Η εκκλησιαστική μουσική στους δίσκους των 78 στροφών: μουσικολογικό περιεχόμενο και κοινωνιολογικά συμφραζόμενα

Abstract

The subject of this Doctoral Thesis, as described in its title, deals with the recordings of Orthodox Church music in the gramophone discography (78rpm). The time frame in which the research extends is defined by the recordings, i.e. from 1907 as the starting date when the first ones were made until the mid-1950s. The research is supported and fed by the extensive table of recordings compiled by the writer from in 2015 onwards and is constantly being supplemented. In particular, the Dissertation examines the contribution of recorded church music through the interpretative and aesthetic approach of the repertoire during the era of recordings, since the innovation of the gramophone achieved something great: the recording of an oral tradition until then and the recording of the various schools of chanting art and polyphonic church music. Therefore, the musicological content of the recorded testimonies is analyzed through the audio recording in the Byzantine notation and in the European musical notation, from where the audio testimonies and interpretations will be analyzed and compared, according to the audio documents that have been collected so far. Alongside the musicological research, a study of the gramophone's discography has been carried out as an industrial development of sound technology in the field of culture integrated into a sociological context utilizing modern interpretative approaches from social and cultural history and anthropology. The networks of disc circulation are examined since the gramophone undoubtedly represents the starting point of the commercialization of music on a global level. Analyzes the concept of representing recorded "snapshots" as capturing live performances performed in recording studios since gramophone technology did not allow for live recording. Also, gramophone records are taken as objects of culture possessed by a dynamic in social evolution and linked to historical events and people's lives, and therefore they (the records) have their own cultural biography and social life.

Το αντικείμενο της παρούσας Διδακτορικής Διατριβής, όπως περιγράφεται και στον τίτλο της, ασχολείται με τις ηχογραφήσεις της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής μουσικής στη δισκογραφία του γραμμοφώνου (78 στροφών). Το χρονικό πλαίσιο στο οποίο εκτείνεται η έρευνα ορίζεται από τις ηχογραφήσεις, δηλαδή από το 1907 ως χρονολογία εκκίνησης, που πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ως τα μέσα της δεκαετίας του 1950. Η έρευνα στηρίζεται και τροφοδοτείται από τον εκτενή πίνακα των ηχογραφήσεων που έχει στοιχειοθετηθεί από τη γράφουσα από το 2015 και εξής και συμπληρώνεται διαρκώς. Ειδικότερα, η Διατριβή εξετάζει τη συμβολή της ηχογραφημένης εκκλησιαστικής μουσικής μέσω της ερμηνευτικής και αισθητικής προσέγγισης του ρεπερτορίου κατά την εποχή των ηχογραφήσεων, εφόσον η καινοτομία του γραμμοφώνου πέτυχε κάτι σπουδαίο: την καταγραφή μιας έως τότε προφορικής παράδοσης και την αποτύπωση των διαφόρων σχολών της ψαλτικής τέχνης και της πολυφωνικής εκκλησιαστικής μουσικής. Επομένως, το μουσικολογικό περιεχόμενο των ηχογραφημένων μαρτυριών αναλύεται μέσω της ακουστικής καταγραφής στη βυζαντινή παρασημαντική και στην ευρωπαϊκή μουσική σημειογραφία, απ' όπου θα αναδύονται αναλυτικά και θα συγκρίνονται οι ηχητικές μαρτυρίες και ερμηνευτικές αποδόσεις, σύμφωνα με τα όσα ηχητικά ντοκουμέντα έχουν συλλεχθεί ως τώρα. Παράλληλα με τη μουσικολογική έρευνα έχει πραγματοποιηθεί μελέτη της δισκογραφίας του γραμμοφώνου ως βιομηχανική εξέλιξη της τεχνολογίας του ήχου στον τομέα του πολιτισμού, ενταγμένη σε κοινωνιολογικό πλαίσιο, αξιοποιώντας σύγχρονες ερμηνευτικές προσεγγίσεις από την κοινωνική και πολιτισμική ιστορία και την ανθρωπολογία. Εξετάζονται τα δίκτυα της κυκλοφορίας των δίσκων, αφού το γραμμόφωνο αντιπροσωπεύει αναμφισβήτητα και το σημείο εκκίνησης της εμπορευματοποίησης της μουσικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Αναλύεται η έννοια της αναπαράστασης των ηχογραφημένων "στιγμιότυπων" ως αποτύπωση των ζωντανών παραστάσεων που εκτελούνται στα στούντιο των ηχογραφήσεων, εφόσον η τεχνολογία του γραμμοφώνου δεν παρείχε τη δυνατότητα της ζωντανής καταγραφής. Ακόμη, οι δίσκοι γραμμοφώνου λαμβάνονται ως αντικείμενα του πολιτισμού που διακατέχονται από μια δυναμική στην κοινωνική εξέλιξη και συνδέονται με τα ιστορικά γεγονότα και τις ζωές των ανθρώπων και ως εκ τούτου έχουν και οι ίδιοι (οι δίσκοι) τη δική τους πολιτισμική βιογραφία και κοινωνική ζωή.