Αυτοβιογραφία και λογοτεχνία: η μυθοπλαστική κατασκευή του εαυτού στις Ρωμιοπούλες της Πηνελόπης Δέλτα

Abstract

The present doctoral thesis focuses on the study of Penelope Delta's autobiographical novel Romiopoules, which is her only novel addressed to adults. It is an extensive trilogy that fictionalizes various aspects of the author’s life and Greek society during the transitional period at the end of the 19th and the beginning of the 20th century. The work contains numerous autobiographical elements, artistically crafted, reflecting the author’s experiences, inner conflicts, thoughts, and emotions. At the same time, Romiopoules addresses broader issues of female identity, freedom, and the conflict between duty and the desires of women. Through the lives of her heroines, Delta offers commentary on the social perceptions of her time and the challenges facing Greece, highlighting the intense struggle between traditional conventions and the demands of modern life. This work examines the fictional construction of the self within this specific generic framework and the various aspects of it that are illuminated or obscured by the information provided in Delta's own autobiographical works (diaries, Anamniseis). Specific issues studied include how the autobiographical information available to today’s reader potentially influences the reception and interpretation of the work, the process by which experiential raw material is transformed into literature, and how the literary representation of the heroine interacts with the historical, psychological, and imaginative aspects of the narrative voice. Furthermore, it explores to what extent the authorial and narrative "I" express a collective "I" of the female voice in the time of Delta and the desire for literary self-expression and social self-definition.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εστιάζει στη μελέτη του αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος της Πηνελόπης Δέλτα Ρωμιοπούλες, το οποίο αποτελεί το μοναδικό μυθιστόρημά της που απευθύνεται σε ενήλικες. Πρόκειται για μία εκτενή τριλογία στην οποία αποτυπώνονται μυθοπλαστικά ποικίλες πτυχές της ζωής της συγγραφέως και της ελληνικής κοινωνίας στη μεταιχμιακή περίοδο κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αι. Το έργο εμπεριέχει πλήθος αυτοβιογραφικών στοιχείων, λογοτεχνικά κατεργασμένων, αντανακλώντας τις εμπειρίες, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τις σκέψεις και τα συναισθήματα της συγγραφέως. Παράλληλα, στις Ρωμιοπούλες αποτυπώνονται ευρύτερα ζητήματα της γυναικείας ταυτότητας, της ελευθερίας και της σύγκρουσης ανάμεσα στο καθήκον και την επιθυμία των γυναικών. Η Δέλτα, έτσι, μέσα από τη ζωή των ηρωίδων της, καταθέτει ένα σχόλιο για τις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής και για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, αναδεικνύοντας την έντονη διαπάλη ανάμεσα στις παραδοσιακές συμβάσεις και τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής. Η εργασία εξετάζει τη μυθοπλαστική κατασκευή του εαυτού στο συγκεκριμένο ειδολογικό πλαίσιο, και τις ποικίλες όψεις του, οι οποίες προβάλλονται ή συσκοτίζονται υπό το φως των πληροφοριών που προσφέρει το καθαυτό αυτοβιογραφικό έργο της Δέλτα (ημερολόγια, Αναμνήσεις). Ειδικότερα ζητήματα που μελετώνται περιλαμβάνουν τον τρόπο με τον οποίο οι αυτοβιογραφικές πληροφορίες που διαθέτει ο σημερινός αναγνώστης επηρεάζουν δυνητικά την πρόσληψη και την ερμηνεία του έργου, τη διαδικασία με την οποία η βιωματική «πρώτη ύλη» μετουσιώνεται σε λογοτεχνία, αλλά και το πώς η λογοτεχνική αναπαράσταση της ηρωίδας εμπλέκεται με την ιστορική, ψυχολογική, αλλά και φαντασιακή συγγραφική υπόσταση. Επιπλέον, διερευνάται κατά πόσο το συγγραφικό και το αφηγηματικό «εγώ» παρουσιάζονται να εκφράζουν ένα συλλογικό «εγώ» της γυναικείας φωνής στην εποχή της Δέλτα και της επιθυμίας λογοτεχνικής αυτοέκφρασης και κοινωνικού αυτοπροσδιορισμού.