Το κόστος μετοχικού κεφαλαίου και οι παράγοντες συστημικού κινδύνου που το επηρεάζουν σε μια ενιαία αγορά: η περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Abstract

This dissertation aims to examine – through the European policy of enlargement – the prevailing conditions in the European Capital Market, as they will be modulated after the entrance of new countries characterized by different levels of risk and capital market. Alternatively, the dissertation examines the validity of the systematic risk on the cost of capital and its course through the years in order to test whether there are observed convergency or divergency trends. The main factors of influence of the systematic country risk are the political, legal, and foreign exchange control risk. Thus, the cost of capital constitutes a function of the systematic risk, containing all the above factors. The model will be used for the purposes of this paper is an extended capital asset pricing model as the estimation of the cost of capital requires the use of an asset pricing model which measures in a compact form required rates of return given risk attitudes of investors, risk factors and investment opportunities of the economy.In such context, it is examined the enlarged European Union, rather than the typical advanced or emerging stock markets, because apart the rich array of regulatory, economic and political liberalizations aimed at globalizing these economies, they have the unique feature of adopting the single currency which has led to a gradual increase in integration of part of European Union stock markets in the late 1990s. The new comers in the enlarged European Union – European countries inserted in the Union after 2003- have different structures, different levels of risk and cost of capital. Consequently, there will be different cost of capital, different level of stock market and different levels of country risk and so this will lead to new classifications and to the reconstruction of the whole European Capital Market.Thus, it will be very interesting to investigate whether these countries – correspondingly to the size of their markets and the risk it governs them – will affect in a different way the overall risk in the enlarged European Union. It will also be very interesting to examine whether the different conditions prevailing in the Capital Markets of the new comers will be adsorbed in the enlarged European Union sharing the risk or they will keep this differentiality.

Η πολιτική απελευθέρωσης των Ευρωπαϊκών αγορών στοχεύει στη δημιουργία μιας ενιαίας ομοιογενούς αγοράς, όπου θα λειτουργεί ο θεμιτός ανταγωνισμός και η κάθε χώρα - μέλος θα έχει κοινά και τα επιμέρους χαρακτηριστικά (κόστος κεφαλαίου, επίπεδο κινδύνου) με δεδομένο ότι αποτελεί προϊόν της διαδικασίας σύγκλησης. Συνεπώς ελέγχουμε αν το ενιαίο θεσμικό πλαίσιο έχει φέρει αποτελέσματα και αν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Αν δηλαδή τα αποτελέσματα αυτά είναι άμεσα ή αν θα φανούν σε βάθος χρόνου. Υπό αυτό το πρίσμα ελέγχουμε την πορεία του κόστους μετοχικού κεφαλαίου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αν παρατηρούνται τάσεις σύγκλισης ή απόκλισης. Εν συνεχεία ελέγχουμε τα επιμέρους επίπεδα κινδύνου που σχετίζονται με το κόστος κεφαλαίου (πολιτικός, νομικός, συναλλαγματικός κίνδυνος) για να δούμε αν επιβεβαιώνουν ή μη τα αποτελέσματα της πορείας του κόστους κεφαλαίου και σε περίπτωση που παρατηρούνται τάσεις απόκλισης ή αργής σύγκλισης να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα προς ποια κατεύθυνση κινείται η αγορά και σε ποιους λόγους οφείλεται η τυχούσα ύπαρξη μη ταχείας σύγκλισης ή ακόμα και απόκλισης.Για τους λόγους αυτής της ανάλυσης μας χρησιμοποιούμε ένα εκτεταμένο Υπόδειγμα Αποτίμησης Κεφαλαιακών Στοιχείων. Χωρίζουμε τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε δυο γκρουπ και σε δυο χρονικές περιόδους. Το πρώτο γκρουπ χωρών περιλαμβάνει τις πρώτες 15 χώρες που ήταν ήδη μέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες θεωρείται ότι πληρούν όλα τα κριτήρια εισόδου στην Ο.Ν.Ε. (υπάρχει πλήρης ολοκλήρωση και κατ’ επέκταση επιμερισμός του κινδύνου) και πολλές εξ αυτών αποτελούν ήδη μέλη αυτής της Ένωσης. Το άλλο γκρουπ χωρών αποτελείται από τα 10 νέα μέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσον αφορά τις χρονικές περιόδους η πρώτη εκτείνεται από τον Ιανουάριο του 2000 μέχρι και τον Απρίλιο του 2003 και η δεύτερη από το Μάιο του 2003 που μπήκαν τα νέα 10 μέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως και το Δεκέμβριο του 2007. Αυτό που θα κάνουμε είναι να ελέγξουμε να συγκρίνουμε το συστηματικό κίνδυνο τόσο σε επίπεδο χωρών – εντός του κάθε γκρουπ - , όσο και σε επίπεδο μεταξύ των γκρουπ ανά χρονική περίοδο και συνολικά, προκειμένου να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την πορεία του. Το επόμενο βήμα είναι να ελέγξουμε πως εξελίσσεται ο συστηματικός κίνδυνος των 10 νέων χωρών στις 15 ήδη υπάρχουσες χώρες του γκρουπ, προκειμένου να δούμε τα επίπεδα επιρροής – αν υπάρχουν – των νέων μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα παλιά μέλη αυτής πριν και μετά την ένταξη των νέων μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.