Ο άγιος Ιερώνυμος και οι γυναίκες: σπουδή στην επιστολογραφία του

Abstract

Saint Jerome is considered one of the greatest theological figures of Late Antiquity. He is a great scholar, a tireless worker of letters of Roman Late Antiquity, who, through his enormous theological and philological work, has left his imprint in the 4th and 5th centuries. For his time Jerome was a pioneer. He was distinguished in being the first Latin Christian writer to support his spiritual positions, mainly during his practice as a monk in the eastern desert. Jerome was also the first to become known as a translator, text critic, and interpreter of the Bible, having knowledge of reading its text in the original languages. This thesis deals with the relationship of a circle of pious ladies of the Roman aristocracy with the ascetic way of life, in connection with the birth and formation of female monastic life in Late Antiquity in the West (4th – 5th century AD), through the study of the relevant letter of St. Jerome with reference to the glorification of female asceticism identified with virginity. The topic is of particular interest, given that, during the period of time our research focuses on, many changes are taking place that shape new historical, cultural and social conditions. The research questions we asked focus on highlighting the position of the woman who wishes to follow the ascetic way of life in Late Antiquity and on recording the hieronymic views on the major issues of ecclesiastical social activity of the time, such as the preservation of virginity, widowhood, marriage, temperance, the wider social life of women, grooming, etc. In addition, we studied the way of thinking and acting of women who either belonged to his circle of students, or addressed him by correspondence, without having met them personally. An important place in this thesis is devoted to the highlighting and commenting on the interaction relationships that develop between St. Jerome and these women over time. The scope of the research is the saint's letters, which were sent to certain women within about thirty years of writing activity.

Ο άγιος Ιερώνυμος θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες θεολογικές προσωπικότητες της Ύστερης Αρχαιότητας. Πρόκειται για ένα σπουδαίο λόγιο, έναν ακούραστο εργάτη των γραμμάτων της ρωμαϊκής Ύστερης Αρχαιότητας, ο οποίος σημάδεψε με το τεράστιο θεολογικό και φιλολογικό του έργο τον 4ο και 5ο αιώνα. Για την εποχή του ο Ιερώνυμος ήταν πρωτοπόρος. Έχει τη διάκριση ότι ήταν ο πρώτος Λατίνος χριστιανός συγγραφέας που στήριξε τις πνευματικές του θέσεις, κυρίως κατά την άσκησή του ως μοναχός στην ανατολική έρημο. Ο Ιερώνυμος ήταν επίσης, ο πρώτος που έγινε γνωστός ως μεταφραστής, κριτικός κειμένων και ερμηνευτής της Βίβλου, έχοντας γνώση ανάγνωσης του κειμένου της στις πρωτότυπες γλώσσες. Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται τη σχέση κύκλου ευσεβών κυριών της ρωμαϊκής αριστοκρατίας με τον ασκητικό τρόπο ζωής σε συνάφεια με τη γέννηση και διαμόρφωση του γυναικείου μοναστικού βίου στην Ύστερη Αρχαιότητα στη Δύση (4ος – 5ος αιώνας μ.Χ.), μέσω της μελέτης της σχετικής επιστολογραφίας του αγίου Ιερωνύμου με σημείο αναφοράς την εξύμνηση του γυναικείου ασκητισμού, φτάνοντας στην ταύτισή του με την παρθενία. Το θέμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι, κατά τη χρονική περίοδο που εστιάζει η έρευνά μας, συντελούνται πολλές αλλαγές που διαμορφώνουν νέες ιστορικές, πολιτισμικές και κοινωνικές συνθήκες. Τα ερευνητικά ερωτήματα που θέσαμε, επικεντρώνονται στην ανάδειξη της θέσης της γυναίκας, η οποία επιθυμεί να ακολουθήσει τον ασκητικό τρόπο ζωής κατά την Ύστερη Αρχαιότητα και στην καταγραφή των ιερωνυμικών απόψεων για τα μείζονα ζητήματα εκκλησιαστικής κοινωνικής δραστηριότητας της εποχής, όπως η διατήρηση της παρθενίας, η χηρεία, ο γάμος, η εγκράτεια, η ευρύτερη κοινωνική ζωή των γυναικών, ο καλλωπισμός κ.ά.. Επιπροσθέτως, μελετήσαμε τον τρόπο σκέψης και δράσης των γυναικών που, είτε ανήκαν στον κύκλο των μαθητριών του, είτε απευθύνονταν σε αυτόν δια αλληλογραφίας, χωρίς την ύπαρξη προσωπικής γνωριμίας. Σημαντική θέση στην παρούσα διατριβή κατέχει η ανάδειξη και ο σχολιασμός των σχέσεων αλληλεπίδρασης που αναπτύσσονται μεταξύ του αγίου Ιερωνύμου και των γυναικών αυτών σε βάθος χρόνου. Πεδίο της έρευνας αποτελούν οι επιστολές του αγίου, οι οποίες εστάλησαν σε συγκεκριμένες γυναίκες μέσα σε τριάντα περίπου χρόνια συγγραφικής δραστηριότητας.