Exploring informal carers' gendered experiences as shaped during the care of older individuals in need of rehabilitation

Abstract

The overarching aim of this dissertation was to explore what it is like the experience of gender for spousal caregivers of older people undergoing rehabilitation within the Greek community. The objectives to support the inquiry were a) to describe the gendered patterns of perception, thought, feelings and behaviour of spousal caregivers, b) to investigate the normative structures that constitute the experience of gender, and c) to explore the sense of agency in the experience of gender. This dissertation used a phenomenological qualitative method design to investigate the experience of gender as culturally and institutionally constructed and, at the same time, intentionally and subjectively lived. The phenomenological analysis of the transcripts of the eleven participants recruited for this study provided insight into the structure of the experience of gender for the spousal caregivers as a normative diachronic identity in a succession of phases: normative constitution, alienation, and reparation offering a tentative framework for examining spousal caregivers' experiences and psychological outcomes in the caregiving trajectory from a gender perspective. The findings illuminate the influence of stereotypical attributes linked to femininity and masculinity on self-concept, agency, and the formulation of caregiving evaluations and practices highlighting the importance of incorporating an intersectional perspective in future research and interventions with caregivers, considering factors such as gender, sexuality, gender relations, age, division of labour, power dynamics, cultural norms, and values. The results indicate that both male and female caregivers feel alienated upon embarking on the caregiving journey, with specific gender-based vulnerabilities that impact their psychological well-being. By recognizing these vulnerabilities and addressing gendered expectations and societal pressures, interventions can foster caregivers' mental health and facilitate the development of effective coping strategies. The findings emphasise the complexity of empathy and its connection to the experience of stressors and coping strategies employed by caregivers. They also shed light on the multifaceted nature of guilt experienced by caregivers, elucidating its sources and connection to gendered self-perception while highlighting its effects on caregivers' well-being. The research highlights the moral dimension of caregiving and its relationship with a sense of obligation, gender norms and motivations. It calls for challenging self-sacrificial morals and societal norms associated with them to empower caregivers to prioritize their well-being while sustaining their motivations in caregiving. This shift in perspective can lead to a more positive and fulfilling caregiving experience.

