Αποκατάσταση του διαφυγόντος κέρδους, ιδίως σε περιπτώσεις βλάβης σώματος ή υγείας: μία συμβολή στην ερμηνεία των ΑΚ 298 και 929 εδ. α΄

Abstract

This thesis examines the loss of profit as an independent form of damage and a condition of the right to compensation under Article 298 of the Greek Civil Code, especially on the aspect of health damages under the tort law (Art. 929 GrCC). In this context, loss of profit is delimited from other forms of damage (positive damage and loss of chance) and placed in the legal system of the law of compensation in view also of the principle of total compensation. The characteristics of this form of damage and its historical development are examined in order to show how it can be harmoniously integrated into the legal system. In the following chapters, the elements of its recovery under Article 298 GrCC, as well as its other interpretatively inferred conditions are analysed. Εmphasis is given on the legal basis for the establishment of the claim for loss of profit (“usual course of things” or “special circumstances”) as well as on the standard of proof. For the approach of the above bases, different methods are proposed. In parallel, the problem of illegal or unethical loss of profit is examined, with emphasis on the key positions taken by Greek case law. The last part of the thesis systematizes the findings of the case law regarding the extent and the scope of compensation for loss of earnings on health impairment and in parallel analyzes crucial issues arising from the dimension of the time on such claims. Finally, the legislative, interpretative and contractual limitations on the scope of the claim are investigated, and an attempt is made to refute the position that an interpretative limitation of damages is allowed under the principle of good faith (Art. 288 GrCC)

Η παρούσα διατριβή εξετάζει το διαφυγόν κέρδος ως αυτοτελή μορφή ζημίας και όρο του δικαιώματος αποζημίωσης κατά την ΑΚ 298, με έμφαση ιδίως στις βλάβες της υγείας εξ αδικοπραξίας (AK 929 εδ. α΄). Στο πλαίσιο αυτό, το διαφυγόν κέρδος οριοθετείται από άλλες νοητές μορφές ζημίας (θετική ζημία και απώλεια ευκαιρίας) και τοποθετείται στο νομικό σύστημα του δικαίου της αποζημίωσης εν όψει της αρχής της πλήρους αποζημίωσης. Εξετάζονται τα χαρατηριστικά της εν λόγω μορφής ζημίας, καθώς και η ιστορική της εξέλιξη, προκειμένου να αναδειχθεί η ομαλή ένταξής της στο σύστημα του δικαίου. Στην συνέχεια αναλύονται τα στοιχεία αποκατάστασής του κατά την ΑΚ 298 εδ. β΄, καθώς και οι λοιπές ερμηνευτικά συναγόμενες προϋποθέσεις του, με έμφαση στις νομοθετικές βάσης θεμελίωσής του («συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων» ή «ειδικές περιστάσεις») και το μέτρο απόδειξης. Σε εξειδίκευση των εν λόγω βάσεων συνάγονται διαφορετικές μέθοδοι προσέγγισης, ενώ ανατρέπεται η γνώμη που δέχεται ότι αρκεί η πιθανολόγηση της πραγματοποίησης του κέρδους. Παράλληλα, εξετάζεται η προβληματική του παράνομου ή ανήθικου διαφυγόντος κέρδους, με έμφαση στις θέσεις που λαμβάνει η ελληνική νομολογία. Στο τελευταίο μέρος της έρευνας συστηματοποιούνται τα πορίσματα της νομολογίας, αναφορικά με την έκταση της αποζημίωσης για απώλεια εσόδων επί βλάβης της υγείας, ενώ αναλύονται επίσης ζητήματα που προκύπτουν από την χρονική διάσταση της αξίωσης (όπως η μεταρρυθμιστική αγωγή και ο χρόνος υπολογισμού). Τέλος, ερευνώνται οι νομοθετικοί, ερμηνευτικοί και συμβατικοί περιορισμοί της έκτασής του και επιχειρείται η αντίκρουση της θέσης ότι επιτρέπεται ερμηνευτικός περιορισμός της αποζημίωσης κατ' εφαρμογή της ΑΚ 288.

Die vorliegende Thesis untersucht den entgangenen Gewinn als eigenständige Schadensform und als Voraussetzung des Entschädigungsanspruchs nach Artikel 298 griechisches BGB unter besonderer Berücksichtigung des Gesundheitsschadens im Deliktsrecht (Art. 929 grBGB). Dabei wird der entgangene Gewinn von anderen denkbaren Schadensformen (positiver Schaden und verlorene Chance) abgegrenzt und im Hinblick auf den Grundsatz des vollen Ersatzes in das Rechtssystem des Schadenersatzrechts eingeordnet. Die Merkmale dieser Schadensform und ihre historische Entwicklung werden untersucht, um zu zeigen, wie sie in die Rechtsordnung integriert werden kann. Anschließend werden die Elemente der Entschädigung nach Art. 298 (b) grBGB und die anderen aus der Auslegung abgeleiteten Voraussetzungen analysiert, wobei der Schwerpunkt auf der Rechtsgrundlage für die Feststellung („gewöhnlicher Lauf der Dinge“ oder „besondere Umstände“) und dem Beweismaß liegt. In einer detaillierteren Analyse dieser Grundlagen werden verschiedene Methoden der Annäherung abgeleitet und die Auffassung, dass die Glaubhaftmachung der Gewinnerzielung ausreicht, verworfen. Gleichzeitig wird das Problem des rechtswidrigen oder sittenwidrigen Gewinns untersucht, wobei der Schwerpunkt auf den von der griechischen Rechtsprechung vertretenen Positionen liegt. Im letzten Teil der Untersuchung werden die Ergebnisse der Rechtsprechung zum Umfang des Schadensersatzes für Verdienstausfall bei gesundheitlicher Beeinträchtigung systematisiert, wobei auch Fragen analysiert werden, die sich aus der zeitlichen Dimension des Anspruchs ergeben (z. B. die Abänderungsklage und der Zeitpunkt der Berechnung). Schließlich werden die gesetzlichen, interpretativen und vertraglichen Beschränkungen des Umfangs des Anspruchs untersucht und es wird versucht, die Position zu widerlegen, dass eine interpretative Beschränkung des Schadensersatzes unter Anwendung des Αrt. 288 grBGB ("bona fides") zulässig ist.