Η ταυτότητα του περιοδικού Η Λέξη και η συμβολή του στην πνευματική ζωή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας

Abstract

The field of research of this PhD thesis is the literary magazine Lexi (The Word), whose publication began in 1981. As this era is seven years after the restoration of democracy, it is often referred to as the era of the Political Transition. And since a literary magazine cannot be studied regardless of the period in which it was published, this study attempts a brief examination of the aspects –political, economic, social, intellectual– of the political transition era, after a brief reference to the history of the periodical Press. Subsequently, the external characteristics of Lexi are described and interpreted, and reference is made to both the editors and their work and the magazine's contributors. To make the identity of the journal clear, the permanent columns are described and the themes of each are presented. The texts that Lexi chooses to publish –poetry, prose, plays, letters, interviews, articles, essays– are then presented and studied in order to demonstrate the character of the journal. The same is attempted for its translation choices. Moreover, in order to understand its role in the intellectual field of the political transition era, a comparison with other Greek literary magazines of the same period was necessary. At the same time, through the comparison of Lexi with magazines of the Anglo-Saxon world –some of them popular and long-lived– an attempt is made to find differences and, above all, common components, concerning their choices. In general, the research concludes that Lexi is differentiated from the aims of earlier magazines (for example, of the Interwar Period) and is neither characterized by ideological orientations nor by a desire to promote specific literary generations or literary trends, but is a magazine of broad literary subject matter.

Πεδίο έρευνας της παρούσας διδακτορικής μελέτης αποτελεί το λογοτεχνικό περιοδικό "Η Λέξη", του οποίου η έκδοση ξεκίνησε το 1981. Καθότι η εποχή αυτή τοποθετείται χρονικά επτά έτη μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, χαρακτηρίζεται ως εποχή της Μεταπολίτευσης. Και επειδή ένα λογοτεχνικό περιοδικό δεν μπορεί να μελετηθεί ανεξάρτητα από την εποχή κατά την οποία εκδίδεται, στην παρούσα μελέτη επιχειρείται μια συνοπτική εξέταση των πτυχών –πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών, πνευματικών– της μεταπολιτευτικής εποχής, μετά από μια σύντομη αναφορά στην ιστορία του περιοδικού Τύπου. Ακολούθως, περιγράφονται και ερμηνεύονται τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της "Λέξης" και γίνεται αναφορά τόσο στους εκδότες και το έργο τους όσο και στους συνεργάτες του περιοδικού. Για να καταστεί σαφής η ταυτότητα του περιοδικού περιγράφονται οι μόνιμες στήλες του και παρουσιάζεται η θεματολογία της καθεμιάς. Στη συνέχεια παρουσιάζονται και μελετώνται τα κείμενα που επιλέγει να δημοσιεύει "Η Λέξη" –ποιητικά, πεζά, θεατρικά έργα, επιστολές, συνεντεύξεις, άρθρα, δοκίμια– προκειμένου να καταδειχθεί η φυσιογνωμία του περιοδικού. Το ίδιο επιχειρείται και για τις μεταφραστικές επιλογές του. Επιπλέον, για να γίνει κατανοητός ο ρόλος του στο πνευματικό πεδίο της μεταπολιτευτικής εποχής κρίθηκε αναγκαίος ο συσχετισμός με άλλα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά της Μεταπολίτευσης. Παράλληλα, μέσα από τη σύγκριση της "Λέξης" με περιοδικά του αγγλοσαξωνικού χώρου –κάποια από αυτά δημοφιλή και μακρόβια– γίνεται προσπάθεια να βρεθούν διαφορές και κυρίως κοινές συνιστώσες, που αφορούν στις επιλογές τους. Γενικότερα, η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα πως "Η Λέξη" διαφοροποιείται από τους στόχους προγενέστερων περιοδικών (για παράδειγμα του μεσοπολέμου) και δε χαρακτηρίζεται ούτε από ιδεολογικούς προσανατολισμούς ούτε από επιθυμία προβολής συγκεκριμένων λογοτεχνικών γενεών ή λογοτεχνικών ρευμάτων, αλλά είναι ένα περιοδικό ευρείας λογοτεχνικής θεματικής.