Λιμπρέτα ελληνικής και γαλλικής οπερέτας κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου

Abstract

The current PhD dissertation focuses on Greek and French operetta libretti during the interwar period. Its research aim is to investigate and present the wider and specific libretti themes alongside the socioeconomic changes happening in Greece during the interwar period, in order to showcase their dramaturgical characteristics and to redefine their value and contribution -and subsequently the contribution of light musical theatre- to the history of contemporary Greek theatre. The primary research brought to light 127 Greek operetta libretti, previously unknown to the wider public, which have been kept in private and public archives across Greece. The thesis examines the main themes and theatrical characters found in the aforementioned libretti. More specifically, the Female theatrical character is presented in connection to the feminist movement and its efforts to improve the role of women in society, through education, work and equal rights. Similarly, the Male character is presented in parallel to politics, the arrival of refugees and socioeconomic changes in the country. Additionally, the polar opposites of Athens versus rural Greece and Wealth versus Poverty are highlighted as some of the main themes, through the presentation of the main action spaces of the plays and the comparison of lower and upper class along the special characteristics creators assign to their characters regarding their origin and social class.Moreover, the thesis examines the special characteristics of operetta: the connection to musical comedy and revue, the role of music as a co-dramatist, the thematic connections with interwar prose theatre and post-war cinema. Lastly, French operetta in Greece is presented, attempting an initial representation of the main thematics of the French operettas put on in Greece.

Ερευνητικό αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής αποτελούν τα λιμπρέτι της ελληνικής και γαλλικής Οπερέτας κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Στόχος της είναι να παρουσιαστούν οι ευρύτερες και οι επιμέρους θεματικές που τα λιμπρέτι πραγματεύονται, σε συνάρτηση με την κοινωνικοοικονομική μεταβλητότητα της χώρας στο Μεσοπόλεμο, προκειμένου να αναδειχθούν τα δραματουργικά της χαρακτηριστικά και να επαναπροσδιορισθεί η αξία και η συμβολή της και κατά προέκταση η συμβολή του ελαφρού μουσικού θεάτρου στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου. Η πρωτογενής ερευνητική δραστηριότητα φέρνει στο φως 127 λιμπρέτι ελληνικής οπερέτας αγνοημένα μέχρι σήμερα, κείμενα τα οποία φυλάσσονται σε ιδιωτικά και δημόσια αρχεία στην ελληνική επικράτεια. Στη διατριβή εξετάζονται τα κυριότερα θέματα και οι χαρακτηριστικότεροι τύποι που συναντώνται στα λιμπρέτι. Ειδικότερα, παρουσιάζεται η Γυναίκα, σε συνάρτηση με την άνοδο του φεμινιστικού κινήματος και τις διεργασίες του για την αναβάθμιση του ρόλου της στην κοινωνία, μέσα από την εκπαίδευση, την εργασία και τη διεκδίκηση ίσων δικαιωμάτων. Αντίστοιχα, ο Άνδρας σε παραλληλία με την πολιτική, την προσφυγική έλευση και τις κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές της χώρας. Τα δίπολα Αθήνα- Επαρχία και Φτώχεια- Πλούτη, μέσα από την παρουσίαση των κυριότερων χώρων δράσης των έργων και μέσα από τη σύγκριση των κατώτερων και ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που οι δημιουργοί αποδίδουν στους ήρωές τους, σε συνάρτηση με την καταγωγή και την κοινωνική τους τάξη. Διερευνώνται επίσης τα επιμέρους χαρακτηριστικά της Οπερέτας: η σύνδεσή της με το Κωμειδύλλιο και την Επιθεώρηση, ο ρόλος της μουσικής ως συνδραματουργός, οι θεματικές συνδέσεις με το μεσοπολεμικό θέατρο πρόζας και τον μεταπολεμικό κινηματογράφο. Τέλος, παρουσιάζεται η πορεία της γαλλικής Οπερέτας στη χώρα και επιχειρείται μια πρώτη παρουσίαση των κυριότερων θεματικών των έργων γαλλικής Οπερέτας που ανέβηκαν στην ελληνική μεσοπολεμική σκηνή. Η διατριβή συνοδεύεται από παράρτημα με πίνακες των τύπων Γυναίκας και Άνδρα και με μια επιλογή περιλήψεων των έργων ελληνικής Οπερέτας.