Διερεύνηση τροποποίησης συμπεριφορών υγείας ασθενών με διαβήτη με τη χρήση του διαθεωρητικού μοντέλου και της συνέντευξης παροχής κινήτρων

Abstract

Introduction Effectively supporting patients with Diabetes Mellitus (DM) is a constant challenge for the health systems worldwide. People with Diabetes in Europe, according to the International Diabetes Federation (IDF), are estimated to reach 61million and increase by 13% by the year 2045. The European Parliament in its resolution in November 2022 in the context of World Diabetes Day prioritized the prevention, management and optimal care of Diabetes Mellitus, a fact that corresponds with the 3rd Sustainable Development Goal for 2030 (SDG 3) to reduce by one third premature mortality from non-communicable diseases. The WHO predicts that DM is a chronic disease that can be treated with interventions related to effective glycemic control, and interventions to modify health behaviors and patient compliance, and preventive control of complications. The Transtheoretical Model (TTM), and the Motivational Interviewing (MI) are the most commonly used methods to modify the health behaviors of DM patients Purpose The purpose of this study was to investigate how the application of the Transtheoretical Model and Motivational Interviewing modifies the health behavior of people with Diabetes Mellitus in relation to the inclusion of physical Also an attempt was made to evaluate the results of the application of the Transtheoretical Model and the Motivational Interview compared to the traditional educational support for people with Diabetes Mellitus. Material and Methods The present study concerns productive mixed (quantitative and qualitative) evolutionary research in a special population (people with diabetes) with evaluation of the application of the Transtheoretical Model and the Motivational Interview in the form of Motivational Enhancement Therapy (MET) with the use of four semi-structured interviews and intermediate telephone call sessions and use of semi-structured interviews and self-completed assessment tools (questionnaires).The sample was convenience sample and involved 80 people who make up the two groups of the study. The first group concerns the intervention/experimental group, which consisted of 40 people and the second the control group with 40 people accordingly. The statistical analysis of the data was done with the statistical program of IBM SPSS for Windows version 26 statistical software (SPSS Inc., Chicago, IL). The level of significance (P-value) was set at 0.05 and the levels of significance in the present study are two-sided. Results A total of 80 participants with diabetes mellitus participated in the present study, with 40 (50%) participants joined the intervention group and 40 (50%) the control group. Overall, 48 (60%) were male and 32 (40%) female. The mean age of the sample was 66±10.6 years. Only 2 (2.6%) participants reported participating in a diabetes support program in the past. None of the participants did vigorous physical activity before the intervention. Regarding moderate physical activity, participants in the intervention group significantly increased intensity (0.8±1.8 vs. 1.1±1.4, p<0.05) and duration (16.7±34 .5 vs. 21.5±28.2 minutes, p<0.05) after the intervention. After the intervention, participants in the intervention group versus those in the control group had a significantly greater reduction in ΗbAc1 levels (-0.18±0.2 vs. -0.4±0.2, p<0.05). Participants' perceptions of their disease did not differ significantly between the control and intervention groups both before (p=0.078) and after (p=0.834) the intervention, while total perceptions concerning disease within the intervention group differed significantly (p<0, 05).After the intervention, the participants of the intervention group did significantly more moderate-intensity physical activity (222.4±35.2 vs. 269.4±42.6, p<0.05), had significantly less time spent in sedentary activities (163.6± 25.8 vs. 175.9±27.8, p<0.05). After the intervention, the self-efficacy perception of participants from the intervention group increased significantly (5.8±1.1 vs. 8±1.6, p<0.05). A similar increase was found in the perception of importance for lifestyle changes (7.2±1.1 vs. 8.7±0.9, p<0.05).Regarding the Thranstheoretical Model stages of change, a significant statistical change is observed in the intervention group after the intervention (p<0.05). In the control group, although there is a similar tendency, this is not statistically significant. Conclusions The results demonstrate the effectiveness of the Thranstheoretical Model and the Motivational Interviewing in the present study regarding the support of the population to integrate physical activity into the lifestyle in order to improve the management of diabetes mellitus and its complications. This result seems to be supported by the enhancement of the motivation to change as well as the enhancement of the perception of self-efficacy and importance of the change that could have led to their empowerment within the context of the intervention. The implementation of contemporary systemic support interventions of targeted methodology seems to have a potential to be a useful tool in the effort of health systems to support people with chronic diseases and disease management.

