Явление греческого субстрата в деривационных моделях словосложения: по материалам толковых словарей русского языка и словарей иностранных слов

Abstract

As in any national language, in the Russian language, alongside native linguistic elements, foreign linguistic units also appear, which are widely used for creating new terms. In the vocabulary and grammar of the Russian language, the emergence and penetration of Greek loans were determined by the long duration of Greek-Russian contacts, the result of which was the phenomenon of the Greek language substrate at various levels of the Russian language system. At the word formation level in the derivatives of nouns, the Greek linguistic substrate is evident in the form of the complex element of the compound word, known as the neoclassical derivational element (morpheme). In linguistic theory, morphemes of classical languages, such as Greek or Latin, which serve as the main means for the formation of nominal processes (naming processes) related to the creation of new terms in the fields of science and technology, as well as in common vocabulary, are commonly referred to as neoclassical morphemes.

Όπως και σε οποιαδήποτε εθνική γλώσσα, στην ρωσική γλώσσα, μαζί με τα γηγενή γλωσσικά στοιχεία εμφανίζονται ευρέως ξενόγλωσσες μονάδες, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία νέων ονομάτων. Στο λεξιλόγιο και στην γραμματική της ρωσικής γλώσσας η εμφάνιση και η διείσδυση των ελληνικών δανείων καθορίστηκε από την μακρά διάρκεια των ελληνο-ρωσικών επαφών, αποτέλεσμα των οποίων ήταν το φαινόμενο του υποστρώματος της ελληνικής γλώσσας σε διάφορα επίπεδα του συστήματος της ρωσικής γλώσσας. Σε επίπεδο σχηματισμού λέξεων στα παράγωγα των ουσιαστικών ονομάτων το ελληνικό γλωσσικό υπόστρωμα διαφαίνεται με την μορφή του σύνθετου στοιχείου της σύνθετης λέξης, του επονομαζόμενου νεοκλασικού σχηματιστικού στοιχείου (μορφήματος). Στην γλωσσολογική θεωρία ως νεοκλασικά μορφήματα έχει επικρατήσει να ονομάζονται τα μορφήματα των κλασικών γλωσσών, της ελληνικής ή της λατινικής, τα οποία αποτελούν το θέμα και λειτουργούν ως κύριομέσο στην υλοποίηση των ονοματικών διαδικασιών (διαδικασιών απόδοσης ονομασιών), που συνδέονται με την δημιουργία νέων όρων στους τομείς της επιστήμης και τεχνολογίας, καθώς καιστο κοινό λεξιλόγιο.

Как и в любом национальном языке, в русском языке наряду с автохтонными языковыми элементами широко представлены иноязычные единицы, используемые в целях создания новых наименований. В словаре и в грамматике русского языка появление и укоренение греческих заимствований обусловлено длительностью греко-русских языковых контактов, в результате которых проявилось явление греческого языкового субстрата на различных уровнях системы русского языка. На словообразовательном уровне в деривационных моделях имен существительных греческий субстрат обнаруживается в виде компонента сложного слова – так называемого неоклассического форматива. В лингвистической терминологии неоклассическими формативами принято называть морфемы классических языков – греческого и/или латинского, которые являются основой и выступают главным средством в реализации номинативных процессов, связанных с созданием новых терминов в области науки и техники, а также общеупотребительной лексики.