Μεταβολή της ανασταλτικής ορμόνης των πόρων του Muller στο πλάσμα κατά τον φυσικό καταμήνιο κύκλο

Abstract

The aim of this study was to evaluate changes of serum AMH levels throughout normal menstrual cycle in young women with good ovarian function, and to identify their relation to other ovarian hormones or hormones related to ovarian function. A total of 31 young women aged 20-25 years old with good ovarian function were included in the study. Blood sampling was drawn on certain days of the cycle for each volunteer. Serum AMH measurement, as well as measurement of other hormones (estradiol, FSH, LH, DHEAS, testosterone and progesterone) was performed with one of the newest and most reliable automated assays (ECLIA AMH Elecsys). The curves of all hormones studied were recorded, and possible correlations between them were investigated; p <0.05 was considered statistically significant. 7-8 blood samples were drawn from most volunteers. AMH exhibits a biphasic secretion pattern with an increase in midfollicular (MFP) (4.39±1.77 ng/mL) and midluteal phase (MLP) (3.95±1.46 ng/mL), and the lowest value was observed in the early luteal phase (ELP) (3.67±1.22 ng/mL). AMH levels in the MFP were significantly higher than the ones in the MLP (p <0.05). However, a smaller, non-significant increase of AMH was observed in the late follicular phase (LFP) of the cycle (4.2±1.63 ng/mL). Further analysis of the individual hormone fluctuations revealed the existence of two patterns of AMH changes during the ovarian cycle: a) one parallel to estradiol changes and b) one inverse to estradiol changes during the follicular phase. Women with the parallel pattern showed an increase in AMH in the LFP, and a strong positive association with FSH (r = 0.755, p = 0.03), whereas FSH activity periovulatory was generally found suppressive to AMH levels (r = -0.603, r = -0.582, r = -0.499, p <0.05). The group of women with the parallel pattern showed a lower value of AMH in the early follicular phase, which was associated with a negative correlation of AMH with LH in this phase (r = -0.603, p = 0.050), and that was observed only in the parallel pattern of variation of AMH. The group of women with the inverse pattern showed a higher value of AMH in the late luteal phase, which seemed to be associated with the negative correlation of AMH with testosterone in this phase (r = -0.845, p = 0.008), and that was observed only in the inverse pattern of variation of AMH. Gonadotropins, estradiol and progesterone fluctuations were found to be similar to the standard curves throughout normal menstrual cycle. Regarding androgens, a statistically significant mid-cycle increase in testosterone (p <0.05) and a non-significant one in DHEAS (p> 0.05) was also found. AMH presents small but significant fluctuations during normal menstrual cycle in young women with good ovarian function; these fluctuations appear to have a significant physiological role and should probably be considered in clinical practice. It seems that AMH measurement as a reliable indicator of ovarian reserve should probably be done twice during the follicular phase of the cycle.

