Το δημοσιευμένο και αδημοσίευτο μουσικό έργο του Δημήτρη Γκόγκου-Μπαγιαντέρα: μουσική μεταγραφή και ανάλυση

Abstract

Published and unpublished work of Dimitris Gogos – Bayanderas. Listing, transcription and analysis of his compositions. Dimitris Gogos – Bayanderas was born in Piraeus at the beginning of the 20th century, a time of great historical and social developments. The wars, the national division, stimulated the national morale and created the need for a unified identity and the much discussed turn to the “west”. In the music world of that era this condition resulted in the emergence of a "western" music culture and the decline of the "oriental sounds", a musical tradition that was dominant in the past. Bayanderas was one of the most important representatives of the "Piraeus" rebetiko, owing to the fact that, as he was born in Piraeus, he experienced its process and evolution, before its first recording on an album. According to the standpoint that rebetiko is a combination of "oriental" and "western" musical characteristics, we could say that Bayanderas lived the context of their coexistence, evolution and integration in the "new urban popular song". Moreover, the "western" influences played an important role in his first listenings, a fact that marked his nickname Bayanderas with which he became known to the general public. He came from a music-loving family environment, which gave him the stimulus to engage with the popular musical instruments of the early 20th century in Greece, piano, guitar, violin and mandolin. The research will focus mainly on the musicological listing, transcription and analysis of the published and unpublished musical work of Bayanderas, since this is the deficit found in the bibliography of urban popular music so far. Based on the first recordings-performances, the scores record all the musical instruments that participate in them, in order to have a clearer picture for the rhythmic, melodic and harmonic elements, the orchestration, the development of the formal structure. In all, the endeavor is to interpret, research and present the composer's musical syntax. The unpublished material includes about 25 anecdotal works. These are either amateur recordings made by the composer himself, in which he plays the bouzouki and sings, or creations written on a score. Our main goal is to locate them, transcribe the recordings, harmonize and orchestrate them, since they are performed only by bouzouki and voice in both cases. An additional goal is the recording, presentation and the live performance of the "new" arrangement.

Το δημοσιευμένο και αδημοσίευτο μουσικό έργο του Δημήτρη Γκόγκου-Μπαγιαντέρα. Μουσική μεταγραφή και ανάλυση. Ο Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας γεννήθηκε στον Πειραιά στις αρχές του 20ού αιώνα, μια χρονική συγκυρία μεγάλων ιστορικών και κοινωνικών εξελίξεων. Οι πόλεμοι, οι διχασμοί, τονώνουν το εθνικό φρόνημα και δημιουργούν την ανάγκη για ενιαία ταυτότητα και την πολυσυζητημένη στροφή προς τη δύση. Στη μουσική πραγματικότητα της εποχής, η συνθήκη αυτή, είχε ως αποτέλεσμα την έλευση μιας πιο «δυτικότροπης» μουσικής κουλτούρας και την παρακμή των «ανατολιτικότροπων», μουσικών χαρακτηριστικών, μιας μουσικής παράδοσης η οποία ήταν κυρίαρχη κατά το παρελθόν. Ο Μπαγιαντέρας υπήρξε ένας από τους σημαντικούς εκπροσώπους του πειραιώτικου ρεμπέτικου με βάση το μπουζούκι, καθώς, ως γεννημένος στον Πειραιά, βίωσε την πορεία και την εξέλιξή του, πριν την πρώτη του καταγραφή σε δίσκο. Σύμφωνα με τη θέση ότι το ρεμπέτικο είναι συγκερασμός «ανατολίτικότροπων» και «δυτικότροπων» μουσικών χαρακτηριστικών, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Μπαγιαντέρας έζησε το πλαίσιο συνύπαρξης, εξέλιξης και ενσωμάτωσης αυτών, στο «νέο αστικό λαϊκό τραγούδι». Άλλωστε, οι δυτικότροπες επιρροές κατείχαν σημαντικό ρόλο στα πρώτα του ακούσματα, γεγονός που σηματοδότησε και το παρωνύμιο Μπαγιαντέρας με το οποίο έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό. Προερχόταν από φιλόμουσο οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο τον ώθησε στο να ασχοληθεί με τα ευρέως διαδεδομένα μουσικά όργανα των αρχών του 20ου αιώνα στον Ελλαδικό χώρο, το πιάνο, την κιθάρα, το βιολί και το μαντολίνο. Με γνώμονα τις πρώτες ηχογραφήσεις-εκτελέσεις, τα μουσικά παραδείγματα μεταγράφουν όλα τα μουσικά όργανα που συμμετέχουν σε αυτές, προκειμένου να έχουμε μια πιο σαφή εικόνα για το οργανολόγιο, την εξέλιξη της λαϊκής ορχήστρας, την τροπικότητα τον διαστηματικό κόσμο, την αρμονική και ρυθμολογική συγκρότηση, τη μουσική φόρμα, την ενορχήστρωση, τις τεχνικές παιξίματος, αλλά και το επιτελεστικό πλαίσιο. Μια προσέγγιση και μελέτη του μουσικού υλικού με τη χρήση μουσικολογικών εργαλείων και κριτηρίων, με στόχο την ερμηνεία και παρουσίαση του μουσικού συντακτικού του συνθέτη. Οι ερευνητικοί στόχοι της διατριβής, μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: • Μουσική μεταγραφή και ανάλυση του δημοσιευμένου και αδημοσίευτου έργου. • Ανάλυση και σχολιασμός της εξέλιξης της δομής της ορχήστρας. • Παρουσίαση της γραμματείας των χειρογράφων στίχων και μουσικής και της συνθετικής τεχνοτροπίας του. • Έρευνα, μεταγραφή, εναρμόνιση και ενορχήστρωση των ανέκδοτων δημιουργιών. Ένας επιπλέον στόχος, αποτελεί η δημόσια, μουσική παρουσίαση μέρους των ανέκδοτων δημιουργιών του.