L'apport de Nicolas Cabasilas à l'ecclésiologie à partir de la théologie des mystères

Abstract

The two great spiritual works of Nicholas Cabasilas, the "Interpretation of the Divine Liturgy" and the seven discourses on "Life in Christ," provide the fertile ground for this thesis on the sacraments of Baptism, Chrismation, and the Eucharist. These works are especially significant due to their fundamental ecclesiological and theological concepts, which are based on Cabasilas's main idea that human salvation is found within the house of God. Nicholas Cabasilas bases his entire ecclesiological theology on the holy sacraments, which are inaugurated in the New Testament era and extend to the whole world, now transformed, organized, and living as the Body of Christ. The Holy Spirit, "through the hands and mouth of the priests," administers the sacraments of the Church, which bear spiritual fruit as well as moral and spiritual life in Christ. Thus, the inner life of the members of the Church, with Christ as the head, is life in the Holy Spirit. Cabasilas places the principal sacraments (Baptism, Chrismation, and the Eucharist) at the heart of this path of union and life in Christ with precision and depth. However, an important reminder from Cabasilas regarding the principle of cooperation should not be overlooked: the new life in Christ is the fruit of the cooperation between God and the human agent. Salvation is not imposed by force through the sacraments but achieved through the individual's cooperative and good will, as well as their active participation. Finally, as this thesis demonstrates, Cabasilas's theological thinking on the eschatological character of the sacraments, especially Baptism and the divine Eucharist, preserves and deepens the teachings of the Apostle Paul and early Christian theology, succinctly characterizing the sacraments as "powers of the age to come."

Τα δύο μεγάλα πνευματικά έργα του Καβάσιλα: η "Ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας" και οι επτά λόγοι περί "της εν Χριστώ ζωής" και δη οι θεμελιώδεις και κύριες εκκλησιολογικές θεολογικές αντιλήψεις, που εμπεριέχονται σε αυτά, αποτελούν το γόνιμο έδαφος της παρούσας διατριβής για τα μυστήρια του Βαπτίσματος, του Χρίσματος και της Θείας Ευχαριστίας, βασιζομένης στην κύρια ιδέα του θεολόγου ότι η ανθρώπινη σωτηρία βρίσκεται εντός του οίκου του Θεού. Ο Νικόλαος Καβάσιλας θεμελιώνει ακριβώς στα άγια μυστήρια όλη την εκκλησιολογική θεολογία του για την Εκκλησία, που εγκαινιάζεται την εποχή Καινής Διαθήκης, και συνεπώς για τον κόσμο ολόκληρο, που μεταμορφώνεται, οργανώνεται και ζει πλέον ως Σώμα του Χριστού. Το Άγιο Πνεύμα «δια της χειρός και του στόματος των ιερέων» τελεί τα μυστήρια της Εκκλησίας, τα οποία αποφέρουν πνευματικούς καρπούς καθώς και την ηθική και πνευματική ζωή εν Χριστώ. Με τον τρόπο αυτό η εσωτερική ζωή των μελών του σώματος της Εκκλησίας, της οποίας κεφαλή είναι ο Χριστός, είναι ζωή εν Αγίω Πνεύματι. Ο Καβάσιλας τοποθετεί ακριβοδίκαια και εμβαθώς τα συστατικά, κύρια, μυστήρια (βάπτισμα, χρίσμα και θεία ευχαριστία) στην καρδιά αυτής της πορείας ένωσης και ζωής εν Χριστώ. Ωστόσο, μια σημαντική υπενθύμιση του Καβάσιλα, σχετικά με τη διέπουσα αρχή αυτής της συνεργασίας, δεν πρέπει να μας διαφεύγει: η νέα εν Χριστώ ζωή είναι καρπός της συνεργείας του Θεού και του ανθρώπινου παράγοντα. Η σωτηρία δεν δίδεται με τη βία μέσω των μυστηρίων, αλλά με τη συνενεργό και καλή θέληση του προσώπου, την ενεργή συμμετοχή του. Τέλος, όπως η διατριβή παρουσιάζει, η δογματική θεολογική σκέψη του Καβάσιλα, σχετικά με τον εσχατολογικό χαρακτήρα των μυστηρίων, ιδιαίτερα του Βαπτίσματος και της Θείας Ευχαριστίας, διατηρεί ακέραιη και εμβαθύνει στη διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου και της πρώιμης χριστιανικής θεολογίας, χαρακτηρίζοντας τα μυστήρια επιγραμματικά ως «δυνάμεις του μέλλοντος αιώνος».

Les deux œuvres spirituelles majeures de Cabasilas : L’Explication de la divine Liturgie et ses Sept Discours au sujet de la vie en Christ, dont les conceptions théologiques ecclésiastiques fondamentales et principales constituent le terreau fertile de la présente thèse sur les mystères du Baptême, de la Chrismation et de la divine Eucharistie, s’appuyant sur l’idée principale du théologien que le salut humain se trouve dans la maison de Dieu. Nicolas Cabasilas fonde précisément sur les saints mystères toute sa théologie ecclésiastique du Nouveau Testament, le monde entier, qui se transforme, s’organise et vit en tant que Corps du Christ. Le Saint Esprit « par la main et la bouche des prêtre accomplit » les mystères de l’Église qui apportent des fruits spirituels et la vie morale et spirituelle en Christ. Ainsi la vie des membres du corps de l’Église, dont le Christ est la tête, est la vie dans le Saint Esprit. Cabasilas place ainsi avec justesse et profondeur, les sacrements principaux (baptême, chrismation et eucharistie) au cœur de ce chemin de vie et d'union au Christ. Toutefois, un rappel important de Cabasilas, concernant le principe de coopération, ne doit pas nous échapper. En effet, la vie nouvelle en Christ est le fruit de la coopération de Dieu et du facteur humain. Le salut n’est pas donné de force lors des mystères, mais avec la coopération et la bonne volonté de l’individu, sa participation active. Enfin, comme notre thèse le démontre, la pensée théologique de Cabasilas, concernant le caractère eschatologique des mystères, en particulier du baptême et de la divine Eucharistie, préserve et dispense la doctrine de l’Apôtre Paul et de la théologie chrétienne primitive qualifiant avec Saint Paul les mystères comme « forces du siècle à venir».