Η συμβολή της θεατροπαιδαγωγικής στη διαπραγμάτευση της κοινωνικής ταυτότητας από μεικτές ομάδες αναπήρων και μη αναπήρων

Abstract

Within the contemporary Greek educational and artistic landscape where the practices of drama/theatre pedagogy in the field of disability within the typical and atypical educational frameworks are increasingly drawing the attention of educators, drama pedagogues and that of artists too, a research and systematic study of these fields is deemed absolutely necessary. The aim of this doctoral thesis is the investigation of the partnership between disabled and non-disabled participants in atypical educational frameworks with regard to the negotiation of their social identity in the case of drama/theatre pedagogy. The research design, which takes the form of the emancipatory action research in correlation with the method of critical ethnography, is built upon examples of quality research and aims at the emergence of the way with which the participants negotiate their social identities within a drama/theatre pedagogy workshop. To study the above-mentioned, several tools for data production are being used such as interviews, focus groups, participant observation, the reflective journals of the researcher, recordings of audiovisual material and the written/oral records of the participants during the process, as well as arts-based research. This specific research aspires to auscultate and strengthen the voice of the disabled and non-disabled participants and through the data analysis method, it also aspires to highlight their stories while bringing out different ways of understanding the means by which they express about themselves, the Others and the social environment.

Στο σύγχρονο ελληνικό εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό τοπίο όπου οι θεατροπαιδαγωγικές πρακτικές στον χώρο της αναπηρίας εντός τυπικών και μη τυπικών εκπαιδευτικών πλαισίων προκαλούν σταδιακά το ενδιαφέρον εκπαιδευτικών, θεατροπαιδαγωγών και καλλιτεχνών, μια ερευνητική και συστηματική μελέτη των πεδίων αυτών κρίνεται απαραίτητη. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση της σύμπραξης ανάπηρων και μη ανάπηρων συμμετεχόντων σε μη τυπικά εκπαιδευτικά πλαίσια σε σχέση με τη διαπραγμάτευση της κοινωνικής τους ταυτότητας στη θεατροπαιδαγωγική συνθήκη. Ο ερευνητικός σχεδιασμός, ο οποίος λαμβάνει τη μορφή της χειραφετικής έρευνας-δράσης σε συνδυασμό με τη μέθοδο της κριτικής εθνογραφίας, στηρίζεται στο ποιοτικό παράδειγμα και αποβλέπει στην ανάδυση του τρόπου με τον οποίο οι συμμετέχοντες διαπραγματεύονται τις κοινωνικές τους ταυτότητες μέσα σε ένα θεατροπαιδαγωγικό εργαστήρι. Για τη μελέτη των παραπάνω, ως εργαλεία παραγωγής δεδομένων χρησιμοποιούνται η συνέντευξη, οι ομάδες εστίασης, η συμμετοχική παρατήρηση, τα αναστοχαστικά ημερολόγια της ερευνήτριας, η καταγραφή οπτικοακουστικού υλικού και οι γραπτές ή προφορικές καταγραφές των συμμετεχόντων κατά τη διαδικασία και η έρευνα μέσω της τέχνης. Η εν λόγω έρευνα φιλοδοξεί να ακροαστεί και να ενδυναμώσει τη φωνή των ανάπηρων και μη ανάπηρων συμμετεχόντων και, μέσω της μεθόδου ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων, να αναδείξει τις ιστορίες τους, αναδεικνύοντας διαφορετικούς τρόπους κατανόησης των μορφών με τις οποίες τα άτομα εκφράζονται για τον εαυτό τους, τους Άλλους και το κοινωνικό περιβάλλον.