Διερεύνηση του επιπέδου γνώσεων των επαγγελματιών υγείας στη μεταγγισιοθεραπεία

Abstract

Blood transfusion is a commonly utilized therapeutic intervention, and if performed according to the correct protocols, it can be lifesaving for the patient.The medical and nursing personnel involved in the transfusion procedure are crucial to its development, since their interventions, based on their knowledge and skills, can influence whether the procedure is successful or not.Purpose: This study aims to evaluate and document the transfusion therapy knowledge of Greek medical professionals (doctors and nurses). Particularly, their knowledge of transfusion therapy issues will be evaluated prior to and following participation in specific educational programme pertaining to these issues. We will investigate the effect of schooling on differences in the amount of this knowledge.Material-Method: A population consisting of health workers (resident doctors, nurses) was analyzed. The assessment of their knowledge on transfusion therapy topics was done using evaluated printed anonymous questionnaires before (phase A) and after (phase C) the implementation of particular transfusion therapy educational activities (phase B). SAS 9.4 for Windows (SAS Institute Inc., North Carolina, United States) and Excel 2007 for Windows (Microsoft corporation) were used to conduct the statistical analysis. For numerical parameters, the Kruskal-Wallis method was utilized, while the X2 test was utilized for categorical parameters. The significance level p was chosen at value of p< 0.05.Results: In the A phase of the study, 234 nurses and 98 medical professionals participated, while in the C phase, 199 and 91, respectively. Regarding resident doctors, the mean number of accurate answers per doctor in phase A is 12,7±3,3 (range 4-19), whereas the number of incorrect responses is 13,3±3,3 (range 7-22). In phase C, the equivalent numbers are 21,2±2,1 (range 13-25) and 4,8±2,1 (range 1-13) (p<0.0001, an increase of 66.9% in the proportion of accurate responses per respondent). This improvement concerned both the whole set of questions and the subset of each of the four subject sections (Immunohematology, Indications for transfusion, Complications of transfusion, Practical issues of transfusion - Adminstering blood products). Regarding nurses, the mean value of correct answers per nurse in phase A is 14.2±3 (range 7-23), whereas incorrect answers are 10.8±3 (range 2-18). The corresponding figures for phase C are 21,12±1,8 (range 14-25) and 3,9±1,8 (range 0-11) (p<0.000001, presenting an increase of approximately 48.6% in the proportion of accurate responses per respondent). This enhancement involved the both the question pool and subsets for each of the three theme areas (Sampling - Administering blood derivatives, Transfusion complications, other topics, e.g., immunohematology, traceability, etc.).Conclusion: Greek health professionals' knowledge of transfusion treatment issues is adequate and can be greatly enhanced through the implementation of appropriate educational initiatives. Strengthening their education throughout their undergraduate years and continuing their education throughout their postgraduate degrees and professional career development can greatly help to the improvement of their knowledge and abilities, resulting in enhanced patient care.

