Ο αυτοπροσδιορισμός της ταυτότητας των εφήβων με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) στις διαπροσωπικές τους σχέσεις στα διάφορα περιβάλλοντα

Abstract

The purpose of this thesis is the self-identification of adolescents with Attention Deficit Hyperactivity Disorder in their interpersonal relationships in the environments of school, family and peer company. More specifically, the representations that adolescents have about themselves in various environments, the difficulties of their disorder and the concepts of the Ideal, Must and Real self will be studied. To achieve this goal, we chose the qualitative method of semi-structured interviews with adolescents diagnosed with ADHD. The sample of the survey consists of 16 students aged 15-17 (average 16) of General Gymnasiums and General and Vocational Lyceums in the greater area of Piraeus The results of the research showed that adolescents with ADHD perceive themselves in their interpersonal relationships by recognizing the elements of their disorder (dissociation, mobility, impulsivity) but also positive elements (respect, humor, understanding, help). Although they have difficulty socializing in the field of friendships – in the absence of a best friend, in relationships with family and at school they report similar difficulties to neurotypical adolescents. In terms of their identity, their answers lead to all four Marsia-based identity states, although a larger percentage belong to the Moratorium and the Given Identity. In addition, they perceive the dimensions of the Self-Ideal, Must and Real Self but disagree with the idea of the Ideal, but accept their difficulties in their Real Self, mention the concept of Must in their behavior and recognize their social self which reflects the difficulties of significant others in their disruptive behaviors. There became obvious self-discrepancies between the ideal and the needy self, as a teenager, as a student and as a friend. These situations create stress and negative emotions in adolescents as they have to manage their self-image with all the difficulties, their obligations for each role and their dreams and aspirations for it. Finally, the teenagers themselves stated that they want acceptance, respect and understanding from all the environments that move and constitute their microsystem.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι ο αυτοπροσδιορισμός της ταυτότητας των εφήβων με διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας στις διαπροσωπικές τους σχέσεις στα περιβάλλοντα του σχολείου, της οικογένειας και της παρέας των συνομηλίκων. Πιο συγκεκριμένα, θα μελετηθούν οι αναπαραστάσεις που έχουν οι έφηβοι για τον εαυτό τους στα διάφορα περιβάλλοντα, πώς δηλαδή αντικειμενικοποιούν τον Εαυτό τους στα κοινωνικά πλαίσια, τις δυσκολίες της διαταραχής τους αλλά και τις έννοιες του Ιδανικού, Δέοντος και Πραγματικού εαυτού. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, επιλέξαμε την ποιοτική μέθοδο των ημιδομημένων συνεντεύξεων σε εφήβους με διάγνωση ΔΕΠ-Υ. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 16 μαθητές και μαθήτριες 15-17 ετών, (Μ.Ο.=16 έτη) γενικών Γυμνασίων και Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά.Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι έφηβοι με ΔΕΠ-Υ αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις αναγνωρίζοντας τα στοιχεία της διαταραχής τους (ελλειμματική προσοχή, υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα) αλλά και θετικά στοιχεία (σεβασμός, χιούμορ, κατανόηση, βοήθεια). Αν και εμφανίζουν δυσκολία στην κοινωνικοποίηση τους στον τομέα των φιλικών σχέσεων -απουσία κολλητού φίλου-, ωστόσο στις σχέσεις με την οικογένεια αλλά και στο σχολείο αναφέρουν παρόμοιες δυσκολίες με τους νευροτυπικούς εφήβους. Όσον αφορά την ταυτότητα τους, οι απαντήσεις τους οδηγούν και στις τέσσερεις καταστάσεις ταυτότητας με βάση την ταξινόμηση του Μαρσία, αν και ένα μεγαλύτερο ποσοστό ανήκει στο Μορατόριουμ και τη Δοτή ταυτότητα. Επιπλέον, αντιλαμβάνονται τις διαστάσεις του Ιδανικού, Δέοντος και Πραγματικού εαυτού αλλά διαφωνούν με την ιδέα του Ιδανικού, αποδέχονται όμως τις δυσκολίες τους στον Πραγματικό τους εαυτό, αναφέρουν την έννοια του Δέοντος στη συμπεριφορά τους και αναγνωρίζουν τον κοινωνικό τους εαυτό που αντικατοπτρίζει τις δυσκολίες των σημαντικών άλλων στις διασπαστικές τους συμπεριφορές. Έγιναν φανερές αυτοασυμφωνίες μεταξύ του Ιδανικού και του Δέοντος εαυτού, ως έφηβος/η, ως μαθητής/τρια και ως φίλος/η. Οι καταστάσεις αυτές δημιουργούν άγχος και αρνητικά συναισθήματα στους/στις εφήβους καθώς έχουν να διαχειριστούν την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους με όλες τις δυσκολίες, τις υποχρεώσεις τους για κάθε ρόλο και τα όνειρα και τις επιδιώξεις για αυτόν. Τέλος, οι ίδιοι οι έφηβοι δήλωσαν ότι επιθυμούν αποδοχή, σεβασμό και κατανόηση από όλα τα περιβάλλοντα που κινούνται και αποτελούν το μικροσύστημά τους.