Οι μορφές του φορολογικού ανταγωνισμού στην ενωσιακή έννομη τάξη υπό το πρίσμα των οικονομικών ελευθεριών

Abstract

This dissertation surveys the topic of tax competition in direct taxation and in particular its aspects in the EU, in the light of economic freedoms. This is a phenomenon that has attracted considerable global interest, as it constitutes a sui generis competitive relationship between administrators in different geographical areas, which is part of the field of tax policy in which the States remain sovereign. The progressive removal of barriers to the interpenetration of national markets, combined with the growing role of multinational companies and tax sovereignty, has led to a significant degree to the spread of this phenomenon. This issue has provoked a variety of reactions, with strong supporters on the one side and harsh critics on the other. Due to its specificity, the present research is examined under the binary outline model, through which its two aspects are studied and analysed in depth: fair and unfair or harmful tax competition. By examining these two aspects and understanding the limits and scope of each, the aim of this paper is to conclude what tax competition is - fair or unfair - and what its role is at EU level. Taking into consideration the continuous developments of the law on this highly topical issue both at international and Union level, at a time when the vision of European integration is often questioned, this dissertation aims to contribute to the further promotion of the scientific dialogue in the field of EU law.

Η παρούσα μελέτη ερευνά το ζήτημα του φορολογικού ανταγωνισμού στην άμεση φορολογία και ειδικότερα τις μορφές αυτού στην ενωσιακή έννομη τάξη, υπό το πρίσμα των οικονομικών ελευθεριών. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει προκαλέσει έντονα το παγκόσμιο ενδιαφέρον, καθώς αποτελεί μια sui generis σχέση ανταγωνιστικότητας μεταξύ των διοικούντων σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, η οποία εντάσσεται στον τομέα της φορολογικής πολιτικής στην οποία κυρίαρχα εξακολουθούν έως σήμερα να είναι τα κράτη. Η προοδευτική κατάργηση των εμποδίων αλληλοδιείσδυσης των εθνικών αγορών σε συνδυασμό με τον ολοένα αναπτυσσόμενο ρόλο των πολυεθνικών εταιρειών και τη φορολογική κυριαρχία οδήγησε σε σημαντικό βαθμό στην εξάπλωση του εν λόγω φαινομένου. Το εν λόγω ζήτημα έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, έχοντας από το ένα στρατόπεδο θερμούς υποστηρικτές και από το άλλο σκληρούς επικριτές. Λόγω της ιδιαιτερότητάς του το παρόν πόνημα εξετάζεται σε ένα διμερές καρτεσιανό πλάνο, μέσα από το οποίο μελετώνται και αναλύονται σε βάθος οι δύο του μορφές: ο θεμιτός και ο αθέμιτος ή ζημιογόνος φορολογικός ανταγωνισμός. Εξετάζοντας τις δύο αυτές μορφές και αντιλαμβανόμενοι τα όρια και το πεδίο της καθεμίας, στόχος της παρούσας είναι να καταλήξει στο τι τελικά είναι ο φορολογικός ανταγωνισμός- θεμιτός ή αθέμιτος- και ποιος είναι ρόλος του σε επίπεδο Ένωσης. Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχείς εξελίξεις του δικαίου τόσο σεδιεθνές όσο και σε ενωσιακό επίπεδο σε αυτό το άκρως επίκαιρο ζήτημα, σε μια εποχή όπου το όραμα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση τίθεται πολλές φορές υπό αμφισβήτηση, η παρούσα έρευνα φιλοδοξεί να συμβάλει στην περαιτέρω προώθηση του επιστημονικού διαλόγου στο γνωστικό πεδίο του ενωσιακού δικαίου.