Νέα δημόσια διοίκηση και σχολική εκπαίδευση: απόψεις των στελεχών εκπαιδευτικής διοίκησης στην Ελλάδα

Abstract

Τhis doctoral thesis aimed to investigate the views of educational executives about their roles and responsibilities as well as the application of New Public Management principles, methods, and practices in educational administration in Greece. For this purpose, New Public Management and New Public Governance discourse was comparatively examined since both approaches have influenced the educational administration and governance worldwide. In parallel, educational administration in Greece was outlined through the institutional framework and the relevant research discourse. An empirical research was carried out and 99 Directors of Primary and Secondary Education in Greece participated by completing an anonymous exploratory questionnaire during the academic year 2020-2021. To identify statistically significant differences, t-test and ANOVA as well as principal component analysis were utilized. Additionally, inductive thematic analysis was applied in the case of qualitative data resulting from the open-ended questions. Data analysis revealed that the roles and responsibilities of the educational executives in Greece have slightly changed under the influence of New Public Management. Concomitantly, they found to support the deployment of specific New Public Management principles and methods, such as educational accountability, decentralization, and the strengthening of school autonomy, as well as educational evaluation and assessment, linked with the school and educational improvement. No significant differences were found on any of the variables by demographic factors, such as gender, studies, teaching and administrative experience. All in all, the convergences arisen were in line with the global trends in educational policy and administration, while the discrepancies from the international discourse contributed to the understanding of specific aspects of educational administration in Greece. In conclusion, this thesis highlighted the dominant role of the New Public Management and the influence it exerts globally through the investigation of its impact on the educational administration in Greece.

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η διερεύνηση των απόψεων των στελεχών εκπαιδευτικής διοίκησης στην Ελλάδα για τον ρόλο και τις αρμοδιότητές τους και για την εφαρμογή αρχών, μεθόδων και πρακτικών της Νέας Δημόσιας Διοίκησης στη διοίκηση της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Προς τούτο, εξετάστηκε ο λόγος περί Νέας Δημόσιας Διοίκησης και Νέας Δημόσιας Διακυβέρνησης, οι επιρροές των προσεγγίσεων αυτών στην εκπαιδευτική διοίκηση και διακυβέρνηση, καθώς και η διοίκηση της εκπαίδευσης στην Ελλάδα μέσα από το θεσμικό πλαίσιο και την ευρύτερη συζήτηση για τα οικεία ζητήματα. Στην εμπειρική έρευνα που διενεργήθηκε συμμετείχαν 99 Διευθυντές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με τη συμπλήρωση ανώνυμου ερωτηματολογίου διερευνητικού τύπου κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021. Για την επεξεργασία των δεδομένων έγινε χρήση των στατιστικών ελέγχων t-test και ANOVA, καθώς και παραγοντική ανάλυση με τη μέθοδο της ανάλυσης κύριων συνιστωσών, ενώ στα ποιοτικά δεδομένα που προέκυψαν από τις ερωτήσεις ανοικτής απάντησης εφαρμόστηκε επαγωγική θεματική ανάλυση. Η ανάλυση των δεδομένων αποκάλυψε πως η λειτουργία των στελεχών εκπαιδευτικής διοίκησης στην Ελλάδα έχει επηρεαστεί από τις διεθνείς τάσεις της Νέας Δημόσιας Διοίκησης. Παράλληλα, τα στελέχη εκπαιδευτικής διοίκησης υποστηρίζουν την εφαρμογή αρχών και μεθόδων της Νέας Δημόσιας Διοίκησης, όπως την εκπαιδευτική λογοδοσία, τη διοικητική αποκέντρωση και την ενίσχυση της αυτονομίας των σχολείων, αλλά και την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, με γνώμονα κυρίως την σχολική και εκπαιδευτική βελτίωση. Oι απόψεις τους, ωστόσο, δεν έδειξαν να διαφοροποιούνται από δημογραφικούς παράγοντες, όπως το φύλο, τις σπουδές, τη διδακτική και διοικητική τους εμπειρία. Τέλος, οι συγκλίσεις που καταγράφηκαν φανερώνουν μια τάση εναρμόνισης με την εκπαιδευτική πολιτική και την εκπαιδευτική διοίκηση σε διεθνές επίπεδο, ενώ οι αποκλίσεις από τον διεθνή λόγο συμβάλλουν στην ανάδειξη και κατανόηση ειδικότερων πτυχών της διοίκησης της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Συμπερασματικά, η ανά χείρας διατριβή ανέδειξε τον κυρίαρχο ρόλο της Νέας Δημόσιας Διοίκησης και την επίδραση που αυτή ασκεί παγκοσμίως μέσα από την διερεύνηση των επιρροών της στη διοίκηση της σχολικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.