Αξιολόγηση της συνεργασίας οικογένειας-παιδαγωγών στην προσχολική αγωγή: ανάπτυξη και εφαρμογή μιας νέας κλίμακας

Abstract

This doctoral thesis investigates the partnership between home and preschool centers. It details the development of two assessment scales designed to evaluate this collaboration. Furthermore, the study explores the perceptions of parents and preschool educators regarding the partnership, examines the congruence between these views, and profiles the nature of the home-preschool center partnership. Finally, it investigates potential correlations between this partnership and the socioeconomic background of parents and educators, as well as the home learning environment. This study employed both theoretical and empirical approaches. The theoretical section introduces and critically analyzes the study's conceptual framework, specifically presenting the bioecological model of human development and the theory of overlapping spheres of influence. This section further discusses the significance and assessment of home-preschool center partnerships, the perceptions of parents and preschool educators regarding this collaboration, and the resulting partnership profile. Finally, it examines the relationship between this partnership and the socioeconomic background of both groups, as well as the home learning environment. The empirical section details the primary research objectives and the methodology used in this thesis. The study sample comprised 737 parents and 92 preschool educators from centers located in the municipalities of Kilkis and Thessaloniki. To address the research questions, parents completed a questionnaire that included demographic information, a scale assessing home-preschool center partnership, and a scale evaluating the home learning environment. Preschool educators completed a separate questionnaire containing demographic questions and a scale for assessing home-preschool center partnership. The results of this study demonstrate the reliability of the two newly developed scales for assessing home-preschool center partnership. Overall, both parents and preschool educators reported positive perceptions of this partnership. However, a significant finding is the partial misalignment between their perceptions, tempering the otherwise positive outlook. Furthermore, the study reveals a generally positive profile of home-preschool center partnership in the Greek context. Finally, correlations were identified between certain characteristics of parents and preschool educators, such as socioeconomic background, and their reported levels of home-preschool partnership. Moreover, the findings revealed a significant correlation between parents' reported levels of home-preschool center partnership and the home learning environment. While prior research underscores the importance of both factors in children's development, this study's identification of a link between them suggests the need to explore the potential impact of this association on preschool children's developmental outcomes. Future research in this area could inform the development of interventions aimed at strengthening both home-preschool center partnerships and home learning environments.

Αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελεί η συνεργασία μεταξύ οικογένειας και παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας. Πιο συγκεκριμένα, αναπτύχθηκαν δύο νέες κλίμακες αξιολόγησης της συνεργασίας οικογένειας-προσχολικών κέντρων. Παράλληλα, διερευνήθηκαν οι αντιλήψεις των γονέων και των παιδαγωγών σχετικά με τη συνεργασία οικογένειας-προσχολικών κέντρων και μελετήθηκε ο πιθανός βαθμός συμφωνίας ανάμεσα σε αυτές τις αντιλήψεις. Ακόμη, διερευνήθηκε το προφίλ της συνεργασίας οικογένειας-προσχολικών κέντρων, και ελέγχθηκε η πιθανή συσχέτιση μεταξύ της συνεργασίας οικογένειας-προσχολικών κέντρων με το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο των οικογενειών και των παιδαγωγών, καθώς και με το οικογενειακό μαθησιακό περιβάλλον. Η προσέγγιση του θέματος επιχειρήθηκε σε θεωρητικό και εμπειρικό επίπεδο. Στο θεωρητικό μέρος αναφέρεται και αναλύεται κριτικά το θεωρητικό πλαίσιο του θέματος. Παρουσιάζονται η οικοσυστημική θεωρία της ανθρώπινης ανάπτυξης και η θεωρία των επικαλυπτόμενων σφαιρών επιρροής. Γίνεται αναφορά στη σημασία της συνεργασίας οικογένειας-προσχολικών κέντρων, στη μέτρησή της, στη σημασία των αντιλήψεων των γονέων και των παιδαγωγών για τη μεταξύ τους συνεργασία και στο προφίλ αυτής της συνεργασίας. Συγχρόνως, στο θεωρητικό μέρος αναδεικνύεται ο τρόπος που η συνεργασία οικογένειας-προσχολικών κέντρων συσχετίζεται με το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο των οικογενειών και των παιδαγωγών, καθώς επίσης και με οικογενειακό μαθησιακό περιβάλλον. Στο ερευνητικό μέρος περιγράφονται οι βασικοί άξονες τους οποίους διερεύνησε η διατριβή και παρουσιάζεται η μεθοδολογία. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 737 οικογένειες και 92 παιδαγωγοί προσχολικής ηλικίας των νομών Κιλκίς και Θεσσαλονίκης. Για την εκτίμηση των υπό έρευνα παραγόντων χορηγήθηκε ένα ερωτηματολόγιο στις οικογένειες το οποίο αποτελείται από δημογραφικές ερωτήσεις, μία κλίμακα για τη συνεργασία οικογένειας-προσχολικών κέντρων και μία κλίμακα αξιολόγησης του οικογενειακού μαθησιακού περιβάλλοντος. Στους παιδαγωγούς χορηγήθηκε ένα ερωτηματολόγιο που περιλαμβάνει δημογραφικές ερωτήσεις και μία κλίμακα για τη συνεργασία οικογένειας-προσχολικών κέντρων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι δύο κλίμακες που αναπτύχθηκαν αποτελούν δύο αξιόπιστα εργαλεία για την αξιολόγηση της συνεργασίας οικογένειας-προσχολικών κέντρων. Η γενική εικόνα που προκύπτει από την έρευνα με βάση τις αντιλήψεις τόσο των γονέων όσο και των παιδαγωγών αναφορικά με τη μεταξύ τους συνεργασία είναι θετική. Δεν παραβλέπεται βέβαια ότι οι αντιλήψεις των γονέων και των παιδαγωγών για τη μεταξύ τους συνεργασία δεν συμφωνούν, γεγονός που σχετικοποιεί την παραπάνω θετική εικόνα. Σημαντικό εύρημα επίσης, αποτελεί η διαπίστωση ότι το προφίλ της συνεργασίας στην Ελλάδα είναι θετικό. Άλλο σημαντικό εύρημα είναι ότι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των γονέων και των παιδαγωγών (κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο) συσχετίζονται με τη συνεργασία οικογένειας-προσχολικών κέντρων. Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι η συνεργασία οικογένειας-προσχολικών κέντρων με βάση τις αντιλήψεις των οικογενειών συσχετίζεται με το οικογενειακό μαθησιακό περιβάλλον. Προηγούμενες έρευνες υποστηρίζουν ότι η συνεργασία οικογένειας-προσχολικών κέντρων και το οικογενειακό μαθησιακό περιβάλλον επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών. Στην παρούσα έρευνα βρέθηκε ότι αυτά τα δύο στοιχεία συσχετίζονται. Συνεπώς είναι σημαντικό να διερευνηθεί εάν αυτή η συσχέτιση επιδρά στην ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών θα μπορέσουν να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη παρεμβάσεων που σκοπό θα έχουν τη βελτίωση αυτής της συνεργασίας και του οικογενειακού μαθησιακού περιβάλλοντος.