Συναισθηματική νοημοσύνη και νοσηλευτική ηγεσία: μελέτη σε νοσηλευτές/τριες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Abstract

Introduction: The notion of emotional intelligence has gained wide traction in recent decades. One’s level of emotional intelligence can affect social interactions, human behavior and is closely connected to work and leadership skills. This is of great interest specifically to nurses, since their profession is, to a large extent, emotional in nature. The role of emotional intelligence is crucial to nursing leadership, affecting organizational dynamics as much as patient care. Aim: The aim of the present study is to investigate, evaluate and explore the correlation between Primary Health Care nurses’ level of emotional intelligence and nursing leadership models with or without educational intervention. Methodology: A longitudinal experimental design was employed in order to assess the impact of an educational intervention regarding emotional intelligence and leadership on Greek nurses working in primary health care. Questionnaires were administered both pre- and postintervention, among which the Wong and Law Emotional Intelligence Scale (WLEIS) and the Multifactor Leadership Questionnaire Form-5X (MLQ-5X). Results: The study’s results showed that, after the second measurement, the intervention group’s emotional intelligence scores significantly increased while, in contrast to the control group, the intervention group adopted a more transformational leadership style during both measurements. However, neither for the intervention nor for the control group, no significant differentiations were noted between the two measurements with regards to transformational and transactional leadership models, with the exception of Management by exception (passive) and the Laissez-Faire leadership style. Conclusions: Empirical studies show that educational initiatives are effective in boosting nurses’ emotional intelligence, while also influencing leadership styles. This highlights the need for tailored professional development programs in nursing education, for the improvement of nurses’ emotional intelligence, as well as leadership skills. This clinical trial has been registered in the Iranian Registry of Clinical Trials under Clinical Trial Registration Reference IRCT 20240126060816N1.

Εισαγωγή: Η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης έχει γίνει αρκετά δημοφιλής τις τελευταίες δεκαετίες. Το επίπεδο της συναισθηματικής νοημοσύνης επηρεάζει την κοινωνική αλληλεπίδραση, τη συμπεριφορά των ανθρώπων και σχετίζεται άμεσα με την εργασία και τις ηγετικές ικανότητες. Συγκεκριμένα για τους νοσηλευτές έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς μεγάλο μέρος του έργου τους αποτελεί μια συναισθηματικής φύσεως εργασία. Η συναισθηματική νοημοσύνη διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη νοσηλευτική ηγεσία, επηρεάζοντας την οργανωτική δυναμική και τη φροντίδα των ασθενών. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση, αξιολόγηση και συσχέτιση των επιπέδων συναισθηματικής νοημοσύνης των νοσηλευτών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και των ηγετικών νοσηλευτικών μοντέλων μετά από εκπαιδευτική παρέμβαση ή όχι. Μεθοδολογία: Χρησιμοποιήθηκε ένας διαχρονικός πειραματικός σχεδιασμός για την αξιολόγηση των επιπτώσεων μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης στη συναισθηματική νοημοσύνη και την ηγεσία μεταξύ των Ελλήνων νοσηλευτών που εργάζονται σε δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ερωτηματολόγια, συμπεριλαμβανομένης της Κλίμακας Συναισθηματικής Νοημοσύνης Wong and Law (WLEIS) και του Ερωτηματολογίου Ηγεσίας πολλαπλών παραγόντων (MLQ-Form5x), χορηγήθηκαν πριν και μετά την παρέμβαση. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι κατά τη δεύτερη μέτρηση η ομάδα παρέμβασης παρουσίασε σημαντική αύξηση στις τιμές της συναισθηματικής νοημοσύνης, ενώ παράλληλα και στις δύο μετρήσεις υιοθέτησε ένα πιο μετασχηματιστικό στυλ ηγεσίας, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Ωστόσο, μεταξύ των δύο μετρήσεων δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά τα μετασχηματιστικά και συναλλακτικά μοντέλα ηγεσίας σε καμία από τις δύο ομάδες, με εξαίρεση τη Διοίκηση κατ' εξαίρεση (παθητική) και το στυλ ηγεσίας Laissez-Faire. Συμπεράσματα: Η εμπειρική μελέτη υποστηρίζει ότι οι πρωτοβουλίες στην εκπαίδευση ενισχύουν αποτελεσματικά τη συναισθηματική νοημοσύνη των νοσηλευτών, ενώ επηρεάζουν επίσης τα στυλ ηγεσίας. Αυτό υποδηλώνει και υπογραμμίζει την ανάγκη για προσαρμοσμένα προγράμματα επαγγελματικής ανάπτυξης στη νοσηλευτική εκπαίδευση, προκειμένου να αναπτυχθεί τόσο η συναισθηματική νοημοσύνη όσο και οι ηγετικές δεξιότητες των εμπλεκομένων. Η κλινική δοκιμή έχει εγγραφεί στο Ιρανικό Μητρώο Κλινικών Δοκιμών με αναφορά καταχώρισης: IRCT 20240126060816N1.