Κινηματική και δυναμική της παραμόρφωσης, με παράλληλη προτυποποίηση της εξέλιξης της περιοχής του όρους Ελικώνα – Στερεά Ελλάδα

Abstract

This thesis aims to understand the deformation pattern of Mount Helicon, where the geotectonic units of Parnassos, Boeotia – Western Thessaly and Subpelagonic (Upper Pelagonian) are located.The clarification of the units’ stratigraphy, in combination with the understanding of the geodynamic evolution, from the rifting stage of the Gondwana’s continental margin – Greater Adria – at the upper Permian, till nowadays, alongside with paleostress analysis of the tectonic fabric, made possible the separation of the deformation pattern into three episodes, namely preorogenetic, co-orogenetic and post-orogenetic.During the pre-orogenetic episode of Paleocene, WNW – ESE synsedimentary faults were being active, potentially due to a clockwise rotation of Parnassos.During the co-orogenetic episode of Eocene, between the units of Parnassos and Boeotia - Western Thessaly, a thrust system of ramp – flat geometry was formed, with the lower horizontal decollement to be located at the base of the volcanοsedimentary formation. On the south area, due to the different thrusting velocity of Boeotia – Western Thessaly unit onto Parnassos unit, in relation to its thrusting velocity onto Pindos, a dextral strike-slip fault zone was formed. Within the geotectonic units, the compression regime is expressed by either reverse or strike – slip faults, while within Boeotia – Western Thessaly unit, a second horizontal decollement was formed at the base of the Boeotian flysch.The post-orogenetic episode of Pliocene – Quaternary, is divided into two periods with a border at 0.7 Ma. Initially, the tensile regime was being located in the wider region of central Greece, while then was limited to the modern gulf of Corinth and the Euboean gulf. As a result, new faults were formed, alongside the reactivation of older structures, while the orientation of the tensile axis was specified in NNE – SSW regarding the first period, and N – S about the second one.The completion of kinematic and dynamic analysis of deformation, led to modelling of both the geological structure and its evolution, with the integration of the geotectonic units in the wider geodynamic framework of Hellinides.

Η παρούσα διατριβή έχει ως στόχο την κατανόηση της παραμόρφωσης της περιοχής του όρους Ελικώνα, όπου απαντώνται οι γεωτεκτονικές ενότητες του Παρνασσού, της Βοιωτίας – Δυτικής Θεσσαλίας και της Υποπελαγονικής (Ανώτερης Πελαγονικής).Η αποσαφήνιση της στρωματογραφίας των ενοτήτων, σε συνδυασμό με την κατανόηση της γεωδυναμικής εξέλιξης από την ταφροποίηση του ηπειρωτικού περιθωρίου της Γκοντβάνα – Ευρεία Αδρία – στο ανώτερο Πέρμιο μέχρι τη σημερινή εποχή, παράλληλα με την ανάλυση παλαιο-τάσεων των τεκτονικών δομών, βοήθησε στον διαχωρισμό της παραμόρφωσης σε τρείς φάσεις, ήτοι την προ-ορογενετική, την συν-ορογενετική και την μετα-ορογενετική.Κατά την προ-ορογενετική φάση του Παλαιοκαίνου λειτουργούσαν οι συνιζηματογενείς δομές, γενικής διεύθυνσης ΔΒΔ – ΑΝΑ, ενδεχομένως λόγω δεξιόστροφης περιστροφής του Παρνασσού.Κατά την συν-ορογενετική φάση του Ηωκαίνου, μεταξύ των ενοτήτων Παρνασσού και Βοιωτίας – Δυτικής Θεσσαλίας δημιουργήθηκε ένα επωθητικό σύστημα «ράμπας – επιπέδου», με την κύρια συμπιεστική αποκόλληση να τοποθετείται στην βάση του ηφαιστειοϊζηματογενούς σχηματισμού. Στην νότια πλευρά, λόγω διαφορετικής ταχύτητας επώθησης της ενότητας Βοιωτίας – Δυτικής Θεσσαλίας επάνω στον Παρνασσό, σε σχέση με την ταχύτητα επώθησής της επάνω στην Πίνδο δημιουργείται μια οριζόντιας ολίσθησης δεξιόστροφη δομή. Εντός των ενοτήτων η συμπιεστική τεκτονική εκφράζεται από δομές είτε ανάστροφου χαρακτήρα, είτε οριζόντιας ολίσθησης, ενώ παράλληλα, εντός της ενότητας Βοιωτίας – Δυτικής Θεσσαλίας δημιουργείται μια δεύτερη συμπιεστική αποκόλλησηστη βάση του Βοιωτικού φλύσχη.Η μετα-ορογενετική φάση του Πλειόκαινου – Τεταρτογενούς, διαχωρίζεται σε δυο περιόδους με όριο τα 0.7 Ma, με τον εφελκυσμό αρχικά να εντοπίζεται στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Ελλάδος, ενώ κατόπιν περιορίστηκε στον σύγχρονο Κορινθιακό και Ευβοϊκό κόλπο.Ως αποτέλεσμα παρατηρείται επαναλειτουργία ορισμένων από τις παλαιότερες δομές, με παράλληλη δημιουργία μερικών νέων, με τον εφελκυσμό να προσδιορίζεται για την πρώτη περίοδο σε ΒΒΑ – ΝΝΔ διεύθυνσης, ενώ για την δεύτερη σε Β – Ν.Η ολοκλήρωση της κινηματικής και δυναμικής ανάλυσης της παραμόρφωσης, οδήγησε στην προτυποποίηση τόσο της γεωλογικής δομής, όσο και της εξέλιξης της με την ένταξη των γεωτεκτονικών ενοτήτων στο ευρύτερο γεωδυναμικό πλαίσιο των Ελληνίδων.