Τα σώματα των επιλέκτων πολιτών - πολεμιστών στον αρχαίο ελληνικό κόσμο: στρατιωτική εξειδίκευση, κοινωνική διαφοροποίηση και φιλοσοφικό υπόβαθρο

Abstract

The maintenance of the independence of every state organization in the ancient Greek world was based primarily on the existence of a capable military force. The war tactic, as shaped by the appearance of the hoplite phalanx, established the model of the citizen-hoplite fighting for his homeland, while contributing to the formation of political consciousness. What is striking, however, is the fact that a subtle differentiation can be discerned between the hoplites. This has to do with a category of warriors, who are generally described in the sources as “elite corps”. They are revealed in historiography under various names such as “ἱππεῑς”, “ἱερός λόχος”, “ἐπάριτοι”, “ὑπασπισταί” ή “ἀργυράσπιδες”, “πελτασταί” and generally as “ἐπίλεκτοι” or “λογάδες”. The fact of their existence, as revealed by the sources, proves the explosion of a ‘revolution’, on the one hand in military thought and on the other in the political and social life of the city. Their continuous training, under the responsibility of the state, created warriors under arms capable of any kind of battle. The elite corps soldiers were carriers of state mentality and behaviors that resembled closed elite groups. The dominant spirit of excellence seems to be forged in all social strata of the Greek world. At this point, the impact of the small elite corps and their connection with political philosophy and especially with Plato's Republic will be emphasized and analyzed.

Η διατήρηση της ανεξαρτησίας κάθε πολιτειακού οργανισμού στον αρχαίο ελληνικό κόσμο βασιζόταν πρωτίστως στην ύπαρξη μιας ικανής στρατιωτικής δύναμης. Η πολεμική τακτική, όπως διαμορφώθηκε με την εμφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας, καθιέρωσε το μοντέλο του πολίτη-οπλίτη που αγωνίζεται για την πατρίδα του, συμβάλλοντας παράλληλα στη διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης. Αυτό που είναι εντυπωσιακό, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι διακρίνεται μια λεπτή διαφοροποίηση μεταξύ των οπλιτών. Αυτή έχει να κάνει με μια κατηγορία πολεμιστών, οι οποίοι γενικά περιγράφονται στις πηγές ως «επίλεκτα σώματα». Αποκαλύπτονται στην ιστοριογραφία με διάφορα ονόματα όπως «ἱππεῑς», «ἱερός λόχος», «ἐπάριτοι», «ὑπασπισταί» ή «ἀργυράσπιδες», «πελτασταί» και γενικά ως «ἐπίλεκτοι» ή «λογάδες». Το γεγονός της ύπαρξής τους, όπως αποκαλύπτεται από τις πηγές, αποδεικνύει την έκρηξη μιας «επανάστασης», αφενός στη στρατιωτική σκέψη και αφετέρου στην πολιτική και κοινωνική ζωή της πόλης. Η συνεχής εκπαίδευσή τους, με ευθύνη της πολιτείας, δημιούργησε πολεμιστές ετοιμοπόλεμους, ικανούς για κάθε είδους μάχη. Οι επίλεκτοι στρατιώτες ήταν φορείς πολιτειακών νοοτροπιών και συμπεριφορών που προσομοιάζουν σε κλειστές ομάδες ελίτ. Το κυρίαρχο πνεύμα της αριστείας φαίνεται να σφυρηλατείται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα του ελληνικού κόσμου. Σε αυτό το σημείο, θα τονιστεί και θα αναλυθεί η επίδραση των ολιγάριθμων ελίτ σωμάτων και η σύνδεσή τους με την πολιτική φιλοσοφία και ιδιαίτερα με την Πολιτεία του Πλάτωνα.