Οι επιδράσεις του οικογενειακού περιβάλλοντος, της γειτονιάς και των παιδικών σταθμών στη σχολική ετοιμότητα των παιδιών

Abstract

The effects of different contexts on a person’s life and especially on a child’s life, are crucial for his later development. The family’s environment, the neighborhood and the provided daily education and training determine the level of school readiness. In this context, the purpose of this PHD dissertation is the simultaneous examination of the child’s multiple ecological systems and the effect on their behavior and developmental outcomes. The specific research throughout the qualitative and quantitative methodology uses the review research, as suitable for the purpose and the objectives of this research method. The research lasted one year, while its research tools consisted of two Evaluation Scales and a questionnaire: 1) The Assessment Scale ACEI Global Guidelines Assessment - ACEI GGA (Association for Childhood Education International). The evaluation of day care and education programs (2006a, 2006b), which was distributed to each nursery school in the research sample and supplemented by the preschool teacher, the person in charge, the head principle of the structure. With this scale, which was self-assessed the level of quality of the nursery schools, where the children attended before passing to the compulsory education, the kindergarten. 2) The "questionnaire for parents", (which was made by the researcher), was distributed to each parent, whose child attended the specific kindergartens and was completed by one parent, to examine the impact of the family environment and his neighborhoods’ environment, on specific developmental areas of children. 3) The Scale of Classified Criteria based on the Curriculum (Gourgiotou & Klotsotyra, 2018) for each child who attended the kindergartens which were under investigation and completed by the responsible kindergarten teacher of each child, to examine the school readiness of the children’ research. For the statistical data process of the research the SPSS 20 program was used and the Cronbach΄s internal reliability index was calculated. The analysis of the results showed that the positive effects of the three different contexts of young children can contribute to their higher school readiness, in fact, acting as a support for the whole educational process. In particular, it was found that the positive impact of the family environment, the neighborhood, but also the structures of preschool education of a child, ensure a high level of school readiness, a feature particularly important and decisive for the course of his life. Respectively, the crucial value of the simultaneous and parallel provision of positive environments for a young child was found, since each context can in turn contribute crucially and redeeming to the structural of the all-round development of his personality. The value of this research is related to a specific perspective of utilizing the school readiness of the young child, involving all the familiar environments of the child in which he lives in, develops and socializes, in order to achieve at the highest level the overall many-sided culti-vation of his personality, and to acquire its optimal behaviors, but also the effectiveness of the educational / pedagogical work which is offered.

Οι επιδράσεις των διαφορετικών πλαισίων στη ζωή ενός ατόμου και συγκεκριμένα ενός μικρού παιδιού, είναι καθοριστικές για την μετέπειτα εξέλιξή του. Το περιβάλλον της οικογένειας, της γειτονιάς και της παρεχόμενης ημερήσιας αγωγής και εκπαίδευσης καθορίζουν το επίπεδο της σχολικής του ετοιμότητας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελεί η ταυτόχρονη εξέταση των πολλαπλών οικολογικών συστημάτων του παιδιού και η επίδραση αυτών στη συμπεριφορά και στα αναπτυξιακά τους αποτελέσματα. Η συγκεκριμένη έρευνα μέσα από την ποιοτική και ποσοτική μεθοδολογία αξιοποιεί την έρευνα επισκόπησης, ως κατάλληλη για τον σκοπό και τους στόχους της ερευνητικής μεθόδου. Η έρευνα διήρκεσε ένα χρόνο, ενώ τα ερευνητικά εργαλεία της αποτέλεσαν δύο Κλίμακες Αξιολόγησης και ένα ερωτηματολόγιο: 1) Η Κλίμακα Αξιολόγησης ACEI Global Guidelines Assessment – ACEI GGA (Association for Childhood Education International - Η αξιολόγηση των προγραμμάτων παροχής ημερησίας φροντίδας και αγωγής (2006a, 2006β), το οποίο διανεμήθηκε σε κάθε παιδικό σταθμό του δείγματος της έρευνας και συμπληρώθηκε από κάποια/ον παιδαγωγό, υπεύθυνη/ο, προϊστάμενο/η της δομής. Με την κλίμακα αυτή, αυτό-αξιολογήθηκε το επίπεδο ποιότητας των παιδικών σταθμών, όπου φοίτησαν τα παιδιά πριν περάσουν στην υποχρεωτική εκπαίδευση, στο νηπιαγωγείο. 2) Το «ερωτηματολόγιο για γονείς», (κατασκευασμένο από την ερευνήτρια), το οποίο δια-νεμήθηκε σε κάθε γονέα, του οποίου το παιδί φοιτούσε στα συγκεκριμένα νηπιαγωγεία της έρευνας και συμπληρώθηκε από τον έναν γονέα, ώστε να εξεταστεί η επίδραση του οικογενειακού περιβάλλοντος και να αξιολογηθούν βασικά χαρακτηριστικά της γειτονιάς -περιοχής όπου διαμένουν τα παιδιά που αποτέλεσαν το δείγμα ης έρευνας, σε συγκεκριμένες αναπτυξιακές περιοχές των νηπίων. 3) Η Κλίμακα Διαβαθμισμένων Κριτηρίων βασισμένη στο Αναλυτικό Πρόγραμμα των νηπιαγωγείων (Γουργιώτου & Κλωτσοτύρας, 2018) για κάθε παιδί που φοιτούσε στα υπό διερεύνηση νηπιαγωγεία και που συμπληρώθηκε από την υπεύθυνη νηπιαγωγό του κάθε παιδιού, ώστε να εξεταστεί η σχολική ετοιμότητα των νηπίων της έρευνας. Για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα SPSS 20 και υπολογίσθηκε ο δείκτης εσωτερικής αξιοπιστίας Cronbach΄s a. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι οι θετικές επιδράσεις των τριών διαφορετικών πλαισίων όπου ζουν και δραστηριοποιούνται τα μικρά παιδιά μπορούν να συμβάλουν στην υψηλότερη σχολική ετοιμότητά τους, λειτουργώντας μάλιστα, υποστηρικτικά για όλη την εκπαιδευτική διαδικασία. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι η θετική επίδραση του οικογενειακού περιβάλλοντος, της γειτονιάς, αλλά και των δομών προσχολικής εκπαίδευσης ενός παιδιού, εξασφαλίζουν το υψηλό επίπεδο της σχολικής του ετοιμότητας, χαρακτηριστικό ιδιαίτερα σημαντικό και καθοριστικό για την πορεία της ζωή του. Αντίστοιχα, διαπιστώθηκε η καθοριστική αξία της ταυτόχρονης και παράλληλης εξασφάλισης θετικών περιβαλλόντων για ένα μικρό παιδί, αφού το κάθε πλαίσιο μπορεί να συνεισφέρει με τη σειρά του, καίρια και αντισταθμιστικά στη δόμηση της ολόπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του. Η αξία της έρευνας σχετίζεται με μια συγκεκριμένη προοπτική αξιοποίησης της σχολικής ετοιμότητας του μικρού παιδιού, εμπλέκοντας όλα τα οικεία περιβάλλοντα του παιδιού μέσα στα οποία ζει, αναπτύσσεται και κοινωνικοποιείται, προκειμένου να επιτευχθεί, στο υψηλότερο επίπεδο, η συνολική πολύπλευρη καλλιέργεια της προσωπικότητας του, και να αποκτηθούν οι βέλτιστες συμπεριφορές του, αλλά και η αποτελεσματικότητα του προσφερόμενου σε αυτό εκπαιδευτικού / παιδαγωγικού έργου.