Η συμβολή της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην προστασία και αειφορία των δασών: μελέτη περίπτωσης διαταραχής χερσαίου οικοσυστήματος, όπως παρουσιάστηκε μέσα από τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο (Μάτι Αττικής, Ιούλιος 2018)

Abstract

EE adjusts its content and teaching methods depending on the audience and the educational frame, demanding specialized teaching for the educators. The main advantage of EE is that it advances positive beliefs and practical behaviors in favor of the environment, transforming knowledge into action. In Greece, the program of Education for Sustainable Development helps students to comprehend the world better and become active citizens for solving environmental problems.EE uses the information transmitted by Mass Media, which formulate the matter orientation, the messages and the frame of expressing the environmental issues. The present PhD Dissertation focuses on the narratives and the way that Mass Media present extreme circumstances, such as the natural disasters that cause human losses. The case study that has been chosen is the wildfire in Mati Attika (July 23, 2018) and the PhD Disseration examines, besides the content of the news’ posts, the linguistic and expression schemes used by the Mass Media to cover the disaster. Moreover, for the needs of the research, it was asked by representatives of authorities and collectivities involved in the natural disaster to give an interview and answer to questions about the Mati fire and issues referring to forest sustainability. Thereafter, a content analysis of their answers is carried out. The current PhD Dissertation uses the project teaching menthod, which asks the students to take responsibility for their actions and seek solutions to real problems. Project method is implemented for the use of Mass Media in the educational act, in the context of developing an EE Program for Second-grade students on forest sustainability issues. The goal of the Program is for students to develop environmental knowledge and awareness, along with constant ecologic behavior. According to the findings of the PhD Dissertation, mass media as a non-typical form of Environmental Education can be didactically used in Second-Grade Education, aiming at the cultivation of environmental awareness in students and encouraging their ecological behavior. The PhD Dissertation, in particular, lays out a suggested Environmental Education Program for Second-Grade students, which is founded on the pedagogical principles of the project method; these principles stand in harmony alongside the variety of forms and content that are available in the journalistic material for the Mati forest wildfire (July 23, 2018). The intersubjectivity, the interdisciplinarity, the critical thinking and the discovery of knowledge through the research of the learners themselves are promoted via the study of the archival material referring to the forest sustainability: cover pages, posts, audiovisual productions and interviews.

Η ΠΕ προσαρμόζει το περιεχόμενο και τις μεθόδους διδασκαλίας ανάλογα με το κοινό και το εκπαιδευτικό πλαίσιο, απαιτώντας εξειδικευμένη εκπαίδευση για τους εκπαιδευτικούς. Το βασικό πλεονέκτημα της ΠΕ είναι ότι προάγει θετικές πεποιθήσεις και πρακτικές συμπεριφορές υπέρ του περιβάλλοντος, μετατρέποντας τη μάθηση σε δράση. Στην Ελλάδα, το πρόγραμμα Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη βοηθά τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο και να γίνουν ενεργοί πολίτες για την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Η ΠΕ αξιοποιεί τις πληροφορίες που μεταδίδουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία διαμορφώνουν τη θεματολογία, τα μηνύματα και το πλαίσιο άρθρωσης των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Η παρούσα Διδακτορική Διατριβή εστιάζει στις αφηγήσεις και στον τρόπο που τα Μέσα Ενημέρωσης παρουσιάζουν ακραίες περιπτώσεις, όπως είναι οι φυσικές καταστροφές που προκαλούν ανθρώπινες απώλειες. Η περιπτωσιολογική μελέτη που έχει επιλεχθεί είναι η πυρκαγιά στο Μάτι Αττικής (23 Ιουλίου 2018) και στη Διατριβή εξετάζονται, πέραν του περιεχομένου των δημοσιεύσεων, τα γλωσσικά και εκφραστικά σχήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη του γεγονότος από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Συνάμα, για τις ανάγκες της έρευνας, ζητείται από εκπροσώπους φορέων και συλλογικοτήτων που ενεπλάκησαν στην εν λόγω φυσική καταστροφή να παραχωρήσουν συνέντευξη, απαντώντας σε ερωτήματα αναφορικά με την πυρκαγιά στο Μάτι και ζητήματα που συνδέονται με την αειφορία των δασών. Εν συνεχεία, γίνεται ανάλυση του περιεχομένου των απαντήσεών τους. Στην παρούσα Διδακτορική Διατριβή, χρησιμοποιείται η μέθοδος διδασκαλίας project, η οποία απαιτεί από τους μαθητές να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους και να αναζητήσουν λύσεις σε πραγματικά προβλήματα. Η μέθοδος project εφαρμόζεται για την αξιοποίηση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στη διδακτική πράξη, στο πλαίσιο κατάρτισης ενός Προγράμματος ΠΕ για μαθητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης πάνω σε ζητήματα αειφορίας των δασών. Στόχος του Προγράμματος είναι οι μαθητές να αναπτύξουν περιβαλλοντική εγγραμματοσύνη και ενσυναίσθηση, όπως και διαρκή οικολογική συμπεριφορά. Με βάση τα πορίσματα της Διατριβής, προκύπτει ότι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που συνιστούν μια άτυπη μορφή Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μπορεί να αξιοποιηθούν διδακτικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ώστε να καλλιεργηθεί η περιβαλλοντική ενσυναίσθηση στους μαθητές και να ενθαρρυνθεί η οικολογική συμπεριφορά τους. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται ένα προτεινόμενο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για τα Γυμνάσια και τα Λύκεια, που στηρίζεται στις παιδαγωγικές αρχές της μεθόδου project και αυτές συμπορεύονται αρμονικά με την ποικιλία μορφής και περιεχομένου που διαθέτει το δημοσιογραφικό υλικό για τη δασική πυρκαγιά στο Μάτι (23 Ιουλίου 2018). Η διαθεματικότητα, η διεπιστημονικότητα, η κριτική σκέψη και η ανακάλυψη της γνώσης από την έρευνα των ίδιων των διδασκομένων προάγονται μέσα από τη μελέτη των πρωτοσέλιδων, των αναρτήσεων, των οπτικοακουστικών παραγωγών, των συνεντεύξεων, που αποτελούν τη βάση ενός αρχειακού υλικού αναφορικά με την αειφορία των δασών.