολη. Τέλος οι ιατροί πρωτοβάθµιας φροντίδας (Π.Φ.Υ.) ήταν αυτοί που διαχειρίστηκαν και παρακολούθησαν την θεραπεία των ασθενών µε ηπατίτιδα C. Τα αποτελέσματα της μελέτης µας δείχνουν ότι ιατροί Π.Φ.Υ. σε αγροτικές περιοχές είναι ικανοί να αναλάβουν έναν τέτοιο ρόλο. Το επίπεδο συνεργασίας των γενικών ιατρών µε τους γαστρεντερολόγους εκτιμάται αναγκαίο και κρίνεται αποδοτικό και επιτυχημένο αφού οι ασθενείς ολοκλήρωσαν την θεραπεία τους σε τοπικό επίπεδο. Μέσα από το σύνολο των μελετών της διδακτορικής διατριβής αναδεικνύεται η σημασία της σωστής λήψης και αξιολόγησης του ατομικού ιστορικού, για την ανίχνευση παραγόντων κινδύνου για ηπατίτιδα C. Η διάγνωση της ηπατίτιδας C στην Π.Φ.Υ. πρέπει να στηριχτεί στην ανίχνευση αυτών των παραγόντων. Ένα δεύτερο σημαντικό συμπέρασμα της διατριβής είναι ότι σε ένα πλαίσιο συνεργασίας πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας φροντίδας, οι ιατροί Π.Φ.Υ. μπορούν να συμμετέχουν στην παρακολούθηση της θεραπείας των ασθενών µε ηπατίτιδα C.