Ιστορική αναδρομή στις παθήσεις των βλεφάρων και στη χειρουργική τους αποκατάσταση

Abstract

The eyelid as an external anatomical structure of the human body has been subject to surgical operations since Greek antiquity. According to ancient Greek literature, it was considered as the protector of the eyeball which participated in vision, sleep, illness and the projection of the human character. The surgical operations were initially simple incisions following the folds of the skin and later the trend of the tarsus. The 19th century marked the beginning of modern eyelid surgery, although it was still difficult to separate benign and malignant tumors and the operations were described briefly and in some cases with gaps. Nevertheless, at the dawn of the 20th century, texts became clear, anatomical structures were accurately described, differential diagnosis for tumors was introduced and surgical techniques evolved in complexity. The two world wars further contributed to the development of eyelid surgery. Techniques moved away from skin, muscle, and tarsal incisions and led to local fat conversions, use of flaps and microsurgery of muscles and tendons. This doctoral thesis deals with the issue of the evolution of eyelid surgery with the method of documentary research. With the use of key words a) eyelid, b) surgery, c) plastic, d) blepharoplasty, e) history and f) eye and combinations and derivatives in the Hellenic, French and English languages were carried out a) survey of the electronic database of ancient Greek and Roman texts Thesaurus Linguae Graecae (TLG), b) research of the electronic repository of written works Google Books, c) research and review of the articles in the electronic database PubMed/MedLine and d) on hand documentary research in the Health Sciences Library of Athens. This bibliographic review attempts to record the history of eyelid surgery over the centuries and to present the most important figures who contributed to its development. Key words: plastic, reconstructive surgery, ophthalmology, history of medicine.

Το βλέφαρο ως μία εξωτερική ανατομική δομή του ανθρωπίνου σώματος υποβαλλόταν σε χειρουργικές επεμβάσεις από την Ελληνική αρχαιότητα. Σύμφωνα με την αρχαία Ελληνική γραμματεία θεωρήθηκε ως ο προστάτης του οφθαλμού ο οποίος συμμετέχει στην όραση, τον ύπνο, την ασθένεια και τη προβολή του χαρακτήρα. Οι χειρουργικές επεμβάσεις ήταν αρχικά απλές τομές που ακολουθούσαν τις πτυχές του δέρματος και αργότερα την τάση του ταρσού. Ο 19ος αιώνας αποτέλεσε την απαρχή της σύγχρονης χειρουργικής των βλεφάρων αν και ακόμη ήταν δύσκολος ο διαχωρισμός των όγκων σε καλοήθεις και κακοήθεις, ενώ οι επεμβάσεις περιγράφονταν συνοπτικά και σε μερικές περιπτώσεις με κενά. Στην αυγή όμως του 20ου αιώνα τα κείμενα έγιναν σαφή, οι ανατομικές δομές περιεγράφηκαν με ακρίβεια, εισήχθη η διαφορική διάγνωση για τους όγκους και η χειρουργικές τεχνικές εξελίχθηκαν. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι συνετέλεσαν περαιτέρω στην ανάπτυξη της χειρουργικής των βλεφάρων. Οι τεχνικές απομακρύνθηκαν από τις τομές σε δέρμα, μύες και ταρσό και οδηγήθηκαν σε μετατροπές του λίπους της περιοχής, σε χρήση κρημνών και σε μικροχειρουργική μυών και απονευρώσεων. Η παρούσα διδακτορική διατριβή διαπραγματεύεται το θέμα της εξέλιξης της χειρουργικής των βλεφάρων με τη μέθοδο της βιβλιογραφικής ανασκόπησης (documentary research). Με τη χρήση λέξεων κλειδιά α) βλέφαρο, β) χειρουργική, γ) πλαστική, δ) βλεφαροπλαστική ε) ιστορία και στ) οφθαλμός και συνδυασμούς και παράγωγα στην Ελληνική, Γαλλική και Αγγλική γλώσσες πραγματοποιήθηκαν α) αποδελτίωση της ηλεκτρονικής βάσης της αρχαίας Ελληνικής και Ρωμαϊκής γραμματείας Thesaurus Linguae Graecae (TLG), β) έρευνα και αποθησαυρισμός του ηλεκτρονικού αποθετηρίου γραπτών έργων Google Books, γ) έρευνα και ανασκόπηση των άρθρων στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων PubMed/MedLine και δ) on hand documentary research στη Βιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας (Αθήνα). Η βιβλιογραφική ανασκόπηση επιχειρεί να καταγράψει την ιστορία της χειρουργικής των βλεφάρων ανά τους αιώνες και να παρουσιάσει τις σημαντικότερες προσωπικότητες που συνετέλεσαν στην εξέλιξη της. Λέξεις κλειδιά: πλαστική, επανορθωτική χειρουργική, οφθαλμολογία, ιστορία της ιατρικής.