Η συμβολή του Τύπου στην ανάδειξη των εθνικοπολιτικών, κοινωνικών και εκπαιδευτικών γεγονότων και το εθνικό έργο του Σπύρου Ματσούκα: από το 1897 στο 1912: παρουσίαση της έρευνας σε μία Digital Future Library

Abstract

The study of modern and contemporary history is inextricably linked with the press, and therefore, the general course of Greece as a country is unfathomable if one ignores the privileged field of study that newpaper pages lend.The study analyzes the contribution of the press and presents Greece’s problems on a national and social level in the first decade of the 20th century, between the defeat of 1897 and the preparation for the victorious Balcan Wars.The research material comprises all Athenian newspapers of the period in question.The subject matter of the study is the relationship between the press and the problems of the Greek society. This stems from the fact that the press constitutes the most basic expression of the Greek consciousness, affecting both the general public and the governments of the period in question.Special emphasis is also laid on the important cultural issues of the era, with the focus on educational circumstances and the issues arising from them, such as the Language Issue with its effect on pedagogics and the development of an ideology through art, speech and essay writing.Works by authors and poets which contribute to the formation and the development of an ideology on Greek people through the power of their quills and souls, expressing ideological and social issues during this period are analyzed.Although the press and its contribution to the overall political, social and ideological development of the period in question is considered ‘National’, only Athenian newspapers are included in the study.Moreover, newspapers from enslaved areas have been chosen for their contribution to the formation and development of a national ideology andfor the closer examination of the ‘Spyros Matsoukas’ phenomenon. Spyros Matsukas was a patriot who fought throughout Greece for the national idea and for Greeks who lived abroad (Greeks of diaspora) to aid both financially and psychologically in the resurrection of the country.During the period in question, newspapers played a key role in the national and social life. Journalists focused on national issues and the fervent desire for the realization of the Grand Idea. In the indexing of the sources, every attempt was made to find the golden medium between a useless collection of facts, which would simply delay the whole process, and the destruction of the real meaning of the articles through a frivolous isolation of phrases. For the organization and the processing of the material, classic thematic analysis was considered the most suitable technique as the sheer quantity of the chosen articles was huge.Furthermore, citing the sources themselves and quoting expressions from them not only help to reproduce the atmosphere of the era, but they also constitute living proof that what the research suggests is true.

Η νεότερη και η σύγχρονη ιστορία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον τύπο και την ιστορία του. Δεν μπορεί κανένας να φανταστεί τη συνολική πορεία της Ελλάδας αγνοώντας το προνομιακό πεδίο της έρευνας που προσφέρουν οι σελίδες των εφημερίδων. Η έρευνα αναλύει τη συμβολή του τύπου και παρουσιάζει τα προβλήματα της Ελλάδας, σε εθνικό και κοινωνικό επίπεδο στην 1η δεκαετία του 20ού αιώνα, μεταξύ της ήττας του 1897 και της προετοιμασίας για τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους. Ως ερευνητικό υλικό χρησιμοποιήθηκαν αθηναϊκές εφημερίδες της παραπάνω περιόδου όλου του πολιτικού φάσματος. Αντικείμενο της έρευνας είναι η σχέση του τύπου με τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, γιατί ο προσανατολισμός και η δυνατότητα επηρεασμού κοινού και κυβερνήσεων τον καθιστά την περίοδο αυτή άκρως σημαντική έκφραση της νεοελληνικής συνείδησης. Εξετάζονται επίσης τα μεγάλα πνευματικά ζητήματα της εποχής και ιδιαίτερα οι εκπαιδευτικές συνθήκες και τα επί μέρους ζητήματα που εμπεριέχονται σε αυτές όπως το γλωσσικό ζήτημα, ο επηρεασμός και οι επιδράσεις των παιδαγωγικών ρευμάτων και η διαμόρφωση ιδεολογίας μέσα από την τέχνη, το λόγο και τη δοκιμιογραφία. Αναλύονται δηλαδή έργα λογοτεχνών, διανοουμένων και ποιητών που συμβάλουν στη διαμόρφωση ιδεολογίας στον ελληνισμό με τη δύναμη της γραφίδας και της ψυχής τους, εκφράζοντας τις ιδεολογικές και κοινωνικές αναζητήσεις κατά την περίοδο αυτή. Τον τύπο και την επίδραση/συμβολή στη γενικότερη πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική εξέλιξη της περιόδου τον εξετάζουμε ως εθνικό, όμως περιορίζεται η έρευνα στις αθηναϊκές εκδόσεις και όχι τις επαρχιακές. Ακόμη επιλέγονται εφημερίδες υπόδουλων περιοχών που εκφράζουν τον απόδημο Ελληνισμό για τη συμβολή τους στη διαμόρφωση εθνικής ιδεολογίας και για την εξέταση του φαινομένου Σπύρος Ματσούκας, ο οποίος με άκρατο πατριωτισμό συνήγειρε από τη μια ως την άλλη άκρη το Πανελλήνιο για την εθνική ιδέα και τον απόδημο Ελληνισμό να έρθει αρωγός υλικά και ψυχικά στην ανάταση του Ελληνισμού. Κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου οι εφημερίδες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον εθνικό και κοινωνικό βίο. Επίκεντρο των αρθρογράφων εξακολουθούν να είναι τα εθνικά ζητήματα και ο συνεχής πόθος για την πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας. Κατά την αποδελτίωση των πηγών και των βοηθημάτων (εκδόσεων της εποχής) έγινε προσπάθεια να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ μιας άσκοπης συλλογής στοιχείων που κάνουν και τη συλλογή και την οργάνωση χρονοβόρες και της καταστροφής του νοήματος των άρθρων με την επιπόλαιη απομόνωση φράσεων. Για την οργάνωση και επεξεργασία του υλικού η κλασική θεματική ανάλυση θεωρήθηκε η καταλληλότερη, αφού πρόκειται για μεγάλη ποσότητα άρθρων. Η παράθεση εξάλλου της ίδιας της πηγής και η χρησιμοποίηση εκφράσεων από τις πηγές, εκτός του ότι δίνουν την ατμόσφαιρα της εποχής και της εφημερίδας, αποτελούν την πλέον ζωντανή απόδειξη