Η μετάγγιση αίματος και παραγώγων του, αποτελεί θεραπευτική παρέμβαση που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην καθημερινή πρακτική και εφόσον γίνει σύμφωνα με τους ενδεδειγμένους κανόνες μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για τη ζωή του ασθενούς. Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που εμπλέκεται στη διαδικασία της μετάγγισης αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εξέλιξή της, αφού με τις παρεμβάσεις του, οι οποίες σχετίζονται με τις γνώσεις και τις δεξιότητές του μπορεί να καθορίσει την επιτυχή ή άσχημη έκβασή της.Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση και καταγραφή των γνώσεων των Ελλήνων επαγγελματιών υγείας (ιατρών και νοσηλευτών) σε θέματα μεταγγισιοθεραπείας. Συγκεκριμένα, θα εκτιμηθεί το επίπεδο γνώσεών τους σε θέματα μεταγγισιοθεραπείας, πριν και μετά από την εφαρμογή συγκεκριμένων εκπαιδευτικών δράσεων, σχετικών με θέματα μεταγγισιοθεραπείας και θα αξιολογηθεί η επίδραση της εκπαίδευσης στη διαφοροποίηση του αριθμού των γνώσεων αυτών.Υλικό- Μέθοδος: Μελετήθηκε πληθυσμός αποτελούμενος από επαγγελματίες υγείας (ειδικευόμενοι ιατροί, νοσηλευτές) που ασχολούνται με τη μετάγγιση. Η εκτίμηση των γνώσεών τους σε θέματα μεταγγισιοθεραπείας έγινε με τη χρήση αξιολογημένων έντυπων ανώνυμων ερωτηματολογίων πριν (φάση Α) και μετά (φάση Γ) την εφαρμογή συγκεκριμένων εκπαιδευτικών δράσεων σχετικών με ζητήματα μεταγγισιοθεραπείας (φάση Β). Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το πακέτο λογισμικού SAS 9.4 for Windows (SAS Institute Inc. NC, USA) καθώς και με τη βοήθεια του προγράμματος Excel 2007 for Windows (Microsoft corporation). Για την ανάλυση των αριθμητικών παραμέτρων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Kruskal-Wallis, ενώ για τις κατηγορικές παραμέτρους η δοκιμασία X2. Ως επίπεδο σημαντικότητας p τέθηκε η τιμή p< 0.05.Αποτελέσματα: Στην Α φάση της μελέτης έλαβαν μέρος 234 νοσηλευτές και 98 ειδικευόμενοι ιατροί, ενώ στη Γ φάση 199 και 91 αντίστοιχα. Όσον αφορά στους ειδικευόμενους ιατρούς, η μέση τιμή των ορθών απαντήσεων ανά ειδικευόμενο ιατρό στη φάση Α είναι 12,7±3,3 (εύρος 4-19), ενώ οι λάθος απαντήσεις είναι 13,3±3,3 (εύρος 7-22). Οι αντίστοιχες τιμές στη φάση Γ είναι 21,2±2,1 (εύρος 13-25) και 4,8±2,1 (εύρος 1-13) (p<0.0001, αύξηση του ποσοστού ορθών απαντήσεων ανά ερωτηθέντα της τάξης του 66.9%). Η βελτίωση αυτή αφορούσε τόσο στο σύνολο των ερωτήσεων όσο και στο υποσύνολο καθεμίας από τις τέσσερις θεματικές ενότητες (Ανοσοαιματολογία, Ενδείξεις μετάγγισης, Επιπλοκές μετάγγισης, Πρακτική της μετάγγισης- Διαχείριση παραγώγων αίματος).Όσον αφορά στους νοσηλευτές, η μέση τιμή των ορθών απαντήσεων ανά νοσηλευτή στη φάση Α είναι 14,2±3 (εύρος 7-23), ενώ οι λάθος απαντήσεις είναι 10,8±3 (εύρος 2-18). Οι αντίστοιχες τιμές στη φάση Γ είναι 21,12±1,8 (εύρος 14-25) και 3,9±1,8 (εύρος 0-11) (p<0.000001, αύξηση του ποσοστού ορθών απαντήσεων ανά ερωτηθέντα της τάξης του 48,6%). Η βελτίωση αυτή αφορούσε τόσο στο σύνολο των ερωτήσεων όσο και στο υποσύνολο καθεμίας από τις τρεις θεματικές ενότητες (Δειγματοληψία- Χορήγηση παραγώγων αίματος, Επιπλοκές μετάγγισης, Άλλα θέματα πχ ανοσοαιματολογία, ιχνηλασιμότητα κλπ).Συμπέρασμα: Το επίπεδο γνώσεων των Ελλήνων επαγγελματιών υγείας στα ζητήματα μεταγγισιοθεραπείας είναι ικανοποιητικό και μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά μετά από την εφαρμογή κατάλληλων εκπαιδευτικών δράσεων. Η ενίσχυση της εκπαίδευσης κατά το προπτυχιακό στάδιο αλλά και η συνεχιζόμενη εκπαίδευση κατά τις μεταπτυχιακές τους σπουδές και κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων τους, με αποτέλεσμα τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας προς τον ασθενή.