Η Συναισθηματική Παρουσία σε μια διαδικτυακή κοινότητα εκπαιδευτικών φιλολόγων επιμορφούμενων στην εκπαιδευτική αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων

Abstract

The study explores the Emotional Presence in relation to the collaborative construction of knowledge and meaning in an online training community of humanities teachers (philologists) participating in an in-service training course. Its focus is on epistemic emotions, that pertain to the knowledge-generating aspects of learning activities. The online community was developed in a formal educational context, that of an in-service training course for the integration of digital media in teaching practice. For the study of the epistemic emotions during online communication and collaboration, we adopted Digital Ethnography. The main dataset was extracted from the written transcripts of the asynchronous interaction -which centered around the collaborative inquiry and the design of a common final deliverable- supplemented by data drawn from questionnaires and the researcher field notes. The asynchronous conversation texts were evaluated by content analysis technic, in a three-phase process, starting from the characteristics detected in the communication surface, towards the gradual study and interpretation of elements beneath it. The main research finding points to the strong manifestation of epistemic emotions during the process of collaborative construction of knowledge and meaning. The most dominant epistemic emotions were confusion, anxiety and enjoyment. We concluded, moreover, that in an educational environment of a bounded (formal) inquiry community, drawing from constructivism principles, the negative emotions can be potentially beneficial to deep collaborative learning as the participants are initiated in the learning process and enculturated into the community environment.

Η έρευνα εξετάζει τη Συναισθηματική Παρουσία σε σχέση με τη συνεργατική οικοδόμηση γνώσης και νοήματος σε μια διαδικτυακή κοινότητα επιμορφούμενων φιλολόγων. Εστιάζει, ειδικότερα στα επιστημικά συναισθήματα (epistemic emotions), τα οποία σχετίζονται με την παραγωγή της γνώσης στο πλαίσιο μαθησιακών δραστηριοτήτων. Η διαδικτυακή κοινότητα που μελετήθηκε αναπτύχθηκε σε περιβάλλον τυπικής εκπαίδευσης, αυτό ενός ενδοϋπηρεσιακού επιμορφωτικού προγράμματος για την αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων στη διδακτική πρακτική. Για τη μελέτη των επιστημικών συναισθημάτων κατά τη διαδικτυακή επικοινωνία και συνεργασία υιοθετήθηκε η Ψηφιακή Εθνογραφία. Το κύριο σώμα των δεδομένων αντλήθηκε από τα κείμενα της γραπτής ασύγχρονης αλληλεπίδρασης, η οποία αναπτυσσόταν γύρω από τη συλλογική διερεύνηση και τον σχεδιασμό ενός κοινού παραδοτέου, με συμπληρωματική αξιοποίηση δεδομένων από ερωτηματολόγια και από τις σημειώσεις πεδίου της ερευνήτριας. Η επεξεργασία των κειμένων των ασύγχρονων συζητήσεων έγινε με την τεχνική της ανάλυσης περιεχομένου, σε μια διαδικασία τριών σταδίων, από την εξέταση, αρχικά, χαρακτηριστικών που ανιχνεύονται στην επιφάνεια της επικοινωνίας, προς την βαθμιαία διερεύνηση και ερμηνεία στοιχείων που βρίσκονται στο βάθος αυτής. Κύρια διαπίστωση της έρευνας αποτελεί η ισχυρή εκδήλωση των επιστημικών συναισθημάτων κατά τη διαδικασία της συλλογικής οικοδόμησης γνώσης και νοήματος, με δεσπόζουσα την παρουσία της σύγχυσης, του άγχους και της ευχαρίστησης. Διαπιστώθηκε, εξάλλου, ότι στο παιδαγωγικό περιβάλλον μιας οριοθετημένης (επίσημης) διερευνητικής κοινότητας, που έλκει από κονστρουκτιβιστικές θεωρητικές παραδοχές, τα αρνητικά συναισθήματα έχουν δυνάμει θετική επίδραση στη σύνθετη συνεργατική μάθηση, μέσα από τη μύηση στις μαθησιακές διαδικασίες και την ενσωμάτωση στο περιβάλλον της κοινότητας.