Η έκφραση της εθνικής ταυτότητας στον Pedro Henríquez Ureña και στον Ίωνα Δραγούμη

Abstract

Nationalism is one of the most crucial ideologies of the 19th and 20th centuries. Found in many forms, nationalism responds to the necessities, historical peculiarities, politics or other claims and assertions a society or people have. The present essay focuses on two examples, these of Latin America and of Greece. The axes of the essay are the work of two authors, who lived at the same time, Pedro Henríquez Ureña and Ion Dragoumis. The purpose of the essay is to study the different answers given by each one, providing that nationalism responds always upon concrete necessities and stakes, so it is not a rigid, inflexible theory. Core points of every author are those answering to the challenges each one has to deal with. Common purpose for both is the investigation and the emergence of the particularity and the character of each one’s culture. Essentially there are two parallel routes, never crossed, which show as clear as possible the differences of nationalism in different cultural environments.

Ο εθνικισμός είναι μια από τις κομβικές ιδεολογίες του 19ου και του 20ου αιώνα. Απαντάται με διάφορες μορφές, ανάλογα με τις ανάγκες, τις ιστορικές ιδιαιτερότητες, τις πολιτικές ή άλλες διεκδικήσεις κάθε κοινωνίας και κάθε λαού. Η παρούσα μελέτη εστιάζει σε δυο παραδείγματα, σε αυτά της Λατινικής Αμερικής και της Ελλάδας. Άξονες της μελέτης είναι το έργο δυο στοχαστών σύγχρονων μεταξύ τους, του Pedro Henríquez Ureña και του Ίωνα Δραγούμη. Ο στόχος της μελέτης είναι να μελετήσουμε τις διαφορετικές απαντήσεις που δίνονται από τον κάθε στοχαστή, πράγμα που συμβαίνει επειδή ο εθνικισμός απαντά πάντα σε συγκεκριμένες ανάγκες και διακυβεύματα και δεν αποτελεί μια θεωρία άκαμπτη. Κεντρικά σημεία στον κάθε στοχαστή είναι αυτά που απαντούν στις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει. Κοινός στόχος και στους δυο στοχαστές είναι η διερεύνηση και η ανάδειξη της ιδιαιτερότητας και του χαρακτήρα του πολιτισμού στον οποίο καθένας ανήκει. Στην ουσία πρόκειται για πορείες παράλληλες και όχι τεμνόμενες, που δείχνουν με μεγαλύτερη ενάργεια τις διαφορετικές απαντήσεις του εθνικισμού σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα.

El nacionalismo es una de las ideologías más importantes de los siglos 19 y 20. Se encuentra en formas diferentes en cada caso, según las necesidades y las particularidades históricas, las políticas u otras aspiraciónes de cada sociedad y pueblo. El estudio presente enfoca en dos ejemplos, el de América Latina y el de Grecia. Como ejes del estudio funcionan las obras de dos autores, contemporáneos entre si, Pedro Henríquez Ureña e Ion Dragumis. El objetivo es estudiar las diferentes respuestas que se dan por cada autor, debido al rasgo del nacionalismo a responder a riesgos y necesidades concretas de ahí que no sea una teoría inflexible. Puntos centrales en cada autor son estos que responden a los desafíos que cada uno tiene que enfrentar. Objetivo común en ambos es la investigación y la emergencia de la particularidad y del carácter propio de la cultura de que cada uno forma parte. En realidad, se trata de dos rutas paralelas, nunca cruzadas, que muestran con mayor nitidez las respuestas diferentes del nacionalismo en ámbitos culturales diferentes.