Η "βασική" ελληνική εκπαίδευση στο Σαντζάκι Αργυροκάστρου την περίοδο 1869-1912/3

Abstract

The present thesis focuses on Greek education in the Sanjak of Gjirokaster during the late Ottoman period, covering the years from 1869 to 1912. Gjirokaster was a region of particular importance for Greek nationalism, as the national claims of the time deeply affected the social, political, and educational reality. The aim of the study is to highlight the crucial role of education in the development of national identity, as well as to examine how 19th-century nationalism contributed to shaping the region's developments. Initially, the theoretical background of nationalism is presented, emphasizing how this phenomenon acted as a catalyst for the sociopolitical changes of the era. Subsequently, the geographic and historical evolution of the Sanjak of Gjirokaster is analyzed, detailing the administrative reforms and educational changes that shaped the educational landscape. A significant part of the research is dedicated to the educational institutions and financial sources that supported education, such as various associations and benefactors of the time. Their contribution was pivotal for the creation and development of school structures, as well as for the enhancement of education in the region. Moreover, the study draws upon primary sources, such as letters, reports, and statistical data, which reveal the educational situation in the Sanjak of Gjirokaster. These sources provide a detailed picture of education, as well as the challenges faced by the region's schools, including the lack of books and equipment. The importance of this research lies in highlighting education as a key factor in national awakening and the preservation of Greek identity during a period of critical national and political changes. Through the analysis of the educational reality in Gjirokaster, the historical and social processes that shaped the region's trajectory and the national consciousness of its inhabitants are illuminated.

Η παρούσα εργασία εστιάζει στην ελληνική εκπαίδευση στο σαντζάκι Αργυροκάστρου κατά την όψιμη οθωμανική περίοδο, καλύπτοντας την περίοδο από το 1869 έως το 1913. Το Αργυρόκαστρο αποτέλεσε μια περιοχή ιδιαίτερης σημασίας για τον ελληνικό εθνικισμό, καθώς οι εθνικές διεκδικήσεις της εποχής επηρέασαν βαθιά την κοινωνική, πολιτική και εκπαιδευτική πραγματικότητα. Στόχος της μελέτης είναι να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο της εκπαίδευσης στην ανάπτυξη της εθνικής ταυτότητας, καθώς και να εξετάσει πώς ο εθνικισμός του 19ου αιώνα συνέβαλε στη διαμόρφωση των εξελίξεων στην περιοχή. Αρχικά, παρουσιάζεται το θεωρητικό υπόβαθρο του εθνικισμού, δίνοντας έμφαση στον τρόπο με τον οποίο αυτό το φαινόμενο λειτούργησε ως καταλύτης για τις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές της εποχής. Στη συνέχεια, αναλύονται η γεωγραφική και ιστορική εξέλιξη του σαντζακιού Αργυροκάστρου, όπου περιγράφονται οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις και οι εκπαιδευτικές αλλαγές που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Σημαντικό μέρος της έρευνας αφιερώνεται στους εκπαιδευτικούς φορείς και τις οικονομικές πηγές που υποστήριξαν την εκπαίδευση, όπως οι διάφοροι σύλλογοι και οι ευεργέτες της εποχής. Η συμβολή τους ήταν καθοριστική για τη δημιουργία και την ανάπτυξη των σχολικών δομών, καθώς και για την ενίσχυση της παιδείας στην περιοχή. Επιπλέον, η μελέτη βασίζεται σε πρωτογενείς πηγές, όπως επιστολές, εκθέσεις και στατιστικά δεδομένα, τα οποία αποκαλύπτουν την εκπαιδευτική κατάσταση στο σαντζάκι Αργυροκάστρου. Μέσα από αυτές τις πηγές, παρουσιάζεται μια αναλυτική εικόνα της εκπαίδευσης, καθώς και των προκλήσεων που αντιμετώπισαν τα σχολεία της περιοχής, όπως η έλλειψη βιβλίων και εξοπλισμού. Η σημασία της έρευνας έγκειται στο ότι αναδεικνύει την εκπαίδευση ως βασικό παράγοντα για την εθνική αφύπνιση και τη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας σε μια περίοδο κρίσιμων εθνικών και πολιτικών αλλαγών. Μέσα από την ανάλυση της εκπαιδευτικής πραγματικότητας στο Αργυρόκαστρο, φωτίζονται οι ιστορικές και κοινωνικές διεργασίες που καθόρισαν την πορεία της περιοχής και την εθνική συνείδηση των κατοίκων της.