Το θέατρο της επιθεώρησης στην Κύπρο (1938-1960)

Abstract

This doctoral dissertation falls within the field of the History of Theatre Art in Cyprus. Particularly, it delves into the emergence of the genre of revue and its contribution to the processes shaping professional theatre on the island. The thesis consists of three parts. The first part proposes a historiographical approach that will showcase the main framework within which the Cypriot revue has been shaped. Specifically, it delineates the broader historical, intellectual, and artistic background, shedding light to the environment in which the genre emerged. It, then, examines the artistic agitation of the amateurs during the period from 1918 to 1938, as well as the impact of Greek travelling theatrical companies. Furthermore, there is provided an initial chronological record of the theatre companies that presented revues (Cypriot and Greek), in Cyprus, during 1938-1960. The main text is accompanied by graphic tables depicting this activity. The second part attempts an analysis of the identity acquired by the Cypriot revue, addressing issues of content, and language, while presenting its representatives, and offering an initial assessment of their work. In the third and final part of the thesis, I aim to synthetically analyse the entirety of the material, to draw secure conclusions about the flourishing of the Cypriot revue and its contribution in shaping professional theatre, in Cyprus. Within this framework, there is an extensive examination of the agitation resulting from the conflict between the intellectual and artistic worlds, regarding the critical question of whether revue is indeed art. Additionally, two fundamental pillars that contributed to the development of professional theatre are explored: the introduction of the director and the female actress onto the stage. Finally, an exploration of the political and ideological implications arising from the decline of the genre in the late 1950s is attempted. In the Appendix of the thesis, the reader will find: •List of research data •Performance Schedule I [Cypriot theatrical companies presenting revues during the period 1938-1960] •Performance Schedule II [Greek travelling theatrical companies presenting revues during the period 1938-1960] •Indexing of the journal “Το Θέατρο” (“The Theatre”)

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ανήκει στο πεδίο της Ιστορίας της Τέχνης του Θεάτρου στην Κύπρο. Ειδικότερα πραγματεύεται την εμφάνιση του είδους της επιθεώρησης καθώς και την συμβολή της στις διαδικασίες διαμόρφωσης του επαγγελματικού θεάτρου στο νησί. Η εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος προτείνεται μια ιστοριογραφική προσέγγιση που θα αναδείξει το βασικό πλαίσιο εντός του οποίου διαμορφώθηκε η κυπριακή επιθεώρηση. Συγκεκριμένα, διαγράφεται το ευρύτερο τοπίο, ιστορικό, πνευματικό και καλλιτεχνικό, ούτως ώστε να γίνει σαφές μέσα σε ποιο περιβάλλον αναδύεται το είδος. Ακολούθως εξετάζονται οι ζυμώσεις των ερασιτεχνών της περιόδου 1918 με 1938 καθώς και οι επιρροές από τους ελλαδικούς περιοδεύοντες θιάσους. Επιπλέον, γίνεται μια πρώτη χρονολογική καταγραφή των θιάσων που παρουσίασαν επιθεωρήσεις (κυπριακοί και ελλαδικοί) στην Κύπρο την περίοδο 1938-1960. Το κυρίως κείμενο συνοδεύουν πίνακες γραφιστικών, στους οποίους αποτυπώνεται αυτή η δραστηριότητα. Στο δεύτερο μέρος επιχειρείται ανάλυση της ταυτότητας που απέκτησε η κυπριακή επιθεώρηση, αναπτύσσοντας ζητήματα περιεχομένου αλλά και γλώσσας, ενώ παράλληλα γίνεται παρουσίαση των εκπροσώπων της και μια πρώτη αποτίμηση του έργου τους. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της εργασίας φιλοδοξώ να αναλύσω συνθετικά το σύνολο του υλικού, με σκοπό να καταλήξω σε ασφαλή συμπεράσματα γύρω από την άνθηση της κυπριακής επιθεώρησης και τη συμβολή της στη διαμόρφωση του επαγγελματικού θεάτρου στην Κύπρο. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται εκτενής καταγραφή των ζυμώσεων που προέκυψαν από τη διαμάχη μεταξύ πνευματικού και καλλιτεχνικού κόσμου αναφορικά με το κρίσιμο ερώτημα αν τελικά η επιθεώρηση είναι τέχνη ή όχι. Εξετάζονται επίσης δύο βασικοί πυλώνες οι οποίοι συνέβαλαν στη διαμόρφωση του επαγγελματικού θεάτρου: η είσοδος του σκηνοθέτη αλλά και της γυναίκας ηθοποιού στο σανίδι. Τέλος, γίνεται μια προσπάθεια να διερευνηθούν οι πολιτικές και ιδεολογικές προεκτάσεις που προκύπτουν από την παρακμή του είδους στα τέλη της δεκαετίας του ’50.Στο Παράρτημα της εργασίας ο/η αναγνώστης/-ρια θα βρει: • Κατάλογο τεκμηρίων. • Παραστασιολόγιο Ι [Κυπριακοί θίασοι που ανεβάζουν επιθεωρήσεις την περίοδο 1938-1960]. • Παραστασιολόγιο ΙΙ [Ελλαδικοί περιοδεύοντες θίασοι που ανεβάζουν επιθεωρήσεις την περίοδο 1938-1960]. • Αποδελτίωση του περιοδικού Το θέατρο.