Εισαγωγή Η αποτελεσματική υποστήριξη ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) αποτελεί σταθερή πρόκληση για τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Οι άνθρωποι με Διαβήτη στην Ευρώπη σύμφωνα με την Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (International Diabetes Federation) υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 61εκατομύρια και αναμένεται αύξηση 13% έως το έτος 2045. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε ψήφισμά του το Νοέμβριο του 2022 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη έθεσε ως προτεραιότητα την πρόληψη, διαχείριση και βέλτιστη φροντίδα του Σακχαρώδη Διαβήτη γεγονός που αντιστοιχίζεται με τον 3ο στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης για το 2030 Sustainable Development Goal (SDG 3) για τη μείωση στο ένα τρίτο της πρώιμης θνησιμότητας από μη μεταδιδόμενες ασθένειες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ προβλέπει ότι ο ΣΔ είναι μία χρόνια νόσος που μπορεί να αντιμετωπισθεί με παρεμβάσεις που αφορούν στον αποτελεσματικό γλυκαιμικό έλεγχο, την υλοποίηση παρεμβάσεων για την τροποποίηση συμπεριφορών υγείας και συμμόρφωσης των ασθενών με προληπτικό έλεγχο των επιπλοκών. Μεταξύ των μοντέλων και προγραμμάτων που έχουν εφαρμοστεί για την τροποποίηση των συμπεριφορών υγείας των ασθενών με ΣΔ είναι το Διαθεωρητικό Μοντέλο - ΤransΤheoretical Model (TTM), και η Συνέντευξη Παροχής Κινήτρων - Motivational Interviewing (MI) . Σκοπός ΜελέτηςΟ σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η διερεύνηση της βελτίωσης διαχείρισης του ΣΔ και της συμπεριφοράς που αφορά την ενσωμάτωση της φυσικής δραστηριότητας ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη, με την χρήση του ΤΤΜ και της ΜΙ. Παράλληλα επιχειρείται η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της παροχής υποστήριξης με την εφαρμογή του ΤΤΜ και της ΜΙ για την ενσωμάτωση της φυσικής δραστηριότητας στην ζωή των ατόμων με ΣΔ σε σύγκριση με την παροχή υποστήριξης μέσω της τυπικής συνεδρίας ενημέρωσης . Υλικό και Μέθοδος Η παρούσα μέθοδος αφορά παραγωγική μεικτή εξελικτική έρευνα (ποσοτική και ποιοτική) σε ειδικό πληθυσμό (άτομα με σακχαρώδη διαβήτη) με αξιολόγηση εφαρμογής του Διαθεωρητικού Μοντέλου και της Συνέντευξης Παροχής Κινήτρων με την μορφή Θεραπεία Ενίσχυσης Κινητοποίησης, Motivational Enhancement Therapy (ΜΕΤ), τεσσάρων ημιδομημένων συνεντεύξεων και ενδιάμεσων τηλεφωνικών και χρήση ημιδομημένων συνεντεύξεων και ιδιοσυμπληρούμενων εργαλείων αξιολόγησης (ερωτηματολόγια). Το τελικό μέγεθος του δείγματος διαμορφώθηκε μετά το πέρας της μελέτης σε συνολικά 80 άτομα τα οποία αποτελούν τις δύο ομάδες της μελέτης. Η μεθοδολογία της επιλογής του δείγματος αφορούσε δειγματοληψία ευκολίας, η οποία χρησιμοποιείται συχνά σε διερευνητική και ποιοτική έρευνα . Στην παρούσα έρευνα υποστηρίζει την ανάπτυξη μιας αρχικής κατανόησης των διαδικασιών αλλαγής συμπεριφοράς σε ένα μικρό και υπό ερευνημένο πληθυσμό. Επιπλέον η μελέτη απευθύνθηκε σε τμήμα του πληθυσμού στο οποίο υπήρχε εύκολη πρόσβαση (Τακτικά Διαβητολογικά ιατρεία συγκεκριμένου νοσοκομείου). Η πρώτη ομάδα της μελέτης αφορά την ομάδα παρέμβασης/πειραματική (intervention group), η οποία διαμορφώθηκε στα 40 άτομα και η δεύτερη ομάδα της μελέτης , με 40 άτομα επίσης, την ομάδα ελέγχου (control group). Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα της IBM SPSS for Windows version 26 statistical software (SPSS Inc., Chicago, IL) . Το επίπεδο σημαντικότητας (Ρ-value) ορίστηκε στο 0.05 και τα επίπεδα σημαντικότητας στην παρούσα μελέτη είναι αμφίπλευρα. ΑποτελέσματαΣτην παρούσα μελέτη συμμετείχαν συνολικά 80 συμμετέχοντες με σακχαρώδη διαβήτη, εκ των οποίων 40 (50%) συμμετέχοντες εντάχθηκαν στην ομάδα παρέμβασης και 40 (50%) στην ομάδα ελέγχου. Συνολικά, 48 (60%) ήταν άνδρες και 32 (40%) γυναίκες. Η μέση ηλικία του δείγματος ήταν 66±10,6 έτη. Μόνο 2 (2,6%) συμμετέχοντες ανέφεραν ότι είχαν συμμετάσχει σε πρόγραμμα υποστήριξης για το σακχαρώδη διαβήτη στο παρελθόν. Κανένας από τους συμμετέχοντες δεν έκανε έντονη σωματική δραστηριότητα πριν την έναρξη της παρέμβασης. Όσον αφορά τη μέτρια σωματική δραστηριότητα, οι συμμετέχοντες στην ομάδα παρέμβασης αύξησαν σημαντικά περισσότερο την ένταση (0,8±1,8 έναντι 1,1±1,4, p<0,05) και τη διάρκειά της (16,7±34,5 έναντι 21,5±28,2 λεπτά, p<0,05) μετά την παρέμβαση. Μετά την παρέμβαση, οι συμμετέχοντες στην ομάδα παρέμβασης έναντι εκείνων στην ομάδα ελέγχου, είχαν σημαντικά μεγαλύτερη μείωση στη γλυκοζυλιωμένη (-0,18±0,2 έναντι -0,4±0,2, p<0,05). Οι αντιλήψεις των συμμετεχόντων για τη νόσο τους δεν διέφεραν σημαντικά μεταξύ της ομάδας ελέγχου και της ομάδας παρέμβασης τόσο πριν (p=0,078) όσο και μετά (p=0,834) την παρέμβαση, ενώ διέφεραν σημαντικά οι αντιλήψεις αναφορικά με την διάρκεια της νόσου στην ομάδα παρέμβασης (p<0,05) Μετά την παρέμβαση οι συμμετέχοντες της ομάδας παρέμβασης έκαναν σημαντικά περισσότερο μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα (222,4±35,2 έναντι 269,4±42,6, p<0,05), είχαν σημαντικά λιγότερο χρόνο καθιστικών δραστηριοτήτων (163,6±25,8 έναντι 175,9±27,8, p<0,05). Μετά την παρέμβαση η αντίληψη για την αυτό-αποτελεσματικότητα των συμμετεχόντων της ομάδας παρέμβασης αυξήθηκε σημαντικά (5,8±1,1 έναντι 8±1,6, p<0,05). Παρόμοια αύξηση βρέθηκε και στη αντίληψη σημαντικότητας για αλλαγή τρόπου ζωής (7,2±1,1 έναντι 8,7±0,9, p<0,05).Όσον αφορά τα στάδια αλλαγής, παρατηρήθηκε μία σημαντικά στατιστική αλλαγή στην ομάδα παρέμβασης από τα στάδια προσυλλογισμού (35%) και συλλογισμού (65%) πριν την παρέμβαση στο στάδιο δράσης (85%) μετά την παρέμβαση (p<0,05). Στην ομάδα ελέγχου αν και υπήρχε παρόμοια τάση αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Συμπεράσματα Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν την αποτελεσματικότητα του Διαθεωρητικού Μοντέλου και της Συνέντευξης Παροχής Κινήτρων στην παρούσα μελέτη αναφορικά με την υποστήριξη του πληθυσμού για την ενσωμάτωση της σωματικής δραστηριότητας στον τρόπο ζωής με στόχο την βελτίωση της διαχείρισης του σακχαρώδη διαβήτη και των επιπλοκών του. Αυτό το αποτέλεσμα φαίνεται να υποστηρίζεται από την ενίσχυση του κινήτρου για αλλαγή στα άτομα καθώς και την ενίσχυση της αντίληψης της αυτο-αποτελεσματικότητας και σημαντικότητας της προσπάθειας αλλαγής και της ενδυνάμωσης τους στο πλαίσιο της παρέμβασης. Η οργάνωση σύγχρονων συστημικών παρεμβάσεων υποστήριξης, και στοχευμένης μεθοδολογίας, φαίνεται ότι είναι δυνατό να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για την υποστήριξη ατόμων με χρόνια νοσήματα και να υποστηρίξει την προσπάθεια τους για αλλαγή του τρόπου ζωής και τροποποίηση συμπεριφορών που θα βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση της νόσου τους.