Εισαγωγή: Οι άτυποι φροντιστές συχνά βιώνουν ψυχολογική δυσφορία, κατάθλιψη, άγχος και κοινωνική απομόνωση. Η ευημερία των φροντιστών μειώνεται καθώς αναλαμβάνουν τον ρόλο φροντίδας και αυξάνεται με τη μείωση των απαιτήσεων φροντίδας. Οι απότομες αλλαγές στη ζωή, η αίσθηση έλλειψης αυτενέργειας και η έλλειψη επιλογής συμβάλλουν στην επιβάρυνση και την κατάθλιψη. Το φύλο παίζει σημαντικό ρόλο στη φροντίδα, καθώς στοιχεία υποδηλώνουν ότι οι ανεπιθύμητες ψυχολογικές επιπτώσεις είναι πιο συχνές μεταξύ των γυναικών φροντιστών, αλλά σημαντικός αριθμός ερευνών δείχνουν αντιφατικά ευρήματα. Οι άνδρες φροντιστές συχνά παραβλέπονται στις έρευνες παρά την αυξανόμενη συμμετοχή τους στην παροχή φροντίδας. Το φύλο διασταυρώνεται με άλλες μεταβλητές όπως ο πολιτισμός και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, αλλά η συσχέτιση του φύλου με άλλες μεταβλητές δεν έχει μελετηθεί επαρκώς στην άτυπη παροχή φροντίδας. Μελέτες υποστηρίζουν ότι είναι η υποκειμενική αξιολόγηση και όχι οι αντικειμενικές συνθήκες που μπορεί να εξηγούν τις διαφορές μεταξύ των φύλων στις ψυχολογικές επιπτώσεις και επιβάρυνση. Στην Ελλάδα, η οικογενειακή φροντίδα είναι ευρέως διαδεδομένη, με ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού να είναι άτυποι φροντιστές. Σκοπός: Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της διατριβής ήταν να διερευνήσει την εμπειρία του φύλου συζύγων φροντιστών ηλικιωμένων ατόμων που υποβάλλονται σε αποκατάσταση στην ελληνική κοινότητα. Οι στόχοι για την υποστήριξη της έρευνας ήταν α) να περιγραφούν τα έμφυλα πρότυπα αντίληψης, σκέψης, συναισθημάτων και συμπεριφοράς των συζύγων φροντιστών, β) να διερευνηθούν οι κανονιστικές δομές που συνιστούν την εμπειρία του φύλου και γ) να διερευνηθεί η αίσθηση της αυτενέργειας στην εμπειρία του φύλου. Mέθοδος: Αυτή η διατριβή χρησιμοποίησε ένα σχεδιασμό φαινομενολογικής ποιοτικής μεθόδου για να διερευνήσει και να αναλύσει την εμπειρία του φύλου ως πολιτισμικά και θεσμικά κατασκευασμένη και, ταυτόχρονα, σκόπιμα και υποκειμενικά βιωμένη. Αποτελέσματα: Η φαινομενολογική ανάλυση των συνεντεύξεων των έντεκα συμμετεχόντων που προσλήφθηκαν για αυτή τη μελέτη παρείχε πληροφορίες σχετικά με τη δομή της εμπειρίας του φύλου για τους συζύγους φροντιστές ως μια κανονιστική διαχρονική ταυτότητα σε διαδοχικές φάσεις: κανονιστική σύσταση, αποξένωση και αποκατάσταση, προσφέροντας ένα πλαίσιο για την εξέταση των εμπειριών φροντίδας και των ψυχολογικών αποτελεσμάτων αυτής για τους συζύγους φροντιστές υπό το πρίσμα του φύλου. Συμπεράσματα: Τα ευρήματα διαφωτίζουν την επίδραση των στερεοτυπικών χαρακτηριστικών που συνδέονται με τη θηλυκότητα και την αρρενωπότητα στην αυτο-ιδέα, την αυτενέργεια και τη διαμόρφωση αξιολογήσεων και πρακτικών φροντίδας, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ενσωμάτωσης μιας διατομεακής προοπτικής σε μελλοντικές έρευνες και παρεμβάσεις με τους φροντιστές, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το φύλο, τη σεξουαλικότητα, τις σχέσεις των φύλων, την ηλικία, τον καταμερισμός της εργασίας, τη δυναμική της εξουσίας, τους πολιτιστικούς κανόνες και αξίες. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες φροντιστές αισθάνονται αποξενωμένοι κατά την έναρξη του ταξιδιού φροντίδας, με συγκεκριμένες ευπάθειες με βάση το φύλο που επηρεάζουν την ψυχολογική τους ευημερία. Αναγνωρίζοντας αυτές τις ευπάθειες και αντιμετωπίζοντας τις έμφυλες προσδοκίες και τις κοινωνικές πιέσεις, οι παρεμβάσεις μπορούν να ενισχύσουν την ψυχική υγεία των φροντιστών και να διευκολύνουν την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης του βάρους της φροντίδας. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την πολυπλοκότητα της ενσυναίσθησης και τη σύνδεσή της με την εμπειρία των στρεσογόνων παραγόντων φροντίδας και τις στρατηγικές αντιμετώπισης που χρησιμοποιούν οι φροντιστές. Ρίχνουν επίσης φως στην πολύπλευρη φύση του αισθήματος ενοχής που βιώνουν οι φροντιστές, διευκρινίζοντας τις πηγές και τη σύνδεσή του με την έμφυλη αυτοαντίληψη, επισημαίνοντας παράλληλα τις επιπτώσεις του στην ευημερία των φροντιστών. Η μελέτη τονίζει τον κεντρικό ρόλο των συναισθημάτων στην καθοδήγηση των σκέψεων και των συμπεριφορών των φροντιστών, συμβάλλοντας σε μια βαθύτερη κατανόηση του συναισθηματικού τοπίου που είναι εγγενές στην εμπειρία φροντίδας. Η έρευνα υπογραμμίζει την ηθική διάσταση της παροχής φροντίδας και τη σχέση της με τα πρότυπα και τα κίνητρα των φύλων, καλώντας την αμφισβήτηση των αυτοθυσιαστικών ηθικών και κοινωνικών κανόνων που σχετίζονται με αυτά, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους φροντιστές να δώσουν προτεραιότητα στην ευημερία τους, διατηρώντας παράλληλα τα κίνητρά τους στη φροντίδα. Αυτή η αλλαγή προοπτικής μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο θετική και ικανοποιητική εμπειρία φροντίδας.