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της μεταβολής της ανασταλτικής ορμόνης των πόρων του Muller (AMH) στο πλάσμα κατά τον φυσικό καταμήνιο κύκλο, και της σχέσης της με άλλες ορμόνες που σχετίζονται με τη λειτουργία της ωοθήκης. Εξετάσαμε τα επίπεδα της ΑΜΗ στο πλάσμα κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού καταμήνιου κύκλου σε 31 νεαρές γυναίκες 20-25 ετών με καλή ωοθηκική λειτουργία. Οι αιμοληψίες έγιναν σε συγκεκριμένες ημέρες του κύκλου για την κάθε γυναίκα, και η μέτρηση των επιπέδων της AMH, όπως και των άλλων ορμονών (οιστραδιόλης, FSH, LH, DHEAS, τεστοστερόνης και προγεστερόνης) έγινε με μια από τις πλέον σύγχρονες και αξιόπιστες μεθόδους μέτρησης (ECLIA AMH Elecsys). Καταγράφηκαν οι αντίστοιχες καμπύλες όλων των μελετώμενων ορμονών και διερευνήθηκαν πιθανές συσχετίσεις μεταξύ τους. Στατιστικά σημαντική θεωρήθηκε η πιθανότητα λάθους 5 % (p<0,05). Ελήφθησαν 7-8 δείγματα αίματος από τις περισσότερες νεαρές εθελόντριες. Βρήκαμε ότι η ΑΜΗ εμφανίζει διφασικό μοντέλο διακύμανσης με αύξηση κατά τη μέση παραγωγική (4,39±1,77 ng/mL) και ωχρινική φάση (3,95±1,46 ng/mL), και χαμηλότερη τιμή στην πρώιμη ωχρινική φάση (3,67±1,22 ng/mL). Η συγκέντρωση της στη μέση ωοθυλακική φάση είναι σημαντικά υψηλότερη από την αντίστοιχη στη μεσοωχρινική φάση (p<0,05). Παρατηρήσαμε ακόμη μια μικρότερη, μη σημαντική, αύξηση της ΑΜΗ στην όψιμη ωοθυλακική φάση του κύκλου (4,2±1,63 ng/mL). Η περαιτέρω ανάλυση των ατομικών διακυμάνσεων της ΑΜΗ σε κάθε εθελόντρια, αποκάλυψε την ύπαρξη δύο μοτίβων διακύμανσης της ΑΜΗ κατά την ωοθυλακική φάση: α) παράλληλης και β) αντίστροφης διακύμανσης της ΑΜΗ ως προς την διακύμανση της οιστραδιόλης. Mόνο οι γυναίκες με το παράλληλο μοτίβο εμφάνισαν αύξηση της ΑΜΗ στην όψιμη ωοθυλακική φάση, και ισχυρή θετική συσχέτιση με την FSH (r=0,755, p=0,03), ενώ σε γενικές γραμμές περιωρρηκτικά η επίδραση της FSH υπήρξε κατασταλτική πάνω στην ΑΜΗ ( r= -0,603, r= -0,582, r= -0,499, p<0,05 ). Η ομάδα γυναικών με το παράλληλο μοτίβο ΑΜΗ-Ε2 παρουσίασε χαμηλότερη τιμή της ΑΜΗ στην πρώιμη παραγωγική φάση, γεγονός που συνδέεται με την αρνητική συσχέτιση της ΑΜΗ με την LH στην φάση αυτή (r=-0,603, p=0,050), η οποία παρατηρήθηκε μόνο στο παράλληλο μοτίβο διακύμανσης. Η ομάδα γυναικών με το αντίστροφο μοτίβο ΑΜΗ-Ε2 παρουσίασε υψηλότερη τιμή της ΑΜΗ στην όψιμη ωχρινική φάση, γεγονός που φαίνεται να συνδέεται με την αρνητική συσχέτιση της ΑΜΗ με την τεστοστερόνη στην φάση αυτή (r=-0,845, p=0,008), η οποία παρατηρήθηκε μόνο στο αντίστροφο μοτίβο διακύμανσης. Οι διακυμάνσεις των γοναδοτροπινών, της οιστραδιόλης και της προγεστερόνης βρέθηκαν παρόμοιες με τις πρότυπες καμπύλες αυτών στο φυσικό κύκλο. Στα ανδρογόνα, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική αύξηση στο μέσο του κύκλου για την τεστοστερόνη (p<0,05) αλλά μη σημαντική αύξηση (p>0,05) για την DHEAS. Συμπεραίνουμε οτι η ΑΜΗ παρουσιάζει μικρές αλλά σημαντικές διακυμάνσεις κατά τον φυσικό καταμήνιο κύκλο σε νεαρές γυναίκες, οι οποίες φαίνεται ότι έχουν σημαντική φυσιολογική σημασία, και ενδεχομένως θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην κλινική πράξη. Πιθανότατα η μέτρηση της ΑΜΗ ως αξιόπιστου δείκτη εκτίμησης της ωοθηκικής δεξαμενής θα πρέπει να γίνεται δύο φορές κατά την παραγωγική φάση του κύκλου (γύρω στην 2η και την 10η ημέρα), προκειμένου να διευκρινίζεται το ατομικό μοντέλο διακύμανσης της για κάθε ασθενή.